Krytyka wiary w przeznaczenie i koncepcja wolnej woli człowieka w traktacie Euzebiusza z Cezarei „Przeciwko Hieroklesowi”

Abstract

Traktat apologetyczny Euzebiusza z Cezarei Przeciwko Hieroklesowi zawiera krytykę filozoficzną i teologiczną determinizmu fatalistycznego, prezentowanego przez Apoloniusza z Tiany w jego nauczaniu o Mojrach i Konieczności. Według Euzebiusza, przypisując własne działanie przeznaczeniu i istotom wyższym, takim jak Mojry i Konieczność, neguje się Opatrzność Bożą, osobistą odpowiedzialność i wolną wolę człowieka. Zwolennik takich poglądów powinien być zatem uważany za bezbożnika i głupca, ale nie za prawdziwego filozofa. W koncepcji chrześcijańskiego autora, człowiek jest wolny w swoim wyborze rzeczy, „które od nas zależą”, i jest odpowiedzialny za swoje wybory.

The apologetic treatise of Eusebius of Caesarea contains a philosophical and theological critique of fatalistic determinism expressed by Apollonius of Tyana in his teaching about the Fates and Necessity. According to Eusebius, attributing one’s own activity to destiny and to superior beings, like the Fates and Necessity, one negates God’s Providence, personal responsibility and human free will. A follower of such views should be considered godless and foolish, but not a true philosopher. In the conception of the Christian author the man is free in his choice of things “which are within our power” and he is responsible for his choices.