Czas w podwójnym dziele Łukasza

Abstract

Artykuł przedstawia specyfikę czasu w podwójnym dziele Łukasza. W pierwszym punkcie zarysowana została biblijna, linearna koncepcja czasu. Przypomniano, że gdy chodzi o pojmowanie czasu, to Nowy Testament zakłada dane starotestamentowe, lecz wraz z przyjściem Jezusa Chrystusa dokonało się przesunięcie centralnego punktu dziejów na inaugurację ery mesjańskiej, eonu eschatologicznego. W punkcie drugim przedstawiono dwie fundamentalne teorie dotyczące specyficznej koncepcji czasu, a tym samym historii, w opus Lucanum: Chrystus jako nowe centrum czasu i historii (O. Cullmann) oraz czas Jezusa jako „środek czasu” (H. Conzelmann). Czterem specyficznym określeniom czasu, których używa Łukasz, dedykowano uwagę w trzecim, centralnym punkcie artykułu. Uwzględniając mikro- i makrokontekst perykop, w których one występują, określono treść terminów: „czas łaski Pana” (Łk 13,8 i 4,19); „dzień i dni Syna Człowieczego” (Łk 17,22-37); „czasy narodów” (Łk 21,24); „dni ostatnie” (Dz 2,17). Analiza pokazała, iż opus Lucanum postrzegać można również jako próbę nowej interpretacji czasu rozciągającego się pomiędzy faktem wniebowstąpienia Jezusa Chrystusa a realizacją zapowiedzi Jego paruzji. Celem, jakim wydał się kierować ewangelista, była konieczność podtrzymania gorliwego oczekiwania dopełnienia się nowych czasów, żywej nadziei na pełną realizację królestwa Bożego, zainaugurowanego przyjściem i zbawczym czynem Jezusa, ale znajdującego się jeszcze w procesie stawania się.

The article presents the specific characteristics of time in both of the works written by Luke. The first point outlines the biblical, linear concept of time. It was remembered that regarding the understanding of time, the New Testament assumes the data of the Old Testament, but with the coming of Jesus Christ, the central point of history was moved to the beginning of the Messianic era, the eschatological eon. The second point presents two fundamental theories regarding the specific concept of time, and thus the history in the opus Lucanum: Christ as the new center of time and history (O. Cullmann) and the time of Jesus as the “mid part of time” (H. Conzelmann). In the third, central point of the article, attention was dedicated to the four specific definitions of time used by Luke. Taking into consideration the micro- and macro-context of the pericope in which they occur, the content of the terms “the year of Lord’s favor”, (Lk 13, 8 and 4.19); “the day and the days of the Son of Man” (Luke 17, 22-37); “the times of the nations” (Luke 21.24); “the last days” (Acts 2:17) was determined. The analysis proved that the opus Lucanum can also be seen as an attempt to a new interpretation of time, extending between the moment of the ascension of Jesus Christ and the implementation of the announcement of His parousia. The goal which the evangelist seemed to be guided by was the need to uphold the zealous expectation of the fulfillment of new times, aliving hope for the full realization of the kingdom of God, initiated by the coming of Jesus and by His salvific works, but still continuing the process of becoming.