Likwidacja religii w szkołach miasta Tarnowa i powiatu tarnowskiego w latach 1959-1961 w świetle dokumentów SB w Tarnowie

Abstract

Nauczanie religii od wieków miało miejsce w szkołach polskich. Dotyczyło to także pierwszych lat po zakończeniu II wojny światowej. Jednakże po 1947 r. religię w szkołach zaczęto powoli ograniczać. Po podpisaniu Porozumienia 14 kwietnia 1950 r. komuniści zgodzili się na jej powrót. Zobowiązali się, że nie będą przeszkadzać w nauczaniu religii. Niestety, to były tylko gołosłowne zapewnienia. Religię zaczęto powoli rugować z siatki godzin. Dopiero po powrocie prymasa Stefana Wyszyńskiego do Warszawy z miejsca odosobnienia z Komańczy władze zgodziły się nauczanie religii we wszystkich typach szkół. Jak zwykle i tę obietnicę złamali. Wyrzucanie religii rozpoczęło się w 1959 r. Prezentowany artykuł ukazuje stopniowe usuwanie religii ze szkół w Tarnowie i powiecie tarnowskim, aż do jej zupełnej likwidacji. Najpierw dotyczyło to szkół ponadpodstawowych, a potem podstawowych. Nie pomogły protesty kierowane do władz oświatowych tak przez katechetów, jak i przez rodziców młodzieży i dzieci uczęszczających na naukę religii. Kuria Diecezjalna w Tarnowie, miała pełny obraz tego bezprawia. Kres walki o religię w szkole położyła ustawa Sejmu PRL z 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania”, która definitywnie likwidowała religię w szkołach. W ten sposób religia obecna w szkołach polskich nawet pod zaborami czy w czasie okupacji, została przez komunistów definitywnie zlikwidowana.

Religious instruction has taken place in Polish schools for centuries. This also applied to the first years after the end of the Second World War. However, after 1947, religion in schools began to be slowly restricted. After the Agreement was signed on 14 April 1950, the communists agreed to its return. They pledged that they would not interfere with the teaching of religion. Unfortunately, these were only lip-service assurances. Religion was slowly erased from the timetable. It was only after Primate Stefan Wyszyński returned to Warsaw from his place that the authorities agreed to teach religion in all types of schools. As usual, they broke this promise too. The expulsion of religion began in 1959. The article presented here shows the gradual removal of religion from schools in Tarnów and the Tarnów district, until its complete liquidation. At first, this concerned secondary schools First this concerned secondary schools, and then primary schools. Protests addressed to the educational authorities. The protests addressed to educational authorities by catechists and parents of youths and children attending religious education classes did not help. The diocesan curia in the diocese of Łódź was responsible for the implementation of the project. The Diocesan Curia in Tarnow, had a full picture of this lawlessness. The end of the struggle for religion in school was put to an end by the Act of the Parliament of the People's Republic of 15 July 1961 on the development of the system of education and upbringing", which definitively abolished religion in schools. In this way religion, which was present in Polish schools even under the partitions or during the occupation, was definitively abolished by the communists.