Czas w teologii. Myśląc z Josephem Ratzingerem

Abstract

Czas jest podstawowym orzecznikiem egzystencji człowieka. Pytanie o czas jest nierozłącznie związane z pytaniem o Boga, a w konsekwencji o ludzką decyzję i wolę. Celem artykułu jest ukazanie znaczenia czasu w teologii, a także pokazanie momentów, w których to pytanie się pojawia. Inspiracją w tych poszukiwaniach jest myśl Josepha Ratzingera, który czas wiąże z rozumieniem wieczności, a także ludzkiej egzystencji. Podjęte zostaną cztery zagadnienia: 1. Znaczenie czasu w teologii w ogóle; 2. Główne wektory Ratzingera koncepcji czasu; 3. Związek czasu i wieczności; 4. Czasowość a wolność człowieka. Badania będą się opierały na źródłowych tekstach Ratzingera, ich analizie oraz próbie wydobycia linii przewodniej w jego rozumieniu czasu: relacja do wieczności, dialogiczna koncepcji nieśmiertelności, a także koncepcje exitus i reditus. Wynikiem badań jest wskazanie na ścisły związek czasu i wieczności, który realizuje się w Chrystusie i na Jego wzór w każdym człowieku.

Time is the basic predictor of human existence. The question of time is inseparable from the question of God and, consequently, of human choice and will. The aim of the article is to show the importance of time in theology, as well as to illustrate the points at which this question arises. The inspiration in this search is the thought of Joseph Ratzinger, which links time with our understanding of eternity and human existence. Four issues will be discussed: (1) The Meaning of Time in Theology in General; (2) The Main Vectors of Ratzinger’s Concept of Time; (3) The Relationship Between Time and Eternity; and (4) The Relation of Temporality to Human Freedom. The research will be based on Ratzinger’s source texts, their analysis, and an attempt to extract the guiding lines in his understanding of time: the relation to eternity, the dialogical concept of immortality, as well as the concept of exitus and reditus. The result of the research is the indication of the close relationship between time and eternity, which is realized in Christ and, following his example, in every human being.