Przeglądaj wg Autor "Stefaniak, Piotr"

Teraz wyświetlane 1 - 18 z 18

Austro-węgierski epizod Sióstr Maryi Niepokalanej (1914-1918)
Stefaniak, Piotr (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2012)
Błogosławiona Jolenta Arpadówna jako Ducissa Poloniae
Stefaniak, Piotr (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, 2010)
Błogosławiona Ofka Piastówna OP (1299-1359) w świetle trzech najstarszych żywotów i osiągnięć historiografii
Stefaniak, Piotr (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2005)
Błogosławione dominikanki: Ofka Piastówna (1299-1359) i Elżbieta Węgierska (1292-1336) – środkowoeuropejskie wzorce świętości z XIV wieku
Stefaniak, Piotr (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2015)
The XIV century did not have so many saint representatives of the middle European court circle like the preceding century. In this time Queen Hedwig of Anjou was the only canonized and one lay person. In addition there is the cult of two blessed daughters of monarchs: Euphemia of the Piast from Racibórz in Silesia (1299-1359) and the daughter of King Andrew III, Elisabeth of Hungary (1292-1336). Both had been representatives of the same generation, had the same forefather, and belonged to the same Dominican order. Even though they had not known each other and had not heard about each other, both had realized the same Dominican order’s idea, became part of the same mystical way of life, and obtained the remembrance of their holy deeds throughout out the ages. The present article is a comparison between the two middle European Dominican blessed women, their holiness fascinated and enriched the Church on both sides of the Carpathian mountains: in Poland (in Silesia), and in Hungary and then in Switzerland. The author discusses the research foundations of both persons and shows their mutual roots, their similar history of monastic vocation, their monastic life and their opinions of holiness, in which they had ended their life. There are a lot of differences between those two blessed women, and also a lot of similarities, which are the main reasons for their comparison.
Dzieje dominikanek klauzurowych na Węgrzech w XX wieku
Stefaniak, Piotr (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2013)
Dzieje mniszek zakonu kaznodziejskiego na Węgrzech w XX wieku
Stefaniak, Piotr (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2013)
W XX w. podjęto na Węgrzech dwie nieudane próby wznowienia działalności klasztoru mniszek Zakonu Kaznodziejskiego (dominikańskiego). Ostatni średniowieczny konwent istniejący na Wyspie Małgorzaty pod Budą upadł w wyniku tureckiej inwazji na kraj i śmierci w 1637 r. Barbáli Verebély, ostatniej dominikanki klauzurowej w klasztorze klarysek w Pożoniu (Pozsony, Pressburg, Bratislava). W 1948 r. prowincja dominikanów na Węgrzech podjęła dzieło powołania dominikańskiego klasztoru klauzurowego. Przebywały tam wówczas trzy węgierskiej narodowości mniszki z rozproszonego przez hitlerowców klasztoru w Luksemburgu. Zakonnice owe zamieszkały w tymczasowym klasztorze w Szegedzie i podjęły starania, aby zaprowadzić regularne życie kontemplacyjne. Przeoryszą została jedyna siostra chórowa, Ilona Szegedy (1914–2011). Do mniszek niebawem dołączyły dwie dominikanki czynne oraz wstąpiła świecka kandydatka, która jednak nie wytrwała w klasztorze. W 1950 r. konwent składał się z pięciu mniszek i jednej kandydatki. W wyniku zaostrzającego się konfliktu na linii Kościół – komunistyczne władze Ludowej Republiki Węgier doszło na terenie kraju do likwidacji klasztorów. Dominikanki, posłuszne woli biskupa Szegedu i Csanád, Endrego Hamvasa, 9 czerwca 1950 r. opuściły potajemnie klasztor i każda udała się w tylko sobie wiadomym kierunku. Odtąd aż do 1989 r. zakonnice żyły w konspiracji. Ten okres prześladowania Kościoła na Węgrzech przeżyła jedna mniszka, przeorysza Ilona Szegedy. Ponadto s. Margit Molnár została tajnie przyjęta do zakonu i złożyła śluby zakonne 12 października 1972 r. Po upadku komunizmu na Węgrzech pod kierownictwem mianowanej przeoryszą Margit Molnár zaczęła się w 1989 r. organizować wspólnota mniszek w zachodniowęgierskim Nagylózs. W 1990 r. został otwarty nowicjat, do którego zgłosiło się kilka kandydatek. Jednak jesienią 1994 r. siostry przeprowadziły się do Tápiószentmárton w komitacie Pest, gdzie miały budować dla siebie klasztor. Jednak z powodu różnych trudności nowicjuszki w 1996 r. przebywały najpierw w polskim klasztorze w Świętej Annie, a następnie wyjechały do klasztoru w Klausen w Niemczech, gdzie miały odbyć formację zakonną, a tamtejsza wspólnota zobowiązała się wziąć odpowiedzialność za późniejsze przeszczepienie zakonu na Węgry. Jednak rzecz nie doszła do skutku. Na Węgrzech pozostały dwie zakonnice. W tym czasie otrzymały one rekompensatę za utracony klasztor w Szegedzie i nabyły w 1997 r. obszerny dom z ogrodem w Göd leżącym na północ od Budapesztu. Tam 16 stycznia 1998 r. zmarła s. Margit. Pozostała jedna zakonnica, Mária Dominica Nagybélteki, do której niebawem dołączyła s. Ilona Szegedy. Z powodu małej ilości sióstr (dwie) generalne władze zakonu odmówiły uznania prawnego dla klasztoru. 7 grudnia 2011 r. zmarła s. Ilona Szegedy, więc na Węgrzech żyje już ostatnia mniszka, s. Mária Dominica (Márianna) Nagybélteki. Inne dominikanki klauzurowe węgierskiej narodowości przebywają w kilku klasztorach zagranicznych, w tym najwięcej w niemieckim Rieste-Lage.
Klasztor Sióstr Dominikanek w Przemyślu 1595-1782. Pierwsza na terenie Archidiecezji Przemyskiej Żeńska Wspólnota Zakonna
Stefaniak, Piotr (Wydawnictwo Archidiecezji Przemyskiej, 2001)
Magdalenki na Górnym Śląsku
Stefaniak, Piotr (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2011)
Najstarszy, łaciński żywot świątobliwej Ofki Piastówny OP
Stefaniak, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2019)
Potęga świętości. Święta Małgorzata Arpadówna OP (1242–1270)
Stefaniak, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2019)
Św. Małgorzata z dynastii Arpadów, mając 3,5 lat, została przez parę królewską przekazana do Veszprém, do tamtejszego klasztoru mniszek dominikańskich, gdzie przebywała do 10 roku życia, pobierając naukę, wychowując się i wzrastając do świętości. Następnie znalazła się w wybudowanym przez jej ojca, króla Bélę IV klasztorze na Wyspie na Dunaju koło Budy. Tam mając 12 lat, złożyła śluby zakonne i jako mniszka przeżyła jeszcze 16 lat. Prowadziła niezwykle intensywne życie modlitewne: mając dar kontemplacji, dostępowała stanów mistycznych. Jako zakonnica zajmowała się chorymi w klasztornej infirmerii oraz posługiwała w infirmerii. Choć stale przebywała w ścisłej klasztornej klauzurze, interesowała się sprawami państwowymi i angażowała się w politykę. Wszystko, co w swym życiu uczyniła, można uznać za krok do uzyskania świętości. Szybko też powszechnie uznano jej świętość i dzięki temu mogła swobodnie realizować swe życiowe powołanie z całą mocą jej niezwykłej osobowości i silnego charakteru. Małgorzata pozostaje przykładem silnej pozycji kobiety w społeczeństwie średniowiecznym.
Rekrutacja powołań z okręgu raciborskiego do Zgromadzenia Sióstr Maryi i dwa jego raciborskie klasztory w świetle schematyzmu z 1932 roku
Stefaniak, Piotr (Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego, 2009)
Rys dziejów klasztoru karmelitanek dawnej obserwancji we Lwowie pw. św. Agnieszki Panny i Męczenniczki (1632-1782)
Stefaniak, Piotr (Wydawnictwo Archidiecezji Przemyskiej, 2023)
Klasztor karmelitanek dawnej obserwy jest przykładem średniowiecznego zakonu, który zaistniał w potrydenckiej rzeczywistości we Lwowie. Powstał samorodnie, czyli wedle metody średniowiecznej. Najpierw był wspólnotą tercjarską, a następnie po sześciu latach w 1638 r. przyjął status konwentu mniszek. Do klasztoru wstępowały zarówno szlachcianki, jak i mieszczanki. Jego dzieje wpisywały się w staropolskie sposoby prowadzenia żeńskiego życia zakonnego. Był to też średniozamożny klasztor typowo miejski. Wspólnota tego klasztoru była stosunkowo liczna. Kres klasztorowi położyła kasata zakonów kontemplacyjnych na terenie cesarstwa austriackiego zarządzona przez Józefa II w 1782 r.
Słynna gdańska polonuska: Siostra Lucjana Maria-Wanda Makurath (1911-1999)
Stefaniak, Piotr (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2015)
Wanda Makurath pochodziła z dawna zasiedziałej w Gdańsku polskiej rodziny Kaszubów. Urodziła się w Stegnie (Steegen) 5 maja 1911 r. Uczęszczała do Polskiej Szkoły Senackiej. W 1928 r. wstąpiła do Zgromadzenia Dominikanek Kontemplacyjno-Czynnych III Zakonu Św. Dominika. Tam złożyła 19 listopada 1934 r. śluby wieczyste. W 1934 r. uzyskała w Tarnowie dyplom nauczycielki. Zaraz też podjęła pracę pedagogiczną, kolejno w Kielcach i Skarszewach koło Kościerzyny. W dniu 17 kwietnia 1937 r. została wysłana do Wolnego Miasta Gdańska, by objąć posadę nauczycielki w mieszczącej się w Domu Polskim szkole w miejscowości Piekło (Peickel). W dniu 1 września 1939 r. hitlerowcy aresztowali trzy dominikanki, po uwolnieniu siostra Lucjana przyjechała do Gdańska, skąd została wysiedlona do Generalnego Gubernatorstwa. Podjęła się tam prowadzenia tajnych kompletów w ramach działalności w Polskim Komitecie Rady Głównej Opiekuńczej. Po wyzwoleniu powróciła do pracy szkolnej: była zatrudniona (1945-1953) w Orzeszu koło Pszczyny na Górnym Śląsku. Od 1 września 1956 r. pracowała w szkole w Gdańsku. Do 1957 r. była związana ze Zgromadzeniem Dominikanek Życia Apostolskiego. Potem związała się ślubami z Fraternią Gdańską Trzeciego Zakonu Dominikańskiego. Jako przełożona tercjarzy dominikańskich w Gdańsku wiele wysiłku włożyła w rozwój fraterni. Zmarła 16 grudnia 1999 r. zamykając rozdział, jakim byli niegdyś niezłomni Polacy w Gdańsku.
Tercjarki Zakonu Kaznodziejskiego na Pomorzu XIV–XVI w.
Stefaniak, Piotr (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)
W okresie średniowiecza na terenie Pomorza funkcjonowały dwie wspólnoty tercjarek dominikańskich, mianowicie w Toruniu i Gdańsku. Wpisywały się one w nurt niewielkich miejskich wspólnot religijnych istniejących w XIV‑XVI w: odwiedzały chorych, biednych i więźniów a na swój byt zarabiały pracą ręczną. Ich życie religijne koncentrowało się w wyznaczonej im kaplicy w kościele dominikanów. Siostry zobowiązane były do wspólnych pacierzy i poddane były władzy miejscowego przeora, co stanowiło o ich przynależności zakonnej. Typowe średniowieczne miejskie wspólnoty tercjarek na Pomorzu przetrwały do czasów reformacji, kiedy społeczność Torunia i Gdańska przeszła na protestantyzm.
The History of the Legislation of the Order of St Mary Magdalene of Penance in the Middle Ages: “The Rule of St Sixtus”
Stefaniak, Piotr (Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, 2020)
Due to the activity of Canon Rudolf of Worms, monasteries of penances, self-established in Western and Central Europe, were in 1227 joined into a new order in the Church: Ordo sanctae Mariae Magdalenae de Poenitentia. Initially, the nuns followed the Benedictine rule in the Cistercian version. However, due to the specificity of the calling, it was necessary to change the law. Pope Gregory IX did this in 1232, thus giving the nuns the so-called rule of St Augustine and the constitutions of the Dominican nuns (the so-called Rule of Saint Sixtus). Although a copy of the original bull of Gregory IX has not been found, Hubertus Ermisch published its text with the Rule of St Sixtus in the Document Collection of the City of Friborg in Saxony in Leipzig in 1883. Besides, the papal bull with the text of The Rule of St Sixtus is known from the Bullarium Ordinis Praedicatorum (ed. by Antonio Bremond Romae, 1729). The oldest document containing the Rule of St Sixtus is kept at the State Archives in Wrocław, in the set of files Naumburg a. Queis. We present a Polish translation of the preserved text of the rule from the Nowogrodziec Monastery. It remains the common heritage of both Magdalene sisters and Dominican nuns.
Wileński żywot bł. Ofki Piastówny OP
Stefaniak, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2021)
W 1760 r. ukazał się w Wilnie w zbiorze żywotów świętych dominikańskich żywot bł. Ofki Piastówny. Jest on ciekawy z tego powodu, że został wydrukowany w Wilnie, najbardziej na wschód wysuniętym ośrodku, dokąd dotarł kult Ofki. Jest on oparty na najstarszym tekście Abrahama Bzowskiego z 1606 r.; niemniej pozostaje skróconą wersją tekstu, który napisał we Włoszech w 1668 r. neapolitański dominikanin Domenico Maria Marchese. Omawiany żywot ma wartość z uwagi na geografię kultu Ofki i posiada jeszcze jeden atut: autor umieścił w nim dwa wyimaginowane zdania samej Ofki, które też żywot jako jedyny mocno personalizują.
Z dziejów dominikanek klasztoru św. Anny na Starym Mieście w Pradze (1293–1782)
Stefaniak, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2018)
Najznakomitszy żeński klasztor na Starym Mieście w Pradze należał do mniszek Zakonu Kaznodziejskiego. Sam konwent powstał w 1293 r. z fundacji kanonika vyšehradzkiego Jana Holý’ego na prawym brzegu Wełtawy w Újeździe. Po likwidacji zakonu rycerskiego templariuszy w 1312 r. ich siedzibę na Starym Mieście w Pradze przy rotundzie św. Wawrzyńca przekazano 9 lipca 1313 r. za 130 kop groszy praskich dominikankom. Niebawem w miejscu dawnej komturii powstał wspaniały gotycki zespół klasztorny z obszernym kościołem pw. św. Wawrzyńca i św. Anny. W średniowieczu konwent dominikanek zwany Aneńskim dworem zasłynął jako ważne centrum duchowe i intelektualne. Przykładem jest przekład Biblii (tzw. Rękopis Drezdenski), który dla subprzeoryszy Anny Leskovieckiej dokonał na język czeski dominikanin Kolda z Koldic. Średniowiecze było dobą najpomyślniejszego rozwoju wspólnoty sióstr. W okresie wojen husyckich klasztor stał się w 1420 r. miejscem zgrupowania wszystkich praskich mniszek, które zmuszono do husyckich zwyczajów liturgicznych. Nastąpił także dalszy upadek ekonomiczny oraz duchowy wspólnoty. Odrodzenie przyszło dopiero w XVII w. Wówczas siostry przyjęły reformę proponowaną przez Sobór Trydencki. W 1676 r. zapoczątkowany został proces gruntownej przebudowy zespołu klasztornego, który uzyskał barokową formę architektoniczną. Równocześnie wspólnota rozrastała się sukcesywnie i w 1710 r. składała się z 60 mniszek. W latach 1709–1712 doszło do jedynej w dziejach konwentu fundacji nowego klasztoru, który powstał w Pilznie. Pomyślność konwentu podkopała wojna Austrii z Prusami. W samej Pradze we znaki dała się zwłaszcza francusko-bawarska okupacja miasta, która nastąpiła w latach 1741–1742. Po niej doszło do zajęcia Pragi przez Prusy w 1744 r. Rozpoczęły się liczne pobory kontrybucji, zajmowanie dóbr, grabieże. Urzędnicy pruscy w 1744 r. obłożyli klasztor kontrybucją w kwocie 25 000 złotych. Odtąd dominikanki borykały się z trudną sytuacją materialną. 21 maja 1782 r. konwent został skasowany dekretem cesarza Józefa II i 13 mniszek dominikańskich (10 chórowych i 3 konwerski) musiało opuścić klasztor. Poprzez wieki praski klasztor dominikanek składał się przede wszystkim z mniszek wywodzących się z ówczesnych elit społecznych: arystokracji, szlachty, patrycjatu i zamożnego mieszczaństwa. To gwarantowało jego wysoki poziom intelektualny. Mniszki w klasztorze reprezentowały zarówno żywioł niemieckojęzyczny, jak i czeski.
Z dziejów polityki dynastycznej króla Węgier Béli IV
Stefaniak, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2016)
Żyjąc w okresie niebywałego zagrożenia Węgier od strony Tatarów, którzy upatrzyli sobie nizinę węgierską na swoją potencjalną siedzibę, król Béla IV postanowił nie tylko bronić swej ojczyzny, ale po najeździe z lat 1241-1242 ją odbudować i stać się tym samym drugim założycielem państwa. Pragnąc je ugruntować także na arenie międzynarodowej, postanowił prowadzić dość skuteczną politykę dynastyczną. Dzięki ożenkowi zwłaszcza córek udało się królowi węgierskiemu zmontować blok polityczny obejmujący omal wszystkich sąsiadów, mianowicie: dwóch książąt polskich, dwóch ruskich i, po jednym, bawarskiego, brandenburskiego oraz chana kumańskiego. Pierwszy mariaż, córki Kingi (Kunegundy), został zaaranżowany z księciem sandomierskim Bolesławem Wstydliwym, bratem małżonki młodszego brata króla, księcia Kolomana, w 1239 r. To małżeństwo, podobnie, jak drugie, Anny, zawarte w 1243 r. z księciem czernihowskim Rościsławem Rurykowiczem, miało na celu pomoc w walce z Tatarami. Król Béla IV oczekiwał przede wszystkim informacji o ruchach wojsk mongolskich i posiłków wojskowych od książąt-zięciów. Kolejne decyzje dynastyczne spowodowane były montowaniem bloku politycznego obejmującego Europę Środkową, od Bałtyku po Bawarię, Ruś i Serbię. W 1250 r. królewna Elżbieta poślubiła księcia Bawarii i Palatynatu, Henryka XIII Wittelsbacha, w rok później Konstancja została wysłana do Chełma, aby zostać żoną młodszego księcia halickiego Lwa. W 1256 r. najmłodsza córka królewska, Jolenta, poślubiła Bolesława Pobożnego pana Wielkopolski i Pomorza. W 1264 r. syn Béli IV, noszący jego imię, ożenił się z margrabianką brandenburską Kunegundą. Przy okazji warto podkreślić, że związki małżeńskie Béli oraz Elżbiety szachowały dodatkowo rosnącą potęgę Austrii, która przeszła w ręce Habsburgów. Także antyczeskie oblicze miały śluby Kingi, Konstancji i Jolenty. Aby zaś mieć wpływ na integrację z Węgrami przybyłego na ich tereny ludu koczowników Kumanów (Polowców), król Béla IV postanowił ożenić swego następcę na tronie, Stefana V, z córką chana Rutena. Należy podkreślić trafność decyzji królewskich, gdyż polityka dynastyczna Béli IV przyniosła swe owoce, które były absorbowane przez kolejne trzy pokolenia zasiadające na tronie Węgier aż do początku XIV w.