Turning Indios Into Nationals. The Field of Indigenism in Brazil and Paraguay From the Beginning of the 19th to the End of the 20th Century

Abstract

Indigenism is a particular Latin American version of cultural field (in Bourdieu’s sense) whose various participants (most notably government agencies, missionaries, anthropologists, media people, members of non-governmental organizations, as well as political and religious leaders of indigenous communities) vie for the prerogative to determine and enforce a historically specific notion of “Indigenousness” as part of the process of defining the national self. This process includes, among other things, efforts to “convert” and incorporate indigenous population into national society in reference to four narratives: universalism, citizenship, ethnicity, and − beginning in the 1970s − the (frequently subversive) voice of indigenous peoples themselves. This article is a comparative analysis of this process in Brazil and Paraguay, in the period extending from the early 19th to the end of the 20th century.

Autor niniejszego artykułu definiuje ‟indygenizmˮ jako specyficzną, latynoamerykańską wersję pola produkcji kulturowej (w sensie Bourdieu), którego uczestnicy (agencje rządowe, organizacje misyjne, antropolodzy, media, organizacje pozarządowe, a także polityczni i religijni przywódcy rdzennych społeczności) zabiegają o ‟prawoˮ do określania i egzekwowania historycznie uwarunkowanej formy ‟indiańskościˮ w stałym procesie definiowania tożsamości narodowej. W wymiarze dyskursywnym, działania te, obejmujące m.in. programy zmierzające do ‟nawracaniaˮ oraz włączania ludności rdzennej do dominujących społeczności narodowych, tradycyjnie odwoływały się do trzech narracji: uniwersalizm, obywatelstwo i etniczność (rasa). Począwszy od lat siedemdziesiątych XX wieku, również narracja ludności indiańskiej, prezentowana przez jej przywódców politycznych i religijnych, stała się częścią ‟oficjalnegoˮ dyskursu indygenistycznego. Niniejszy artykuł stanowi analizę porównawczą tego procesu w Brazylii i Paragwaju, w okresie od początku XIX do końca XX wieku.