„Łaską… przez wiarę” – Lutra koncepcja usprawiedliwienia grzesznika. Perspektywa egzegetyczno-hermeneutyczna

Abstract

The article analyzes the issue of justification trough faith on the basis of the Joint Declaration on the Doctrine of Justification and two commentaries by Martin Luther — Lectures on Romans (1516) and Commentary on the Epistle to the Galatians (1535). The discussed aspects of justification are mentioned in the Joint Declaration in point 11: justification as forgiveness of sins (cf. Rom 3:23-25); as liberation from the dominating power of sin and death (Rom 5:12-21); as liberation from the curse of the law (Gal 3:10-14); as acceptance into communion with God: already now, but then fully in God’s coming kingdom (Rom 5:1f); and as unity with Christ and with his death and resurrection (Rom 6:5). Each of these aspects ends with a summary showing the similarities and differences between Luther’s approach to justification and the interpretation of the doctrine of justification in the Joint Declaration.W artykule przeanalizowano kwestię usprawiedliwienia przez wiarę z perspektywy Wspólnej Deklaracji (WD) oraz na bazie dwóch komentarzy Marcina Lutra: Wykładu Listu do Rzymian (1516) oraz Komentarza do Listu do Galatów (1535). Ponieważ komentarze pochodzą z różnych okresów twórczości Lutra, dobrze obrazują rozwój koncepcji usprawiedliwienia przez wiarę. Omówione zostały te aspekty usprawiedliwienia, które jako kluczowe wymienia Wspólna Deklaracja w punkcie 11: usprawiedliwienie jako odpuszczenie grzechów, wyzwolenie z mocy grzechu i śmierci, wyzwolenie od przekleństwa zakonu, jako społeczność z Bogiem i jako zjednoczenie z Chrystusem, Jego śmiercią i zmartwychwstaniem. Każdy z omawianych aspektów kończy się podsumowaniem ukazującym podobieństwa i różnice między Lutrowym ujęciem usprawiedliwienia a interpretacją nauki o usprawiedliwieniu w WD.