Marie, la mariologie et la vénération de Marie selon les dialogues doctrinaux interecclésiaux

Abstract

W 29 doktrynalnych dialogach międzykościelnych prowadzonych na forum ogólnokościelnym w 8 podjęto tematykę mariologiczną lub jej „dotknięto”. Obszerniej zagadnienia mariologiczne potraktowano w dialogu katolicko-metodystycznym, i katolicko-zielonoświątkowym, zwięzłe wzmianki znajdujemy w dialogach: prawosławno-starokatolickim, katolicko-luterańskim, anglikańsko-luterańskim, prawosławno-anglikańskim, baptystyczno-reformowanym i katolicko-prawosławnym. Zielonoświątkowcy przyznali (1982), że Maryja według Nowego Testamentu ma doniosłe znaczenie, jest Theotokos, należy się Jej szczególny szacunek (the special respect) i jest dla nas modelem wiary i pokory i że możliwy jest uprawniony rozwój nauki o Maryi. W katolickiej czci Maryi stwierdzają ekscesy z zabobonami i bałwochwalstwem (superstitious and idolatrous). Nie mogą przyjąć prośby o wstawiennictwo (intercession) Maryi. Katolicy wyraźnie zapewnili (1989), że przedmiotem kultu chrześcijańskiego jest wyłącznie sam Bóg, a świętym oddaje się nie kult, ale pewnego rodzaju cześć (vénération), że żaden katolik iure divino nie jest zobowiązany do oddawania czci relikwiom, ikonom i świętym, że te formy nie są konieczne do zbawienia, chociaż Kościół zaleca je jako pożyteczne... Według metodystów (1986) dogmaty maryjne należą do głównych różnic między naszymi tradycjami, a dogmatom o Niepokalanym Poczęciu i Wniebowzięciu brakuje akceptacji całego chrześcijaństwa i recepcji z jego strony. Reformowani wyznali (1990), iż ogłoszenie obu ostatnich dogmatów maryjnych odczytywali jako dowód braku reformy w katolicyzmie. Anglikanie i katolicy wspólnie zapisali (1981): „Jesteśmy też zgodni co do uznawania niepowtarzalnej łaski i niepowtarzalnego powołania Maryi, matki wcielonego Boga (Theotokos), co do obchodzenia jej świąt i oddawania jej czci (honorer, Ehre erweisen) we wspólnocie świętych. Zgodnie mówimy, że ona została przygotowana przez Bożą łaskę, by stać się matką naszego Odkupiciela, który ją także odkupił i przyjął do chwały. Co więcej, zgodnie uznajemy w Maryi model świętości, posłuszeństwa i wiary, model właściwy dla wszystkich chrześcijan. Można Ją rozważać jako profetyczną figurę Kościoła Bożego zarówno przez W cieleniem , jak i po nim. W każdym bądź razie dogmaty o Niepokalanym Poczęciu i Wniebowzięciu stawiają szczególny problem przed tymi anglikanami, którzy nie sądzą, że ścisłe definicje dane w tych dogmatach wystarczająco opierają się na Piśmie świętym [...]. Anglikanie zapytaliby również, czy w przyszłym zjednoczeniu naszych obu Kościołów byliby zmuszani do podpisywania takich dogmatycznych deklaracji. W konsekwencji naszego rozejścia się, tak wśród anglikanów, jak wśród rzymskich katolików, zrodziła się skłonność do wyolbrzymiania doniosłości maryjnych dogmatów jako takich, ze szkodą dla innych prawd ściślej związanych z fundamentami wiary chrześcijańskiej”. W dialogu prawosławno-starokatolickim przyjęto (1977) rozróżnienie: tylko Chrystus jest bezgrzeszny w sposób absolutny, tzn. ze swej natury, a Maryja była bezgrzeszna bezgrzesznością relatywną i z łaski. Powiedziano, że oba Kościoły czczą Maryję jako Wstawienniczkę (Fürbitterin) przez Bogiem , że w hymnach kościelnych wzywają Maryję jako Pośredniczkę (Vermittlerin, Mesîtria), ale nie w sensie współpośredniczki (Commediatrix, Mittlerin) czy tym bardziej współodkupicielki (Corredemptrix, Miterlöserin). Tytuł „Pośredniczka” (Vermittlerin) należy rozumieć w sensie „Wstawienniczka” (Fürbitterin).