Mądrościowe odczytanie przykazania: „Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu” (Wj 20,16; Pwt 5,20) w Księdze Przysłów

Abstract

The commandments, in the context of biblical Israel, constituted a solid foundation for one’s relationship with both God and man, thus providing the basic element for the shaping of human society. In this regard, the commandment “You shall not bear false witness against your neighbour” gained particular significance. The very quantity and variety of social and moral situations led naturally to legal specifications, as confirmed by the code of laws in the Books of Exodus and Deuteronomy. Beyond this, equally important for the chosen people was the process of formation and education through accumulated sapiential maxims and proverbs which contributed to the formation of right attitudes. References to the need for bearing true witness and ipso facto warnings against bearing false witness appear frequently in the Book of Proverbs, and they serve to confirm the great educational role of this commandment in the sapiential thought of biblical Israel.

Przykazania w biblijnym Izraelu stanowiły trwały fundament relacji z Bogiem i z drugim człowiekiem, będąc tym samym podstawowym elementem formowania się społeczności ludzkiej. Z tego względu przykazanie „Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu” nabierało szczególnej wartości. Wielość i różnorodność sytuacji skłaniała do prawnych uściśleń, czego potwierdzeniem jest kodeks praw w Księdze Wyjścia i w Księdze Powtórzonego Prawa. Równie ważny był jednak dla ludu wybranego proces kształcenia i formowania poprzez przyswajane mądrościowe sentencje i przysłowia, które przyczyniały się do ukształtowania właściwych postaw. Częste w Księdze Przysłów nawiązywanie do potrzeby składania prawdziwych zeznań i zarazem przestrogi przed fałszywym świadectwem stanowią potwierdzenie ogromnej roli wychowawczej tego przykazania w mądrościowym nurcie biblijnego Izraela.