Geneza Kościoła katolickiego jako argument apologijny w pismach św. Jana Bosko

Abstract

Święty Jan Bosko jest jednym z najbardziej znanych kapłanów Kościoła katolickiego XIX wieku. Prowadzona przez niego misja wychowawcza, opierająca się na tzw. systemie prewencyjnym, budziła i budzi zainteresowanie wielu badaczy. Mniej znany jest inny aspekt działalności Turyńczyka. Żyjąc w czasach głębokich przemian politycznych i społecznych, a także kontestacji istniejących struktur religijnych, zaangażował się w obronę doktryny katolickiej i wypływającą z niej rolę Kościoła katolickiego, jego struktur i spełnianej misji. Szczególny niepokój budziły w nim przejawy ekspansji, żywotnej w północnych Włoszech, wspólnoty waldensów. Znalazło to odbicie w wielu opracowanych przez niego publikacjach. Były to zarówno podręczniki, dzieła o charakterze biograficznym, jak i zwięzłe opowiadania. Wszystkie we fragmentach poświęconych genezie i znaczeniu Kościoła katolickiego zawierały podobne treści. Według ks. Bosko tożsamość Kościoła katolickiego związana jest w sposób oczywisty z misją i nauczaniem Chrystusa. W przyjmowanej argumentacji apologijnej akcentował fakt ciągłości raz rozpoczętego Dzieła Zbawczego. Przejrzyście i nieomal w sposób bezdyskusyjny podkreślał rolę Piotra i jego następców. Czytelnik miał nie tyle poznawać nowe prądy i argumenty teologiczne, ile raczej nabrać przekonania, że trwanie przy aktualnie istniejącym porządku kościelnym jest jedynym usprawiedliwionym wyborem. Należy jednak podkreślić, że ks. Bosko nie propagował wojowniczej postawy konfrontacyjnej, skupiał się raczej na pozytywnym wykładzie współczesnej mu doktryny dogmatycznej i apologetycznej, akcentując sakramentalny i duchowy potencjał zawarty w Kościele katolickim.

St. John Bosco is one of the most famous priests of the nineteenth century Catholic Church. His educational mission, based on the so-called preventive system, has been of interest to many researchers. Another aspect of the Turin priest’s activity is less well known. Living in an age of profound political and social change, as well as contestation of existing religious structures, he engaged in the defence of the Catholic doctrine and derived from it role of the Catholic Church, its structures and its mission. He was particularly concerned about signs of expansion of the Waldensian of community, active in Northern Italy. This was reflected in a number of his publications. They included textbooks, biographical works and fictional short stories. All contained similar content in the passages devoted to the origins and meaning of the Catholic Church. According Fr. Bosco, the identity of the Catholic Church was related in an obvious way to the mission and teachings of Christ. In his apologetics, he emphasized the continuity of the once-began Work of Redemption. Clearly, and almost in an indisputable way he emphasized the role of Peter and his successors. The reader was not so much to get to know the new trends and theological arguments, but rather to be convinced that retaining the currently existing order of the church was the only justifiable choice. However it must be emphasised that Fr. Bosco did not promote an aggressive and confrontational attitude but focused more on the positive presentation of his contemporary dogmatic and apologetic doctrine, emphasizing sacramental and spiritual potential contained in the Catholic Church.