„Gott liebt einen fröhlichen Geber“ (2 Kor 9,7). Der Gedanke der „Diakonia“ in der Euchologie des Laurentiusfestes (10. August)

Abstract

Św. Wawrzyniec diakon i męczennik należy do sławnych świętych Kościoła rzymskiego z czasów papieża Sykstusa II. Podczas prześladowania w 258 r. Wawrzyniec, jako znana kościelna osobistość, został uwięziony, a trzeciego dnia po śmierci Sykstusa II poddany torturom i zamordowany po spektakularnym procesie. Według tradycji Wawrzyniec został zamęczony 10 sierpnia 258 r. na rozpalonej kracie. Ukazują to liczne przekazy ikonograficzne. Imię Wawrzyńca pod datą 10 sierpnia jako dniem śmierci, czyli narodzin (natale) dla nieba, odnotowuje sanktorał z kalendarza Filokaliosa z 534 r. Wysoką rangę czci Wawrzyńca potwierdza także włączenie jego imienia do kanonu rzymskiego oraz przyjęcie kultu męczennika w IV wieku przez Kościoły lokalne. Św. Augustyn († 430) i Piotr Chryzolog († 450) nazywają go archidiakonem, natomiast Prudencjusz († po 405) mówi, że był on pierwszym wśród siedmiu diakonów Rzymu. Jako troskliwy zarządca dóbr i rzeczy kościelnych był Wawrzyniec opiekunem ubogich, których liczba w Kościele rzymskim sięgała 1500 osób. Rozdał potrzebującym majątek kościelny podczas prześladowania za czasów cesarza Waleriana. Gdy prefekt Rzymu zażądał wydania skarbu kościelnego, wówczas Wawrzyniec zgromadził ubogich i odpowiedział: „Oto są prawdziwe skarby Kościoła” Odwagę Wawrzyńca skazanego na śmierć wśród płomieni wychwala Ambroży († 397), a Leon Wielki (†461) wskazuje na niego jako wzór kościelnej troski o biednych, chorych i opuszczonych. Zarówno przez odważne męczeństwo, jak i wierną służbę ubogim zostawił Wawrzyniec przykład posługi diakońskiej i oddania życia za Kościół przez praktyczną miłość bliźniego. Podziw dla znamienitego włodarza (dispensator egregius), który w życiu i śmierci zrealizował prawo chrześcijańskiej miłości bliźniego (pietas), podkreślają dwie prefacje sakramentarza z Werony. Z kolei trzynaście formularzy o św. Wawrzyńcu zachowanych w sakramentarzach rzymskich i przeznaczonych na święto oraz wigilię obchodu ku czci sławnego diakona gloryfikuje przede wszystkim jego odważne męczeństwo. Wawrzyniec umiłował Chrystusa w swoim życiu i naśladował Go w swoim męczeństwie i śmierci. Ta myśl jest także wątkiem przewodnim formularza mszalnego o św. Wawrzyńcu w mszale potrydenckim. Jednakże nawet w tej redakcji zachowano perykopę z Drugiego Listu św. Pawła do Koryntian (2 Kor 9, 6-10) z jej przewodnim zdaniem: „Radosnego dawcę miłuje Bóg” – w. 7). Jest to aluzja do chrześcijańskiej diakonii, którą tak konsekwentnie zrealizował Wawrzyniec. Ten wątek treściowy podjął mszał rzymski z 1970 r. W antyfonie na wejście podkreśla się, że św. Wawrzyniec oddał życie za Kościół i tym samym zasłużył sobie na wieniec chwały męczennika. Modlitwa z dnia konkretyzuje charakter służby Bogu i ludziom zrealizowany przez św. Wawrzyńca. Działając z gorącej miłości ku Bogu i wiernie służąc ubogim, Wawrzyniec odważnie podjął katusze męczeństwa. Jego naśladowcy mają miłować to, co on miłował, i wypełnić to, czego uczył. Niemiecka wersja tekstów euchologijnych z formularza na dzień św. Wawrzyńca wskazuje także źródło wiernej posługi i chwalebnego męczeństwa tego świadka Chrystusa – to gorąca miłość do miłosiernego Boga dała diakonowi Wawrzyńcowi tę siłę, by ofiarnie służyć Bogu i ludziom oraz przynieść obfity plon przez swoją męczeńską śmierć. Podczas gdy łacińskie wydanie mszału w treści prośby nie mówi wyraźnie, co św. Wawrzyniec umiłował i czego uczy, to tekst niemiecki jednoznacznie stwierdza: „Pomóż nam Ciebie kochać, jak on [Wawrzyniec] ukochał Ciebie, i tak służyć biednym, jak on im służył” Parafraza zastosowana w mszale niemieckim jest przykładem inkulturacji tekstów liturgicznych przez Kościół lokalny.