Kościół i państwo w nauczaniu ks. Jerzego Popiełuszki

Abstract

Artykuł przedstawia – na tle ważnych wydarzeń z biografii ks. Jerzego Popiełuszki – najważniejsze kwestie poruszane przez niego w cyklu homilii wygłaszanych w kościele św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu podczas trwającego w Polsce stanu wojennego. Spośród treści wówczas przez niego formułowanych istotne miejsce zajmowały zagadnienia relacji Kościoła do państwa komunistycznego. Ksiądz Popiełuszko piętnując najgroźniejsze poczynania oficjalnej władzy był świadom, że w ten sposób naraża się na szykany, a nawet śmierć. Miał jednakowoż nadzieję, że stając w obronie prześladowanych i zamykanych w więzieniach dopełnia niejako „dyplomatyczną” aktywność ówczesnych hierarchów Kościoła i zarazem wypełnia osobistą misję duszpasterską. Msze św. za Ojczyznę i tych, którzy dla niej cierpią uznawał przecież za konieczne narzędzie oddziaływania na świadomość społeczną i próbę zawsze możliwego narodowego pojednania. Z dzisiejszej perspektywy należy te heroiczne poczynania uznać za wyraz nie tylko głębokiego patriotyzmu, ale także za znak religijnie pojętej ofiary.

This paper addresses the main issues raised by Fr. Popiełuszko in his homilies given in St. Stanislaus Kostka church, located in the Żoliborz district of Warsaw, throughout the Martial Law period in Poland, along with the significant events in his life in the background. The prominent place among these issues occupied the matter of relationship between Church and communist state. While criticising the most dangerous activities of the official authorities, Fr. Popiełuszko was aware of his being exposed to harassment and even to death. At the same time, he hoped that his standing up for the persecuted and imprisoned was somehow complementary to the “diplomatic” activity undertaken by then Church hierarchs and instrumental in exercising his personal pastoral mission. He regarded Holy Masses for the Motherland and for those who suffered for their country as the necessary instrument of influencing social consciousness and the attempt at national reconciliation. From today’s perspective his heroic deeds must be recognized not only as the expression of deep patriotism but also in terms of religious concept of sacrifice.