Studia Diecezji Radomskiej, 2022-2023, t. 14-15

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/38556

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 14 z 14

Biogram i bibliografia prac ks. Marka Dziewieckiego
(Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
„Doktryna odkrycia” w świetle trzech papieskich bulli
Adamczyk, Marek (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
Połączone Dykasteria Kultury i Edukacji oraz Dykasteria ds. Integralnego Rozwoju Człowieka we wspólnym oświadczeniu stwierdziły, że tak zwana „doktryna odkrycia”, rozumiana jako zasada, że fakt odkrycia nowych lądów daje prawo do ich posiadania, nigdy nie była częścią nauczania Kościoła. Autorzy noty przypomnieli, że zdaniem niektórych uczonych podstawy wspomnianej doktryny odnaleźć można w bullach Dum diversas, Romanus pontifex i Inter cetera, stwierdzając jednocześnie, że dokumenty te powstały jednak w konkretnym okresie historycznym i były powiązane z kwestiami politycznymi, a ich treść została zmanipulowana do celów politycznych przez konkurujące ze sobą mocarstwa kolonialne. Artykuł przybliża treść dwóch dokumentów (Dum diversas, Romanus pontifex i Inter cetera), opisując kontekst historyczny, w którym powstały. Dokumenty, choć zawierają oddanie nowo odkrytych lądów pod panowanie odpowiednio Portugalii i Hiszpanii, nie odnoszą się wprost do „zasady”, czy „doktryny”, nie definiują jej i nie uzasadniają. Nie ma również przesłanek, by stwierdzić, że zasada prawna Stanów Zjednoczonych odwołująca się do „doktryny odkrycia” wynika z nauczania Kościoła. Ważnym dokumentem, ilustrującym rozwój katolickiej idei dotyczącej praw narodów do samostanowienia, jest bulla Pawła III Sublimis Deus, która ze względu na zakres teologicznych uzasadnień i sposób, w jaki papież podaje poszczególne prawdy, może być uznana jako nauczanie Kościoła.
Homilia jako misterium i jego aktualizacja w świetle modelu doświadczenia symbolicznego
Płusa, Sławomir (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
Aktualizacja słowa Bożego w homilii, czyli pełne utożsamienie się człowieka ze słowami i czynami Jezusa Chrystusa aż po odnalezienie w nich życiodajnego światła i mocy, realizuje się poprzez wprowadzenie odbiorcy słowa w misterium Chrystusa. Dzieje się to na trzech płaszczyznach: poszukiwania Chrystusa w tekstach świętych, oglądania Go w celebracji liturgicznej oraz ukazywania Go w życiu chrześcijańskim. Model doświadczenia symbolicznego ujmuje aktualizację jako budowanie życiodajnej relacji między podmiotem (odbiorca słowa) a obiektem self (nieskończona Miłość Boga) przy pomocy znaków (słowo Boże, liturgia, życie człowieka). Misterium Chrystusa nie można sprowadzić jedynie do treści komunikatu. Chodzi w nim o relację, do jakiej Bóg zaprasza człowieka. Aktualizacja słowa Bożego w homilii jest więc otwieraniem człowieka na budowanie życiodajnej relacji z Bogiem przy pomocy szerokiej palety znaków symbolicznych.
Le tentazioni di Gesù in Mt 4,1-11
Czajka, Sławomir (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
Perykopa o kuszeniu Jezusa została zapisana we wszystkich Ewangeliach synoptycznych. Stanowi potwierdzenie, że scena ta jest jednym z kluczowych momentów życia Jezusa, który bezpośrednio poprzedza Jego publiczną działalność. W tym artykule zatrzymaliśmy się przede wszystkim na wersji Mateusza 4-1-11, wykazując podobieństwa z tekstem Łukaszowym. Natomiast Ewangelista Marek ogranicza się tylko do informacji o fakcie kuszenia Jezusa (1,12-13). Aby właściwie zrozumieć orędzie tego fragmentu, został on poddany dobrze znanej metodzie historyczno-krytycznej, zatrzymując się na najważniejszych jej etapach: od krytyki tekstu, przez krytykę literacką i ustalenie formy, aż do krytyki redakcyjnej. Na zakończenie zostały zarysowane idee teologiczne zawarte w Mt 4,1-11 i w tekstach paralelnych. Końcowy wniosek praktyczny jest następujący: Jezus Chrystus został poddany próbie i był kuszony przez diabla. Jest oczywiste zatem, że każdy chrześcijanin, dążąc do świętości, na tej drodze spotyka wiele prób i pokus, które musi przezwyciężać.
Logika daru z siebie na miarę św. Józefa według papieża Franciszka
Jaśkiewicz, Sylwester (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
Papież Franciszek, ukazując światu piękno zażyłej przyjaźni ze św. Józefem, wydobywa z Ewangelii te jego charakterystyczne cechy, których wspólnym mianownikiem jest logika bezinteresownego daru z siebie. Papież z Argentyny, kładąc akcent bardziej na dar złożony przez św. Józefa niż na jego ofiarę, uwydatnia w pierwszej kolejności niepojęte piękno i wielkość samego Boga, który jest dawcą wszelkiego dobra. Józef z Nazaretu, którego wiara i ufność Bogu prowadzą do całkowitego daru z siebie dla dobra Maryi i Jezusa, jest dla wszystkich chrześcijan wzorem realizacji otrzymanego powołania w całkowitym posłuszeństwie i zawierzeniu Bogu, Dawcy wszelkiego dobra. Poprzez całkowity dar z siebie patriarcha z Nazaretu staje się współpracownikiem Boga w dziele zbawienia, a dla wszystkich chrześcijan paradygmatem ludzkiego ojcostwa przeżywanego w duchu oddania się Bogu całym sercem.
Maria Magdalena w apokryficznych tekstach środowiska chrześcijańskiego
Kucharski, Jacek (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
Artykuł na bazie wybranych apokryfów wywodzących się ze środowiska chrześcijańskiego, tj. Ewangelii Piotra (EwPt XII, 50-54-XIII, 35-57), z pierwszej połowy II w po Chr.; Ewangelii Nikodema zwanej Dziejami Piłata (EwNik XI,5) z połowy V w. po Chr. oraz Ewangelii dzieciństwa arabsko-syryjskiej (EwDzArb V,1) z pierwszej połowy VI w. po Chr., analizuje postać ewangelicznej Marii Magdaleny, jaki funkcjonował we wspólnotach chrześcijańskich tego czasu. Z analizy powyższych tekstów wyłania się obraz ewangelicznej Marii Magdaleny widzianej oczami tradycji i przekazu wspólnot środowiska chrześcijańskiego w okresie od pierwszej połowy II w. do pierwszej połowy VI w. po Chr.
Milczenie w nauczaniu i duchowości ojców pustyni
Wianowski, Leszek (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
Milczenie stanowi ważny fundament życia monastycznego. Jego celem jest odnalezienie Boga w samotności. Jego praktykowanie prowadzi do czujności na działanie Boga przez usuwanie roztargnienia. Z antropologicznego punktu widzenia stanowi źródło głębokiej introspekcji. W duchowości monastycznej stanowi cnotę, która wymaga permanentnej formacji. Ojcowie pustyni wypracowali wiele jej form, a jedną z nich jest „słowo zbawienia”.
Msze w języku polskim oparte na motywach znanych pieśni kościelnych opracowane przez Stefana Stuligrosza
Zarzycki, Andrzej (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
Jednym z zasadniczych celów Soboru Watykańskiego II było dostosowanie doktryny wiary do czasów współczesnych. W kluczowym obszarze owego dostosowania znalazła się muzyka, która według myśli soborowej stanowi już nie tylko ozdobę świętych obrzędów, ale ich integralną część. Nie ma być jedynie sztuką uprawianą samą dla siebie, ale ma służyć liturgii. Kompozytorzy, obok pieśni kościelnych, zaczęli także sukcesywnie dostarczać nowych opracowań części ordinarium missae. Niniejszy artykuł przedstawia wybrane cykle mszalne opracowane przez Stefana Stuligrosza oparte na melodiach pieśni kościelnych, które pokazują sposób kreowania nowych śpiewów mszalnych na potrzeby liturgii. Artykuł ukazuje także tendencję stopniowego odchodzenia od źródła inspiracji melodycznych, którą do tej pory pełnił chorał gregoriański, w kierunku materiału melodycznego, jaki zawierają pieśni polskie. Kompozycje te stanowią cenną część kultury muzycznej Kościoła w Polsce.
Obowiązek i prawo noszenia stroju kościelnego (kan. 284 KPK)
Adamczyk, Jerzy (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
Strój kościelny duchownych ma ważne znaczenia kościelne i duszpasterskie. Podkreśla w sposób widoczny przynależność do stanu duchownego i sprawia, że duchowni poprzez noszony ubiór są żywymi świadkami rzeczywistości nadprzyrodzonych, o których powinni dawać świadectwo przed ludźmi. Stąd na przestrzeni wieków, jak i w obowiązującym prawie kanonicznym przypomina się nakaz noszenia przez duchownych odpowiedniego stroju kościelnego. Celem artykułu jest ukazanie zagadnienia obowiązku noszenia stroju kościelnego w aspekcie prawa kanonicznego. W jego pierwszej części przedstawiono ewolucję historyczno-prawną problematyki stroju kościelnego. W drugiej części ukazano kwestię stroju kościelnego w obowiązujących przepisach kanonicznego prawa powszechnego, natomiast część trzecia została poświęcona normom konferencji biskupów o ubiorze kościelnym. Całość artykułu zamykają wnioski i bibliografia.
Proboszczowie parafii katedralnej w Radomiu
Piekarski, Rafał (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
W stuletniej historii parafii Opieki NMP w Radomiu było dziesięciu proboszczów. Artykuł stanowi prezentację ich sylwetek oraz dokonań. Każdy z nich pozostawił po sobie trwałe dzieło. Świadectwem tego są wykonane prace budowlano-remontowe, ale przede wszystkim pamięć o nich jako gorliwych duszpasterzach, nauczycielach wiary, nierzadko wrażliwych na potrzeby ubogich i poszkodowanych przez los.
Szkoły parafialne na wsi jako odpowiedź Kościoła na własne i społeczne potrzeby edukacyjne od średniowiecza do upadku Rzeczypospolitej. Zarys problematyki
Orczyk, Adam (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
Wraz z wejściem w krąg kultury chrześcijańskiej, Polska przejęła tradycje i system szkolnictwa wypracowany przez Kościół na Zachodzie po upadku Cesarstwa Rzymskiego. Rozwój organizacji kościelnej miał bezpośredni związek z powstaniem i rozwojem szkolnictwa w Polsce, gdyż dla prawidłowego funkcjonowania parafii niezbędna była szkoła, a przynajmniej jakaś forma nauczania. Wymagała tego liturgia i cała obrzędowość kościelna, która opierała się na łacińskim śpiewie gregoriańskim, połączonym z lekturą tekstów biblijnych i modlitewnych. Jedną z podstawowych funkcji Kościoła było od początku szerzenie wiedzy religijnej, a przy tej okazji również wiedzy ogólnej. Służyć temu miało, obok kaznodziejstwa i katechizacji, szkolnictwo różnych szczebli, w tym także wiejskie szkoły parafialne. W XIV i na początku XV w. były one już dość szeroko znane, a do końca tego stulecia lub najpóźniej w początkach XVI w. szkolnictwo parafialne stało się w Polsce powszechnym zjawiskiem. Szkoły parafialne liczyły na ogół niewielu uczniów, a ponadto nie mogły konkurować poziomem nauczania z równoległymi szkołami w większych ośrodkach, dawały jednak elementarne wykształcenie, którego nigdzie indziej nie można było zdobyć ze względu na uwarunkowania historyczno-społeczne (ekonomiczne, kulturowe), jakim podlegali chłopi nie tylko w okresie staropolskim, ale częstokroć jeszcze na początku XX w. W drugiej połowie XVIII w. sprawa oświaty ludu stała się jednym z poważniejszych problemów społecznych. I mimo że plany i zamierzenia reformatorów związanych z Komisją Edukacji Narodowej nie zostały do końca zrealizowane z powodu przeszkód wewnętrznych (konserwatyzm środowisk szlacheckich i kościelnych, utrzymanie stanowego charakteru nauczania) i zewnętrznych (polityczny upadek Rzeczypospolitej ‒ rozbiory, a po nich wojny napoleońskie), to jednak już samo postawienie tego problemu przed społeczeństwem szlacheckim miało doniosłe znaczenie. Lud należało oświecać, aby tym samym ‒ zgodnie z ideami fizjokratyzmu ‒ podnosić poziom gospodarczy Rzeczypospolitej oraz zwiększać liczbę obywateli społecznie uformowanych.
Teolog wobec współczesnego świata
Jagodziński, Marek (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
Powołanie teologa polega na odważnym szukaniu, podejmowaniu ryzyka wyjścia poza dotychczas osiągnięty poziom, poszukiwaniu doprecyzowania teologii. Teologia musi być otwarta na świat. Kultury nie powinno się odbierać tylko pod kątem płynących z niej zagrożeń ‒ trzeba dostrzegać w niej pewną formę krytycznego pytania pod adresem dotychczasowego kształtu wiary i Kościoła, co stwarza szansę na dokonanie autokorekty. Nie może to jednak polegać ani na ścisłym dopasowaniu się do ducha nowoczesności, ani na trwożnym wycofywaniu się. Zaczepienie kulturowe udawało się do tej pory relatywnie dobrze, ale oporu Kościół musi teraz mozolnie uczyć się. Relacja wobec nowoczesnej kultury realizowana jest zasadniczo w ramach dwóch „strategicznych opcji podstawowych”: „krytycznego kontrastu” lub „krytycznego kompromisu”. Istnieją także alternatywne, antytetyczne podejścia do relacji teologii i kultury: teologia korelacjonistyczna, strategia „destylacji wartości” z kerygmatu chrześcijańskiego i „sprzedawania ich” światu, a także zjawisko „ikonoklazmu” (Ratzinger) lękającego się afirmacji w Kościele piękna i wysokiej kultury. Zglobalizowany świat zmienia się, pojawiają się prądy przychylne i zagrażające. Wobec ogromnego zamieszania teolog musi czuwać i nawracać się, zadawać sobie pytania i szukać odpowiedzi ‒ przede wszystkim w kwestii zachowania uczciwości i odwagi wobec prawdy.
Udział w liturgii i codzienne życie chrześcijanina jako wyraz rozumnej służby Bożej
Herc, Tomasz (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
Uczestnicząc we Mszy Świętej, słyszymy wezwanie celebransa: „Módlcie się, aby moją i waszą ofiarę przyjął Bóg Ojciec wszechmogący”. Czym jest ofiara, którą składa się Bogu podczas Eucharystii? Św. Paweł w Liście do Rzymian mówi o rozumnej służbie Bożej, która jest istotą życia chrześcijanina. Składanie ofiary czci, miłości i posłuszeństwa Bogu dokonuje się w codziennym życiu i powołaniu każdego człowieka wierzącego. Odkrycie tej prawdy pozwoli w duchu wiary spojrzeć na podejmowany trud, wyrzeczenia i składać swoje życie jako ofiarę żywą, świętą, Bogu przyjemną.
„Życie zgodne z wiarą” (kan. 874 § 1, 30 KPK) jako kwalifikacja kanoniczna do przyjęcia zadania rodzica chrzestnego
Karaś, Dawid (Wydawnictwo Diecezji Radomskiej AVE, 2023)
Jednym z wymogów, jakie Kodeks Prawa Kanonicznego stawia przed kandydującymi do zadania rodzica chrzestnego, jest wymóg prowadzenia przez nich „życia zgodnego z wiarą” (kan. 874 § 1, 30 KPK). Niniejszy artykuł zawiera interpretację tego wymogu przeprowadzoną zgodnie z normami zawartymi w kan. 17-18 KPK. Analiza filologiczna wyrażenia vita fidei congrua, poszerzona o interpretację kontekstualną w ramach omawianego przepisu oraz o przykłady osób niezdolnych do pełnienia funkcji rodzica chrzestnego zaczerpnięte z pozakodeksowych miejsc paralelnych do ustawy, pozwoliła na ustalenie właściwego rozumienia tytułowego wymagania oraz na wskazanie stojących za nim racji teologicznych.

Przeglądaj

Przeglądaj Studia Diecezji Radomskiej, 2022-2023, t. 14-15 wg Tytuł