Die Ökologie der Heiligen Messe

Abstract

Research on the ecology (ecological nature) of the Holy Mass is both a topical and original dimension of theological studies. Apart from the positive premises that encourage taking up such studies, one can also mention a need to prevent “pseudo-ecological approaches to the Holy Mass” (and other religious realities), which can multiply in the context of the current pontificate. They often represent the intentions of “theologizing pseudo-ecologists” to subscribe to the main current of the teaching of Pope Francis. All and any inquiry in the world of ecology of the Holy Mass needs to begin with the clear definition of the criterion of being ecological. In the most general sense, one can claim that an ecological Holy Mass is one that functions and uses the ecological context, staying in agreement with its laws and nature. Thus, defining the identity of the ecology of the Holy Mass is paramount in building its conception. At the same time, lack of reference to the links with environment would lead to a dysfunctional ecological conception. To comprehend these relation properly, one needs to determine the elements of the natural environment of the Holy Mass, that is components that constitute its natural environment, which determines the definition of the above-mentioned identity. The ecology of the Holy Mass is not a mere reference to naturalistic motives in the liturgy, or to the links between the Eucharist and the natural world. Instead, it is a conception which draws upon understanding of what Holy Mass is in order to show how to retain its identity against the natural fluctuations of networks of variables representing the specifically-defined natural environment.

Podjęcie badań dotyczących ekologii (ekologiczności) Mszy Świętej jest dla teologii kwestią aktualną i oryginalną. Oprócz pozytywnych przesłanek zachęcających do tego, aby się nią zająć, warto to uczynić także dlatego, aby nie dopuszczać do głosu „pseudoekologii Mszy świętej” (i innych rzeczywistości religijnych), które mogą się mnożyć w związku pontyfikatem obecnego papieża i chęcią wpisania się przez „teologizujących pseudoekologów” w nurt jego nauczania. Początkiem poszukiwań dotyczących ekologii Mszy Świętej jest ujednoznacznienie kryterium ekologiczności. Najogólniej można powiedzieć, że oznacza ona funkcjonowanie lub wykorzystywanie tej rzeczywistości w zgodzie z jej naturą. Ważne miejsce w budowaniu koncepcji ekologii Mszy Świętej zajmuje więc ukazanie jej tożsamości. Brak jednak odniesienia się do naturalnych relacji ze środowiskiem byłby wypaczeniem koncepcji ekologicznej. Aby zaś właściwie zrozumieć te relacje, należy ustalić, co wchodzi w skład środowiska naturalnego Mszy Świętej, a więc, co buduje jej naturalne otoczenie, od którego zależy zachowanie i jakość wspomnianej tożsamości. Ekologia Mszy świętej nie jest prostym zwróceniem uwagi na wątki przyrodnicze znajdujące się w formularzu lub na związek Eucharystii ze światem przyrody. Stanowi koncepcję, która rozumiejąc tożsamość Mszy Świętej, wskazuje na to, od czego zależy jej utrzymanie w zmieniających się w sposób naturalny układach specyficznie rozumianego środowiska naturalnego.