Braterstwo Dawida i Jonatana. Obraz męskiej przyjaźni w 1 Sm 18 – 2 Sm 1

Abstract

W wielu biblijnych publikacjach naukowych i popularyzatorskich na przestrzeni ostatnich dekad toczy się żywa debata na temat charakteru relacji łączącej Dawida i Jonatana, utrwalonej w Księgach Samuela. Niektórzy przypisują tej więzi podtekst homoseksualny, a przynajmniej homoerotyczny, jednakże tego typu interpretacja nie znajduje potwierdzenia w materiale źródłowym 1 Sm 18 – 2 Sm 1. Cykl o dojściu Dawida do władzy (1 Sm 16,1 – 2 Sm 5,5) nie komunikuje wyraźnych sygnałów, które wskazują na seksualne podłoże relacji międzyosobowej pretendentów do tronu. Sugerowana przez niektórych autorów lektura tradycji 1 Sm 18,1 – 2 Sm 1 w kluczu idei homoseksualizmu oraz jej więź z Pieśnią nad Pieśniami dotyczy jedynie płaszczyzny terminologicznej i nie pozwala przypisać tekstom z Pierwszej Księgi Samuela wydźwięku intymnego (homoerotycznego). Opisując braterską więź Jonatana i Dawida, deuteronomista akcentuje nade wszystko jej teologiczny i społeczno-polityczny aspekt, co nie oznacza, że utrwalony przez niego obraz męskiej przyjaźni nie posiada mocnego zabarwienia emocjonalno-uczuciowego.

Over the last decades many scientific and popularizing biblical publications have debated the nature of David and Jonathan’s relationship described in 1 and 2 Samuel. Several exegetes have interpreted this relationship as homosexual or at least homoerotic, but such an interpretation does not correspond to the text of 1 Sam 18 – 2 Sam 1. The narrative of David’s ascent to the throne (1 Sam 16, 1 – 2 Sam 5, 5) does not provide direct indications of a sexual background to the interpersonal relationship between the two claimants to the throne. The connections between 1 Sam 18 – 2 Sam 1 and Song of Songs concern only the terminology and do not allow one to ascribe sexual (homoerotic) connotations in the stories of 1 Samuel. The Deuteronomist emphasizes a primarily theological and socio-political level of the brotherhood between David and Jonathan, but his idea of the male friendship in 1 Sam 16, 1 – 2 Sam 5, 5 also has a strong emotional aspect.