Zwierzęta jako teksty pisane Digitus Dei. Proza Roberta Pucka wobec tradycji symbolograficznej

Abstract

Artykuł stanowi komparatystyczną analizę prozatorskiego tryptyku o zwierzętach Roberta Pucka (Pająki pana Roberta, Siedemnaście zwierząt oraz Sennik ciem i motyli) w kontekście historycznoliterackich tradycji odczytywania sensu zwierząt, jakby były one znakami lub symbolami nadawanymi przez Boga. Omawiana proza porównywana jest do struktury średniowiecznego bestiariusza, egipskich hieroglifików oraz kompendiów barokowych, a także zestawiona z historią toposu „księgi natury” jako kodeksu komplementarnego wobec Biblii. W artykule uwypukla się wszelkie różnice prozy Pucka wobec tych tradycji i opisuje sposoby uwspółcześnienia ich struktury. Robert Pucek sięga do toposu „księgi natury”, by wyjść poza ograniczenia dyskursu nauk przyrodniczych i zastanawiać się filozoficznie nad semantyką „braci mniejszych”.

The article is a comparative analysis of Robert Pucek’s prose triptych (“Pająki pana Roberta”, “Siedemnaście zwierząt” and “Sennik ciem i motyli”) in the context of historical and literary traditions of reading the meaning of animals as if they were signs or symbols given by God. The discussed prose is compared to the structure of a medieval bestiary, Egyptian hieroglyphs and baroque compendia, and also juxtaposed with the history of the „book of nature” topos as a code complementary to the Bible. The article highlights all the differences between Pucek’s prose and these traditions and describes ways to modernize their structure. Robert Pucek uses the topos of the „book of nature” to go beyond the limitations of natural sciences’ discourse and to reflect philosophically on the semantics of animals.