Studia Diecezji Radomskiej, 2022-2023, t. 14-15

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/38556

Przeglądaj

Przeglądaj Studia Diecezji Radomskiej, 2022-2023, t. 14-15 wg Autor "Orczyk, Adam"

Wpisz kilka pierwszych liter i kliknij przycisk przeglądania
Teraz wyświetlane 1 - 1 z 1
  • Miniatura
    Pozycja
    Szkoły parafialne na wsi jako odpowiedź Kościoła na własne i społeczne potrzeby edukacyjne od średniowiecza do upadku Rzeczypospolitej. Zarys problematyki
    Orczyk, Adam (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
    Wraz z wejściem w krąg kultury chrześcijańskiej, Polska przejęła tradycje i system szkolnictwa wypracowany przez Kościół na Zachodzie po upadku Cesarstwa Rzymskiego. Rozwój organizacji kościelnej miał bezpośredni związek z powstaniem i rozwojem szkolnictwa w Polsce, gdyż dla prawidłowego funkcjonowania parafii niezbędna była szkoła, a przynajmniej jakaś forma nauczania. Wymagała tego liturgia i cała obrzędowość kościelna, która opierała się na łacińskim śpiewie gregoriańskim, połączonym z lekturą tekstów biblijnych i modlitewnych. Jedną z podstawowych funkcji Kościoła było od początku szerzenie wiedzy religijnej, a przy tej okazji również wiedzy ogólnej. Służyć temu miało, obok kaznodziejstwa i katechizacji, szkolnictwo różnych szczebli, w tym także wiejskie szkoły parafialne. W XIV i na początku XV w. były one już dość szeroko znane, a do końca tego stulecia lub najpóźniej w początkach XVI w. szkolnictwo parafialne stało się w Polsce powszechnym zjawiskiem. Szkoły parafialne liczyły na ogół niewielu uczniów, a ponadto nie mogły konkurować poziomem nauczania z równoległymi szkołami w większych ośrodkach, dawały jednak elementarne wykształcenie, którego nigdzie indziej nie można było zdobyć ze względu na uwarunkowania historyczno-społeczne (ekonomiczne, kulturowe), jakim podlegali chłopi nie tylko w okresie staropolskim, ale częstokroć jeszcze na początku XX w. W drugiej połowie XVIII w. sprawa oświaty ludu stała się jednym z poważniejszych problemów społecznych. I mimo że plany i zamierzenia reformatorów związanych z Komisją Edukacji Narodowej nie zostały do końca zrealizowane z powodu przeszkód wewnętrznych (konserwatyzm środowisk szlacheckich i kościelnych, utrzymanie stanowego charakteru nauczania) i zewnętrznych (polityczny upadek Rzeczypospolitej ‒ rozbiory, a po nich wojny napoleońskie), to jednak już samo postawienie tego problemu przed społeczeństwem szlacheckim miało doniosłe znaczenie. Lud należało oświecać, aby tym samym ‒ zgodnie z ideami fizjokratyzmu ‒ podnosić poziom gospodarczy Rzeczypospolitej oraz zwiększać liczbę obywateli społecznie uformowanych.