„Concordia di Leuenberg”. Prospettiva ecumenica dei protestanti

Abstract

Wkrótce minie ćwierć wieku od zawarcia jednego z najbardziej konkretnych porozumień ekumenicznych w dziejach chrześcijaństwa, a mianowicie od przyjęcia w 1973 r. tzw. Konkordii Leuenberskiej. Jest to uzgodnienie, które zaakceptowało 66 Kościołów protestanckich z Europy oraz 4 Kościoły protestanckie z Ameryki Południowej. Konkordia Leuenberska odnawia możliwość wspólnoty ambony i ołtarza pomiędzy podzielonymi, zwaśnionymi, a nawet wzajemnie potępiającymi dotąd swoją doktrynę Kościołami reformacyjnymi różnego typu (lutarańskimi, reformowanymi, unijnymi: luterańsko-reformowanymi, waldensami i Braćmi Czeskimi). Kościoły, pochodzące z jednego źródła reformacyjnego, w przebiegu dziejów znalazły się w separacji na skutek różnic polityczno-narodowościowych, ambicjonalnych czy wreszcie doktrynalnych (zwłaszcza dotyczących nauki poszczególnych Kościołów o Eucharystii, chrystologii i predestynacji). Po wielu próbach odnalezienia wspólnoty (Konkordia Wittemberska, 1536; Consensus Tigurinus, 1549; ruch unijny Kościołów protestanckich, 1925-1970) i po latach prac przygotowawczych (1955-1973) możliwe było zawarcie Konkordii Leuenberskiej. Konkordia z Leuenbergu analizuje aktualną sytuację Kościołów protestanckich i stwierdza, że Kościoły te odnajdują dziś siebie jako zjednoczone w sposobie rozumienia Ewangelii, a w związku z tym potępienia wzajemne wyrażone w dokumentach wyznaniowych przeszłości nie odnoszą się już do obecnej pozycji doktrynalnej Kościołów-sygnatariuszy Konkordii. Ze zgodności „w tym, co istotne” (czyli w sposobie rozumienia rdzenia Ewangelii, jakim jest nauka o usprawiedliwieniu, oraz w sposobie sprawowania sakramentów ustanowionych przez Chrystusa) wynika dalej, że odtąd każdy Kościół z leuenberskiego forum może zaoferować każdemu innemu wspólnotę ambony i ołtarza. Zawiera się w tym również wzajemne uznanie ordynacji ministerialnych i możliwość intercelebracji Wieczerzy Pańskiej. Konkordia może być nazwana modelem jedności w pojednanej różnorodności. Zadeklarowanej jedności nie uważa ona za doskonałą, ale traktuje ją jako podstawę do rozwoju poprzez współdziałanie i wspólne życie Kościelne wspólnoty coraz pełniejszej. Konkordia Leuenberska jest poważnym krokiem do przodu w ekumenizmie nie tylko wewnątrzprotestanckim. Jest to jedno z modelowych rozwiązań wśród uzgodnień ekumenicznych, choćby przez swą prostotę czy ustalenie konkretnych warunków oceny wspólnoty już istniejącej i tej, do której dążymy.