Inspiracje gregoriańskie w „Łatwej mszy polskiej w stylu choralnym” ks. Brunona Schmidta (1895–1961)

Abstract

The Rev. Brunon Schmidt was born in Poznań in 1895 (in the Prussian Partition). He took holy orders in the Gniezno Cathedral in 1921. From 1934 he was a parish priest in Łabiszyn. In the years 1934 and 1936 he published prayer-books written by himself. These prayerbooks contained the Litany of the Sacred Heart of Jesus and the Order of the Mass in Polish and in Latin. He was interested in liturgy and church singing. He composed ”The simple Polish mass in a choral style” under the pseudonym ”Brunon Poznańczyk”. Its printed version was probably issued in 1936 or 1937 and it was positively evaluated by the distinguished composer, Feliks Nowowiejski. The Rev. Schmidt tried to preserve in this composition the characteristics of Gregorian chant, such as lightness, free rhythmics, spirituality, calmness, and a smooth male voices’ cantilena. The mass by the Rev. Schmidt is divided into five parts: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus and Benedictus (forming a whole), Agnus Dei. Analyzing the melodics of this composition, it can be seen that some melodic themes were adopted by the Rev. Schmidt from the post-Gregorian Mass VIII ”De Angelis”. Judging by this composition written by the Rev. Brunon Schmidt, he appears a fine musician, liturgist and theologian. His ”The simple Polish mass in a choral style” referring to the Gregorian chant tradition is, at the same time, a pioneering work of the post conciliar period whose aim was to engage more music performers and all the faithful in the liturgy. In the 1960s this composition was made well-known in the Archidiocese of Gniezno by the Rev. Władysław Zientarski. Despite the passage of time, the free parts of the mass: Kyrie, Sanctus and Agnus Dei are eagerly performed in many churches of the former and present Archidiocese of Gniezno.Ks. Brunon Schmidt urodził się w Poznaniu w 1895 r. (w zaborze pruskim). Święcenia kapłańskie przyjął w katedrze gnieźnieńskiej w 1921 r. Od 1934 r. był proboszczem w Łabiszynie. W 1934 i 1936 r. wydawał napisane przez siebie modlitewniki, które zawierały Litanię do Najświętszego Serca Jezusowego oraz obrzędy Mszy w języku polskim i łacińskim. Interesował się liturgią i śpiewem kościelnym. Skomponował Łatwą mszę polską w stylu choralnym pod pseudonimem „Brunon Poznańczyk”. Jej drukowana wersja została wydana prawdopodobnie w 1936 lub 1937 r. i pozytywnie oceniona przez wybitnego kompozytora Feliksa Nowowiejskiego. Ks. Schmidt starał się zachować w tej kompozycji cechy chorału gregoriańskiego, takie jak: lekkość, swobodna rytmika, duchowość, spokój, płynna kantylena głosów męskich. Msza ks. Schmidta podzielona jest na pięć części: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus i Benedictus (tworzące całość) oraz Agnus Dei. Analizując melodykę tej kompozycji, można zauważyć, że niektóre tematy melodyczne przejął ks. Schmidt z pogregoriańskiej mszy VIII De Angelis. Sądząc po tej kompozycji, ks. Brunon Schmidt wydaje się znakomitym muzykiem, liturgistą i teologiem. Jego Łatwa msza polska w stylu choralnym, nawiązująca do tradycji chorału gregoriańskiego, jest jednocześnie pionierskim dziełem okresu posoborowego, którego celem było zaangażowanie w liturgię większej liczby wykonawców i wszystkich wiernych. W latach 60. XX w. kompozycję tę rozsławił w archidiecezji gnieźnieńskiej ks. Władysław Zientarski. Mimo upływu czasu trzy części mszy: Kyrie, Sanctus i Agnus Dei są chętnie wykonywane w wielu kościołach na terenie dawnej i obecnej archidiecezji gnieźnieńskiej.