I wojna światowa w powiecie wieluńskim w kronikarskiej narracji ks. Andrzeja Witulskiego (1)

Abstract

Parafia w Wójcinie była w czasie I wojny światowej jedną z 38 placówek duszpasterskich w powiecie wieluńskim. Geopolitycznie graniczyła z państwem niemieckim. Ks. Andrzej Witulski – ówczesny proboszcz parafii, posiadający zacięcie kronikarskie – spisał wydarzenia Wielkiej Wojny w wymiarze tej parafii oraz sąsiednich miejscowości. Wielkim atutem jego opisu jest chronologiczne ukazanie wydarzeń wojennych, począwszy od wejścia wojsk niemieckich i austrowęgierskich, i związanej z tym sytuacji społecznej, religijnej, gospodarczej, oświatowej i międzywyznaniowej. Duchowny wiązał z rozpoczęciem wojny nadzieję na ostateczne opuszczenie administracji Królestwa Polskiego przez znienawidzonych Rosjan i zaprowadzenie niepodległej Polski, w czym miały pomóc niemieckie i austrowęgierskie wojska wypierające Moskali na wschód. Niestety, duchowny po 4 latach wojny w gorzkich słowach przedstawił swoje rozczarowanie negatywnym zachowaniem Niemców i Austro-Węgrów, którzy dokonali szeregu zniszczeń oraz kradzieży mienia kościelnego i osób cywilnych.

The Parish in Wójcin was one of the 38 pastoral units in the district of Wieluń during WWI. Geopolitically, it bordered the Prussian State. The then parish priest Rev. Andrzej Witulski, who was a keen chronicler, recorded the events of the Great War in respect of the above–mentioned parish and neighbouring localities. A huge asset of his description is a chronological presentation of war events starting with the incursion by German and Austro-Hungarian troops and relating to the social, religious, economic, educational and interfaith situation of those times. The priest hoped that the beginning of WWI would mark the final withdrawal of the hated Russians from the administration of the Kingdom of Poland and that it would lead to the establishment of independent Poland thanks to the help of German and Austro-Hungarian troops that were supposed to drive the Moskals to the Far East. However, after 4 years of the War, the priest expressed his bitter disappointment with the negative behaviour of the Germans and the Austro–Hungarians – not only did they cause extensive damage to the church property and civilians of the parish, but they also plundered the above–mentioned ones.