Przeglądaj wg Autor "Gajek, Jan Sergiusz"

Teraz wyświetlane 1 - 11 z 11

A la recherche de la spiritualité en Europe Centrale et Orientale
Gajek, Jan Sergiusz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1996)
Prezentację tematu autor rozpoczyna od dwu przykładów: jednego z Pragi, gdzie w księgami pod szyldem „Literatura duchowa” znaleźć można było wszystko... z wyjątkiem pozycji z duchowości chrześcijańskiej; drugiego z Nowosybirska, gdzie Towarzystwo Naukowe Akademii Nauk ZSRR dało wyraz swemu przekonaniu o potrzebie perspektywy teologiczno-duchowej w refleksji nad człowiekiem, zapraszając autora z wykładem na ten temat. Dla właściwego rozumienia pojęcia duchowości autor przytacza, za T. Špidlikiem, sens tradycyjnej formuły łacińskiej theologia spiritualis, która (tak samo jak grecka pneumatikē theologia) zawiera w sobie trzy imiona Trójcy Świętej: Theos - Logos - Spiritus. Wskazuje to na otwarcie duchowości chrześcijańskiej na Trójjedynego Boga, objawiającego się w Biblii. Odwołanie się do formuły pochodzącej z Tradycji jest tym bardziej uzasadnione, że ta ostatnia w ujęciu chrześcijańskiego Wschodu rozumiana jest jako dynamiczna obecność Ducha Świętego w dziejach Kościoła i świata. Autor sięga do skarbca tradycji, aby wydobyć z niej nova et vetera w duchowości Europy Środkowej i Wschodniej (cz. I). Fundamentalne znaczenie miała dla niej misja Świętych Braci - Cyryla i Metodego. W misji tej, według słów Orędzia Synodu Biskupów Macedońskiego Kościoła Prawosławnego, „po raz ostatni Kościoły chrześcijańskie Wschodu i Zachodu były zjednoczone i święcie zespolone w jedno Ciało Chrystusa” U podstaw życia duchowego Europy leży więc doświadczenie jedności i wspólnoty, której fundamentem jest przyjęcie Ewangelii. Jan Paweł II w encyklice Slavorum Apostoli określił świętych Cyryla i Metodego mianem „protagonistów ekumenizmu”, tradycję zaś cyrylo-metodiańską uznał za „podstawę pożądanej odnowy duchowej” Kard. F. Tomaśek w Orędziu do biskupów Europy wskazywał na Świętych Braci jako na budowniczych wielkich, ponadnarodowych wspólnot, wznoszonych na wartościach duchowych i kulturowych. Święci z Tesaloniki stali się dla Europy Środkowej i Wschodniej ewangelizatorami i nauczycielami dialogu (cz. II). Dialog powinien być nie tylko prezentacją poglądów, ale wymianą i komunikowaniem wartości; powinien być postawą wspólnego szukania Prawdy i osądzania rzeczywistości w świetle Słowa Bożego. Taki dialog jest niemożliwy bez Ewangelii. Nie ma on nic wspólnego z fundamentalizmem, ale jest owocem chrześcijańskiego radykalizmu, który oznacza zakorzenienie w chrześcijańską kulturę. Europa Środkowa i Wschodnia potrzebuje dziś Nowej Ewangelizacji, a ta najlepiej dokonuje się na drodze dialogu synchronicznego (poszukiwanie autentycznych wartości w różnych kręgach duchowego doświadczenia swego regionu, Europy, Kościoła powszechnego) i diachronicznego (poszukiwanie wartości duchowych w dziejach własnego kraju i krajów sąsiednich). Spotkanie wartości duchowych dokonujące się na terenie Europy Środkowej i Wschodniej w duchu świętych Cyryla i Metodego (cz. III) stanowi zaproszenie do zwrócenia szczególnej uwagi na „światło ze Wschodu” (Orientale lumen), do czego zachęca nas Jan Paweł II w liście apostolskim pod tym tytułem. Poznanie chrześcijańskiego Wschodu, będące szczególnym „doświadczeniem wiary”, prowadzi do „spotkania” w duchowości komunii i służby. Przytaczany przez autora 4 paragraf Orientale lumen kładzie nacisk na zasadniczą kwestię tak dla Kościoła Wschodniego, jak i Zachodniego: „Nie możemy stanąć przed Chrystusem jako Panem dziejów tak podzieleni, jak staliśmy się podzieleni w ciągu drugiego tysiąclecia. Muszą te podziały zostać zastąpione przez zbliżenie, porozumienie; muszą się zabliźnić rany na drodze jedności chrześcijan”. Zachód, który nie znając duchowych tradycji chrześcijaństwa wschodniego, fascynuje się często duchowością Dalekiego Wschodu, mógłby wiele zyskać sięgając do bogatego skarbca pięknej liturgii wschodniej. Piękno jej nie jest tylko jakąś szatą zewnętrzną, lecz - jak powie cytowany przez autora T. Špidlik - jest „siłą, która przenika przez wszystkie warstwy” Dla filozofii scholastycznej byt jest w swej istocie unum-verum-bonum, natomiast teologowie wschodni (W. Sołowiow, P. Fłoreński) mówią raczej o metafizycznej triadzie dobro-prawda-piękno, która nie stanowi trzech odrębnych princypiów, lecz tylko jeden: życie duchowe, poddane oglądowi z różnych punktów widzenia. Sprawujący liturgię mają radość z udziału w niebiańskim pięknie, stąd chrześcijanie wschodni nazywają liturgię „niebem na ziemi”. Liturgia Kościoła jest uprzywilejowanym środowiskiem działania Ducha Świętego: zarówno w wymiarze Kościoła lokalnego, jak i Kościoła domowego, w którym wierni świeccy realizują swe „królewskie kapłaństwo”. W podsumowaniu swoich rozważań autor wskazuje raz jeszcze na szczególną aktualność słów listu apostolskiego Orientale lumen, w którym czytamy: „Niech Duch Święty obdarzy nas czystym spojrzeniem, abyśmy potrafili razem wyjść naprzeciw człowieka współczesnego, który czeka na radosną nowinę. Jeśli wobec oczekiwań i cierpień świata damy odpowiedź zgodną, niosącą światło i życie, przyczynimy się naprawdę do bardziej skutecznego głoszenia Ewangelii wśród ludzi naszych czasów” (OL 4).
Kościoły katolickie tradycji bizantyjskiej
Gajek, Jan Sergiusz; Grygorcewicz, Zbigniew (Wydawnictwo Pallottinum, 1993)
La nuova evangelizzazione nell’Europa orientale. Una sfida ecumenica
Gajek, Jan Sergiusz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1993)
U progu trzeciego milenium Kościoły chrześcijańskie podejmują różne inicjatywy pastoralne, nazywane wspólnym imieniem „nowej ewangelizacji”. Wiarygodność tych wysiłków wymaga, by miały one charakter i wymiar ekumeniczny. W praktyce nie jest jednak łatwo prowadzić pracę ewangelizacyjną w sposób ekumeniczny. Szczególne trudności pojawiają się w pracy ewangelizacyjnej na terenie byłego ZSRR. Po upadku komunizmu teren ten jest duchową pustynią, gdzie istnieje wielka potrzeba ewangelizacji. Uzgodnienie wspólnej akcji Kościołów chrześcijańskich okazuje się bardzo trudne, wręcz niemożliwe. W sytuacji wolności odżyły konfesjonał izmy i duch rywalizacji. Artykuł przedstawia niektóre aspekty życia Kościołów chrześcijańskich w Rosji, na Ukrainie, częściowo na Białorusi, w latach 1991-1992. Koncentruje się na Rosyjskim Kościele Prawosławnym, Kościele katolickim (łacińskim) i Ukraińskim Kościele Greko-katolickim oraz na ich wzajemnych relacjach (w tym także z Ukraińskim Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym). Wszystkie te Kościoły przeżywają szereg trudności w nowej sytuacji politycznej, społecznej i ekonomicznej, trudności budzące raczej wzajemną nieufność niż współpracę. Mniej znane są różne pozytywne przejawy otwarcia i działania na rzecz wygaszania napięć i nieporozumień (o których wspomina artykuł). Tymczasem badania socjologiczne (L. Byzow i S. Fiłatow z Moskwy) wskazują na znaczne zmniejszenie w ostatnich trzech latach zainteresowania społeczeństwa sprawami religii, a zwłaszcza posłannictwem Kościołów. Dla pełnego obrazu aktualnej sytuacji stosunków międzykościelnych w krajach WNP potrzebna jest znajomość doświadczenia ekumenicznego (Kościołów i grup chrześcijan) w latach minionych. Artykuł przedstawia szereg nie znanych lub zapomnianych faktów z przeszłości, zarówno negatywnych (instrumentalizacja ekumenizmu przez czynniki rządowe ZSRR) oraz pozytywnych (współpraca wśród chrześcijan w „katakumbach”). Inny paragraf artykułu prezentuje wkład Instytutu Ekumenicznego KUL w inicjatywy ekumeniczne na terenie ZSRR i WNP. Część końcowa zawiera szereg praktycznych sugestii w zakresie współpracy międzywyznaniowej na terenie WNP. Znaczna rola przypada w tym Kościołom i wszelkiego rodzaju grupom (wspólnotom) chrześcijańskim z Europy Zachodniej oraz Polski. Cały artykuł jest kontynuacją opracowania: Ewangelizacja w Europie Wschodniej. Ekumeniczne wezwanie i zadania. W: Kościoły chrześcijańskie w Europie narodów. Opole 1992 s. 75-84.
Ogólna panorama Kościołów wschodnich
Gajek, Jan Sergiusz (Wydawnictwo Pallottinum, 1993)
Paweł Nikolajewicz Ewdokimow (1901-1970) świadek prawosławia na Zachodzie i jego eklezjologia
Gajek, Jan Sergiusz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1995)
Prezentacja monografii o ekumenizmie w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim
Gajek, Jan Sergiusz; Koza, Stanisław Józef (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2004)
Unia kościelna w Brześciu Litewskim (1596) w retrospektywie historyczno-teologicznej
Gajek, Jan Sergiusz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1996)
Wykaz publikacji pracowników Instytutu Ekumenicznego KUL za 1999 rok
Gajek, Jan Sergiusz; Koza, Stanisław Józef (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2000)
Zaśnięcie Bogurodzicy w tradycji liturgicznej bizantyjsko-słowiańskiej
Gajek, Jan Sergiusz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1999)
Zaśnięcie Dziewicy Matki i jej opieka nad ludem Bożym w liturgii Kościoła grecko-słowiańskiego
Gajek, Jan Sergiusz (Częstochowskie Wydawnictwo Archidiecezjalne "Regina Poloniae", 1996)
КІРЫЛА-МЯТОДЗІЕЎСКАЯ ТРАДЫЦЫЯ Ў СЛУЖБЕ ДЫЯЛОГУ Ў ЦЭНТРАЛЬНАЙ I ЎСХОДНЯЙ ЭЎРОПЕ
Gajek, Jan Sergiusz; Górka, Leonard (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1997)
Artykuł stanowi skróconą i przepracowaną wersją wykładu: Ekumeniczne znaczenie tradycji świętych Cyryla i Metodego dla Białorusi, przygotowanego w IE KUL w ramach programu konsultingu ekumenicznego dla krajów Europy Środkowej i Wschodniej i wygłoszonego na międzywyznaniowym sympozjum ekumenicznym „Na drodze do pojednania”, które odbyło się w Kolegium Teologicznym OO. Werbistów w Baranowiczach w dniach 14-15 V 1997 r. Na wstępie autorzy artykułu zauważają, że kiedy padł mur berliński, rozdzielający Europę, i skończyła się zimna wojna, zdawało się, że idea współpracy między narodami w Europie szybko przyniesie pozytywne owoce. Po kilku latach widać jasno, że sprawa realnej jedności Europy to nie tylko sprawa zastosowania określonych „technologii”, ale także sprawa teologii, która uczy dialogu i wzajemnego szacunku. Dlatego przy budowaniu wspólnej Europy nie może zabraknąć głosu i duchowego wkładu Kościołów chrześcijańskich. Następnie autorzy podejmują teologiczną refleksję nad aktualnością tradycji cyrylo-metodiańskiej dla Kościołów w krajach Europy Środkowej i Wschodniej w kontekście dążenia do jedności Europy. W refleksji tej wielokrotnie sięgają do nauczania Jana Pawła II (list apostolski Egregiae virtutis, encyklika Slavorum Apostoli, list apostolski Orientale Lumen), który zachęca chrześcijan do ponownego odkrycia duchowego bogactwa Wschodu chrześcijańskiego. Kolejne paragrafy artykułu to: I. Znaczenie tradycji świętych Cyryla i Metodego; II. Ewangelia i dialog; III. Spotkanie dwóch tradycji chrześcijańskich; IV. Potrzeba paschalnej odwagi. Rzetelny dialog ekumeniczny i dążenie do pojednania wymaga odwagi. Europa na progu jubileuszu Roku Dwutysięcznego czeka na ludzi odważnych odwagą Zmartwychwstałego Chrystusa, który zwraca się do uczniów słowami: „Pokój wam” (J 20, 19) i zachęca ich do odważnego niesienia Dobrej Nowiny innym: „Nie bójcie się! Idźcie i oznajmijcie moim braciom” (Mt 28, 10).