Problem spójności polityki społecznej z konstytucją soborową „Gaudium et spes”

Abstract

W prezentowanym tekście chodzi o problem spójności polityki społecznej z przesłaniem społecznym konstytucji pastoralnej Gaudium et spes Soboru Watykańskiego II. Zwrócenie uwagi na tego rodzaju związek, który jest relacją polityki z religią, w warunkach polskich wydaje się koniecznością. Albowiem politykę, w szczególności politykę społeczną, uprawiają ludzie, którzy w przeważającej większości przynależną do dwóch społeczności jednocześnie: politycznej i religijnej. Są aktywnymi politykami i zarazem chrześcijanami. Pojawia się więc problem spójności tego, co uprawiają w ramach polityki z tym, co wyznają z racji swej chrześcijańskiej tożsamości. Autor artykułu dokonuje intelektualnego wglądu w tak postawiony problem. Czyni to poprzez odwołanie się do pojęcia polityki uprawianej „po chrześcijańsku”. Dla jasności rozważań akcentuje potrzebę przyjęcia odpowiedniej aksjologii i etyki. Dla polityki społecznej potrzebna jest właściwa podstawa, którą jest antropologia integralna, w szczególności zaś personalizm chrześcijański. Wedle orędzia społecznego konstytucji Gaudium et spes, polityka społeczna powinna uruchomić swoje instrumenty tak, aby „roztropnie troszczyć się o dobro wspólne”. W praktyce oznacza to troskę, która w pierwszej kolejności dotyczy rodziny. W Polsce, z uwagi na strukturę wyznaniową ludności, jest to zadanie spoczywające głównie na katolikach świeckich. Ci z kolei oczekują na odpowiednią formację sumień ze strony Kościoła hierarchicznego. W uprawianiu polityki społecznej „po chrześcijańsku” trzeba być realistą, bo w przeciwnym razie można właśnie uwikłać się w utopię. Jednak postulat realizmu wcale nie wyklucza realizacji projektu takiej polityki. Jej idea mocno osadzona jest w możliwościach człowieka, który w Kościele znajduje wyjątkową siłę i możliwości twórcze, zdolne do racjonalnych starań o dobro wspólne i jego rozwój. Sobór Watykański II ukazał drogi do pójścia w tym właśnie kierunku.

This text deals with the issue of making social policy coherent with the social message of the Second Vatican Council Pastoral Constitution Gaudium et Spes. It seems essential to examine the particular relationship between politics and religion in Poland. Politics, and in particular social policy is carried out by people who, in the main, belong to the two communities simultaneously: and religious ones. They are active politicians and also Christians. The problem of coherence between what they do in politics and what they confess because of their Christian identity arises here. The author of the article investigates the issue, framed in this way. He does this by referring to the concept of politics practiced “in a Christian way”. For reasons of clarity, he accentuates the need to adopt an appropriate axiology and appropriate ethics. The right basis is needed for social policy, and this is integral anthropology, especially Christian personalism. According to the social message of Gaudium et Spes, social policy should take up its tools with the aim of “prudent care for the common good”. In practice, this means care primarily for the family. In Poland, due to the religious structure of the population, it is a task incumbent primarily on lay Catholics. They, in turn, expect appropriate formation of conscience on the part of the hierarchical Church. In practicing “Christian” social policy, one has to be realistic, in order not to get entangled in utopia. However, the postulate of realism does not exclude carrying out such a policy project. The idea is firmly rooted in the abilities of man, and man finds in the Church exceptional strength and creative potential, which make rational care for the common good and its development possible. The Second Vatican Council pointed out how to go in this very direction.