A Polish Oedipus. On the Situation of the Polish Community in Great Britain in the Context of the TV serial “Londoners”

Abstract

Dzieje społeczności polskiej w Wielkiej Brytanii obejmują ponad 150 lat. Dla wielu Brytyjczyków Polacy – nie licząc krótkiego okresu II wojny światowej – nie stanowili interesującego tematu. Polonią brytyjską zajmowała się wąska grupa badaczy. Sytuacja uległa zmianie na skutek przyjęcia Polski do Unii Europejskiej (2004). Ponieważ Wielka Brytania jako jeden z nielicznych krajów otworzyła rynek pracy dla nowych członków UE, na Wyspach Brytyjskich pojawiała się znaczna ilość „nowych Europejczyków”; większość z nich stanowili Polacy. Imigrantami zaczęto interesować się intensywniej niż dotychczas. Poświęcano im nie tylko opracowania naukowe, artykuły prasowe, lecz także utwory literackie oraz filmy. Jednym z nich jest wyemitowany przez TVP 1 na przełomie lat 2008/2009 serial pt. Londyńczycy. W kraju został on przyjęty pozytywnie, czego potwierdzeniem była wysoka oglądalność. Inaczej oceniano go w Wielkiej Brytanii, szczególnie w środowiskach działaczy polonijnych. Krytykowano go, że prezentowany w nim obraz społeczności polskiej jest kłamliwy. Oceniano go jako sabotaż, który niweczy działania podejmowane w obronie dobrego imienia Polaków. Postrzegano w nim postawę typową dla mitologicznego Edypa, który przyznawał się do „grzechów”, których nie popełnił. Przy okazji krytyki ujawniała się tendencja do zawłaszczania praw do decydowania o tym, który obraz „brytyjskiego Polaka” jest słuszny. Dla działaczy polonijnych jest nim osoba wyjątkowa – w przeszłości bohaterski żołnierz walczący „za wolność waszą i naszą”, obecnie robiący karierę w londyńskim City. Nie ma tam miejsca na przeciętność, a tym bardziej na miernotę, na którą za to znalazło się miejsce w serialu Londyńczycy. Problematycznym okazał się sposób reklamowania serialu – w ramach kampanii reklamowej promowano go nie jako serial mający dostarczyć rozrywki, lecz – co stanowi zdecydowane nadużycie – jako „kronikę najnowszej emigracji”.