Znaczenie rzeczownika κόλασις w Septuagincie, pseudoepigrafach Starego Testamentu i w Nowym Testamencie w nawiązaniu do interpretacji Wacława Hryniewicza tekstu Mt 25,46

Abstract

Artykuł jest próbą odpowiedzi na zaproponowaną przez ks. prof. Wacława Hryniewicza interpretację Mt 25,46. Odnosząc się do pierwotnego znaczenia przymiotnika αἰώνιος i rzeczownika κόλασις w klasycznym języku greckim, Hryniewicz uważa, że syntagma εἰς κόλασιν αἰώνιον powinna być rozumiana nie w znaczeniu kary wiecznej, lecz jako kara wychowawcza, której celem jest zmiana i poprawa zachowania osoby ukaranej. Trwałaby ona jedynie przez pewien czas, ale nie na zawsze – nie byłaby karą wieczną, tzn. nie mającą końca. W artykule została dokonana analiza znaczenia słowa κόλασις w Septuagincie, w greckich apokryfach Starego Testamentu i w Nowym Testamencie w celu przekonania się, czy rzeczywiście rzeczownik ten został użyty w tych pismach w znaczeniu, które przypisał mu W. Hryniewicz. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań można stwierdzić, że κόλασις straciło swoje pierwotne znaczenie, które nadał mu Hryniewicz, a przynajmniej nie jest ono tak jednoznaczne, jak twierdzi ów teolog. Słowo to najczęściej odnosi się do kary za czyn, który jest zakazany przez Prawo, bądź do czynu moralnie podejrzanego. Jedynie niektóre teksty wyraźnie wskazują na dydaktyczny aspekt analizowanego słowa. W zdecydowanej większości wypadków obecności wymiaru dydaktycznego kary jest jedynie domniemywana, ponieważ każda kara (oprócz kary śmierci i sądu ostatecznego) może być postrzegana jako mająca charakter dydaktyczny. Analiza znaczenia κόλασις dokonana w niniejszym artykule podważa twierdzenie W. Hryniewicza, że w Mt 25,46 słowo to zachowało swoje pierwotne – odnoszące się do kary wychowawczej – znaczenie.

This article is an attempt at responding to Rev. Prof. Wacław Hryniewicz’s interpretation of Mt 25:46. Referring to the original meaning of the adjective αἰώνιος and the noun κόλασις in classical Greek, Hryniewicz maintains that the syntagma εἰς κόλασιν αἰώνιον should be understood not as denoting eternal punishment but as an expression of disciplinary punishment (aimed at the transformation and improvement of the behaviour of the person punished); thus, the punishment would only last for a particular period of time and not forever. The present article undertakes the analysis of the word κόλασις in the Septuagint, in Greek Old Testament pseudepigrapha and in the New Testament to find out if the word is in fact employed in the meaning Hryniewicz ascribes to it. The analysis conducted shows that the word has lost its original meaning or at least its meaning is not univocal (explicite). The noun most often refers to punishment as penalty for a deed that is either forbidden by the law or morally suspect. Few texts clearly point to the didactic aspect of κόλασις. In the vast majority of cases, the presence of such an aspect is only implied, for each punishment (apart from death penalty and God’s ultimate judgment) may be claimed to have a didactic dimension. The analysis of the meaning of κόλασις conducted in this article disproves Hryniewicz’s claim that in Mt 25:46 the noun retains its original meaning, alluding to punishment’s didactic aspect.