Rytuał narracyjności, performatywność rytuału

Abstract

Artykuł porusza zagadnienie różnych form narracyjności w sztukach wizualnych. Krótka historia pojęć takich, jak estetyka czy opowiadanie pozwalają na nowo spojrzeć na stale zmieniające zarówno swe znaczenia i formę podstawowe zagadnienia kulturo- i literaturoznawcze. Pragnąc ująć przejawianie się zagadnienia narracyjności w różnych dziedzinach działalności człowieka w sposób obrazowy i ilustrujący wagę samego zagadnienia, rozpoczynam od zjawisk antropologicznych oraz plemion ahistorycznych. Wychodząc m. in. od szamanizmu koreańskiego, przez pozycję aktora zachodniego oraz współczesne rozumienie parateatralności, dochodzę w swych rozważaniach do estetyki performatywności. Porównując sytuację literackiej i teatralnej czy widowiskowej narracyjności, rozważam miejsce współczesnej narracji względem widza/czytelnika, ale także względem zachodnich tradycji, doświadczeń psychologii czy kondycji kultury.

The article is an attempt to present the category of narrative in the visual arts. The resume of the history of terms as an aesthetic or narration reveals the new content and meaning of the basic cultural and literary issues. Central to the work described herein is the concept of narrative attitudes in the various human activities. The paper shows the phenomenon in atropological and cultural grasp. The meaning of the Korean shamanism, role of actor and acting in the field of modern visual arts, as well as contemporary understanding of paratheatricality allows to take a broader approach to aesthetics of performativity.