Starotestamentalne „zaświaty” jako mundus inversus

Abstract

Poglądy starożytnych na temat życia pozagrobowego mogą być poddawane wielorakim interpretacjom. Niniejszy artykuł prezentuje wyobrażenia o „zaświatach” obecne w Starym Testamencie na tle uniwersalnej koncepcji, zwanej mundus inversus, czyli „świat na opak”. Idea ta nie tylko dobrze nadaje się do ukazania w szerszej perspektywie kulturowej poszczególnych fragmentów biblijnych, ale dzięki swej powszechności i interdyscyplinarnemu charakterowi może stanowić punkt wyjścia w poszukiwaniu nowych kierunków interpretacji biblijnej. Życie pozagrobowe powszechnie jawi się człowiekowi jako „świat odwrócony do góry nogami”.

The ancients’ imagination of what the afterlife looked like can be interpreted differently. This paper shows what Old Testament beliefs were about “the beyond” against the background of the universal human concept known as mundus inversus (“world upside down”). This idea is not only well suited to present some biblical texts in a wider cultural perspective, but thanks to its universal and interdisciplinary character, it can be a starting point in research for new directions in biblical interpretation. In fact, “the afterlife” is commonly perceived as a “world turned upside down”.