A Faculty of Theology at a State University

Abstract

Po roku 1989 na kilku uniwersytetach państwowych w Polsce powstały wydziały teologiczne. Wydział Teologiczny w Katowicach, powołany uchwałą Senatu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz dekretem Kongregacji Wychowania Katolickiego, rozpoczął pracę naukowo-dydaktyczną w roku akademickim 2001/2002. Wydział Teologiczny jest zatem na państwowym uniwersytecie instytucją kościelną i z tej racji ma swoją kościelną tożsamość, a jednocześnie, podlegając przepisom państwowym, zobowiązany jest do prowadzenia prac badawczych i studiów na poziomie akademickim. Wydział Teologiczny w Katowicach uzyskał, zgodnie z prawem państwowym, uprawnienia nadawania stopnia doktora (w 2002 r.) i doktora habilitowanego nauk teologicznych (od 2008 r.). Kształci przede wszystkim teologów przyszłych duszpasterzy, także teologów nauczycieli religii, świeckich katechetów dla szkół oraz teologów świeckich w zakresie ogólnej teologii. Środowisko akademickie państwowego uniwersytetu przyjęło ten fakt pozytywnie, mimo że najczęściej kojarzy kształcenie teologów jako przygotowanie osób duchownych do pracy w instytucjach kościelnych, w parafiach. Podobnie środowisko kościelne, a nawet sami zainteresowani studiami teologicznymi, klerycy, traktują studium teologii w Katowicach pragmatycznie, to znaczy, wykształcenie wyższe w naukach teologicznych jako przygotowanie do pracy duszpasterskiej. Mniej oczywiste i zrozumiałe są natomiast cele badawcze Wydziału Teologicznego. Dla niektórych pracowników nauki, filozofów i socjologów te cele Wydziału Teologicznego na państwowym uniwersytecie wydają się nie do pogodzenia z celami naukowymi. Praktyczne i pragmatyczne nastawienie środowiska kościelnego wobec studiów teologicznych i krytyczne opinie o teologii jako nauce na uniwersytecie mogą się składać między innymi na sytuację kryzysową nauk teologicznych, o której wobec środowisk akademickich w Niemczech swego czasu pisał Joseph Ratzinger, profesor teologii w Niemczech (obecnie papież Benedykt XVI). Jego uwagi krytyczne o kształceniu na wydziałach teologicznych i seminariach duchownych w Niemczech warto wziąć pod uwagę także na Śląsku.