Posługa muzyka kościelnego w świetle „Musikalisch-liturgisches Wörterbuch” Bernharda Kothego (1821–1897)

Abstract

In the tradition of the Catholic Church, music is an indispensable and integral part of its solemn liturgy. This statement is a reminder of a centuries-old belief in the unity of these two realities. Over the centuries, various causes have resulted in periods of better or worse condition of liturgical music. The second half of the 18th century and the beginning of the 19th century were considered a time of crisis. It manifested itself primarily in the low level of education and carelessness of church musicians, as well as the lack of appropriate musical literature and drawing on secular models. In response to these phenomena, the Allgemeiner Cäcilienverein society was founded in 1868. This movement brought together clergy and laity concerned about the state of contemporary church music. Particular emphasis was placed on education. For this purpose, collections of music literature, textbooks and magazines began to be developed. One of such items is Bernhard Kothe’s Musikalisch-liturgisches Wörterbuch dictionary published in 1890. It is an organized collection of information presented in the form of basic entries with their descriptions, which gives it the form of a lexicon. It contains not only general music and liturgical knowledge, but also the author’s thoughts on the ministry of a church musician.

W tradycji Kościoła katolickiego muzyka stanowi nieodzowną i integralną część jego uroczystej liturgii. To stwierdzenie przypomina o trwającym od wieków przekonaniu o jedności tych dwóch rzeczywistości. Na przestrzeni wieków różne przyczyny powodowały okresy lepszej lub gorszej kondycji muzyki liturgicznej. Drugą połowę XVIII i początek XIX w. przyjęło się uważać za czas kryzysu. Przejawiał się on przede wszystkim w niskim poziomie wykształcenia i niedbalstwie muzyków kościelnych, a także braku odpowiedniej literatury muzycznej i czerpaniu ze świeckich wzorców. W odpowiedzi na te zjawiska w 1868 r. powstało towarzystwo Allgemeiner Cäcilienverein. Ruch ten zrzeszał duchownych i świeckich zaniepokojonych stanem ówczesnej muzyki kościelnej. Szczególny nacisk położono na edukację. W tym celu zaczęto opracowywać zbiory literatury muzycznej, podręczniki, czasopisma. Jedną z takich pozycji jest wydany w 1890 r. słownik Musikalisch-liturgisches Wörterbuch Bernharda Kothego. Jest to uporządkowany zbiór wiadomości ujętych w formie podstawowych haseł wraz z ich opisami, co nadaje mu formę leksykonu. Zawiera on nie tylko ogólną wiedzę muzyczno-liturgiczną, ale także przemyślenia autora na temat posługi muzyka kościelnego.