Przeglądaj wg Autor "Suttner, Ernst Christoph"

Teraz wyświetlane 1 - 5 z 5

Auf der Suche nach gesamtchristlicher Anerkennung für den Dienst des Bischofs von Rom als erstem unter den Bischöfen
Suttner, Ernst Christoph (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2002)
Autor artykułu, przedstawiając sposoby sprawowania zwierzchnictwa w Kościele na przestrzeni historii, pragnie określić warunki, które umożliwiałyby uznanie przez wszystkie Kościoły chrześcijańskie pierwszego miejsca biskupa Rzymu. Zasadnicza teza artykułu o znaczeniu hermeneutycznym zawiera się w stwierdzeniu, że w dziejach chrześcijaństwa, mimo braku jedności, doceniano wartość środków zbawienia, obecnych we wszystkich Kościołach, a ograniczenie tej otwartości następowało wraz z tendencjami do centralizacji władzy kościelnej. W starożytności najwyższą kompetencją cieszyły się ekumeniczne sobory. W szczególnych wypadkach dopuszczano także możliwość interwencji ogólnokościelnego autorytetu, którym cieszył się biskup Rzymu. Jego urząd rozumiano jako instancję apelacyjną w sporach, które nie mogły zostać rozwiązane przez lokalną władzę kościelną. Takie kompetencje biskupa Rzymu potwierdzały uchwały starożytnych synodów (w Sardyce i Trullo) i soboru (Nicejski II), i jeszcze w IX w. znajdowały one akceptację w Bizancjum. Starożytny Kościół znał jeszcze inny ogólnokościelny autorytet, któremu przypadała koordynująca funkcja w Kościele, mianowicie cesarza. Cesarz powoływał sobór, a także troszczył się o realizację soborowych uchwał. W średniowieczu, po podziale Cesarstwa i koronacji Karola Wielkiego, Zachód dzięki procesowi odnowy i reformy uznał, że troska i odpowiedzialność o jedność Kościoła winna spoczywać w osobie jego pierwszego biskupa, a nie cesarza. To rozstrzygnięcie pociągnęło za sobą silny rozwój roli pierwszego biskupa w Kościele. Zaczęto uwypuklać biblijne, patrystyczne, kanoniczne i historyczne dziedzictwo, które potwierdzało szczególną odpowiedzialność biskupa Rzymu. Kościół zachodni coraz częściej podkreślał, że stolicy rzymskiej Przypada rola ogólnokościelnego przewodnictwa. Nie wypracowano jednak konkretnych form sprawowania tej funkcji. Późniejsza łacińska ekspansja na Wschód dokonywała się w przeświadczeniu, że biskup Rzymu winien spełniać swą przywódczą rolę w Kościele nie tylko na Zachodzie, ale w całym świecie. Doktrynalnie usankcjonował to Sobór Laterański IV, który autorytet patriarchów wywodził z delegacji ich władzy przez biskupa Rzymu. Zewnętrznym wyrazem tej zależności miało być nadanie paliusza. Kolonialna ekspansja krajów europejskich spowodowała rozszerzenie chrześcijaństwa łacińskiego do nowo odkrytych krajów. Kościół łaciński z trudem rozróżniał pomiędzy patriarchatem rzymskim a Kościołem powszechnym. O ile Sobór Laterański IV przypisywał biskupowi Rzymu pewne prerogatywy w całym Kościele powszechnym ze względu na jego godność następcy św. Piotra, to w pokolonialnej rzeczywistości zaczęto określać ogólnokościelne papieskie kompetencje na wzór zwykłego działania patriarchalnego, które w starożytności i średniowieczu przysługiwało mu jedynie w odniesieniu do Zachodu. Ograniczona ogólnokościelna jurysdykcyjna kompetencja, którą biskup Rzymu cieszył się w określonych przypadkach, została teraz przekształcona w zwyczajną funkcję przywództwa. Instytucjonalnym przykładem takiej zmiany świadomości w sprawowaniu władzy przez biskupa Rzymu było – zdaniem Autora – założenie Kongregacji Propagandy Wiary, która jako rzymska instytucja sprawowała pastoralny nadzór nad wszystkimi wspólnotami wiernych, podlegających wschodnim patriarchom, którzy weszli we wspólnotę z papieżem. Był to krok w kierunku umacniania rzymskiego centralizmu, który nasilił się po Soborze Trydenckim. Szczytową fazę tegoż centralizmu upatruje się w konstytucji soboru Watykańskiego I Pastor aeternus, która przypisała papieżowi bezpośrednią władzę jurysdykcyjną w całym Kościele. Zdaniem Autora, znaczenie tego tekstu należy jednak odczytać w oparciu o zasadę hermeneutyczną, wedle której orzeczenie to wyraża tylko to, co sformułowano i praktykowano w pierwszym tysiącleciu. Podobnie jak wówczas, nie określono jednak konkretnego sposobu sprawowania papieskiego prymatu. U schyłku średniowiecza do znaczącej zmiany w strukturze władzy kościelnej doszło także na Wschodzie. Po upadku cesarstwa zabrakło instytucji, która przejęłaby dotychczasową koordynującą funkcję cesarza w Kościele. Ten historyczny rozwój zrodził problemy w zachowaniu jedności Kościoła na Wschodzie, które widoczne są nawet współcześnie. Z drugiej strony, brak koordynatora nie zakłócił życia kościelnego na Wschodzie, co jest dowodem siły duchowej prawosławia. Powrót do starożytnego rozumienia jedności Kościoła na Zachodzie zapoczątkował Sobór Watykański II. Zainteresowanie Soboru nie kierowało się na kwestię posłuszeństwa wobec zwierzchnictwa kościelnego, lecz na zagadnienie obecności łaski Bożej i środków zbawienia w Kościele. Taka perspektywa pozwoliła Ojcom soborowym na stwierdzenie, że także w wielu lokalnych Kościołach, które nie trwają w łączności z papieżem, na mocy sukcesji apostolskiej sprawuje się Eucharystię, będącą źródłem życia Kościoła. W eklezjologii zwrócono uwagę, że władza zwierzchnia w Kościele jest tylko pomocniczym środkiem, który ma leczyć jego ziemskie niedoskonałości. Konkludując, Autor wyraża nadzieję na adaptację obecnych struktur kościelnych do wymogów pierwotnego rozumienia jedności Kościoła. By to osiągnąć, potrzeba wyraźnych ustaleń na temat sposobu sprawowania autorytetu w Kościele. Dialog na ten temat winien odbywać się przede wszystkim na poziomie Kościołów lokalnych, dla których biskup Rzymu jest pierwszym hierarchą, ale także z Kościołami i wspólnotami kościelnymi, które – jak ufa Autor – wkrótce na nowo uznają pierwsze miejsce biskupa Rzymu, jak czyniono to już w starożytnym Kościele.
Der geschichtliche Wandel des Bewußtseins von der Einheit der Kirche in Vielfalt und des Verständnisses von den Schismen zwischen Lateinern und Griechen
Suttner, Ernst Christoph (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2004)
Autor wychodzi od myśli św. Pawła i ujęć Soboru Watykańskiego II, według których prawda objawiona lepiej zostaje wyrażona w różnorodności form pobożności i teorii poznawczych. Jak pojedyncze oko, tak też pojedyncze Kościoły potrafią uchwycić tylko pojedyncze aspekty bogatej rzeczywistości. W części drugiej i następnych przedstawione są różne rozumienia podziałów, schizm, jakie miały miejsce w dziejach chrześcijaństwa na Wschodzie i Zachodzie.
Die Anfänge und das Durchsetzen der Siebenbürgener Kirchenunion sowie die Widerstände gegen sie. Die bis zum Jahr 1761 das Handeln tragenden Institutionen und Personen und ihre hauptsächlichen Motive
Suttner, Ernst Christoph (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2001)
Treść artykułu dotyczy relacji kościelnych w Siedmiogrodzie na przełomie XVII i XVIII w. Autor szkicuje w nim kilka znaczących etapów rozwoju, ważnego w kontekście ekumenicznych badań, fenomenu Siedmiogrodzkiej Unii Kościelnej. Jej początki sięgają II poł. XVII w. a dokładniej działalności jezuitów w tym regionie, prowadzonej tu na wyraźne zlecenie Rzymu i Austrii. Po raz pierwszy oficjalnie sprawa Siedmiogrodzkiej Unii stała się tematem rozmów w czasie obrad Generalnego Synodu Kościoła Rumuńskiego, odbytego w Siedmiogrodzie w lutym 1697 r. Akt ten poprzedziły kilkuletnie rozmowy łacińskich zakonników z rumuńską społecznością Siedmiogrodu oraz jej biskupem Teofilem. Przychylne nastawienie do unii z Kościołem łacińskim znalazło potwierdzenie w sporządzonej przez Ojców synodu deklaracji, która de facto stanowiła formalne podwaliny Unii. O tym mówi pierwszy rozdział artykułu. W drugim rozdziale autor nakreślił złożoną sytuację oczekiwań i obaw obecnych w tej prowincji wyznań, głównie ich hierarchów, a także często sprzecznych, interesów władz kościelnych i lokalnych sił polityczno-społecznych prowincji siedmiogrodzkiej. Główny ciężar działań zmierzających do jej stabilizacji spoczął na następcy Teofila, biskupie Atanasie. Rozwój wydarzeń dojrzał do zawarcia Unii (we Wiedniu). Po stronie Kościoła łacińskiego władnym dopełnić tego ostatniego aktu był ówczesny prymas Węgier Leopold Karl, Kardynał von Kollonitz. Zawarciu Unii towarzyszyły jednak wydarzenia, które spowodowały ogromne reperkusje w rumuńskich wspólnotach kościelnych i rzutowały na stosunki z innymi wspólnotami wyznaniowymi. Kardynał Kollonitz, poddając w wątpliwość eklezjalną godność rumuńskiego Kościoła w Siedmiogrodzie, zarządził konieczność ponownych święceń sub conditione biskupa Atanasie. Z zamiarem wprowadzenia Atanasie quam primum na urząd biskupa diecezji siedmiogrodzkiej, nie czekając na odpowiedź Congregatio de Propaganda Fide, udzielił ich 25 marca 1701 r. Decyzja ta spotęgowała na długie lata trudności w funkcjonowaniu Unii. Wydarzenia te są treścią trzeciego i czwartego rozdziału artykułu. O umocnieniu i stabilizacji Siedmiogrodzkiej Unii za czasów Inochentie Micu-Klein, trzeciego biskupa Kościoła unijnego, traktuje rozdział piąty artykułu. Micu-Klein zapisał się w historii Siedmiogrodu jako zdecydowany zwolennik Unii oraz niestrudzony działacz na rzecz emancypacji społeczności rumuńskiej tej prowincji. Jego bezkompromisowa postawa w tym względzie pozyskała mu wielu wrogów nie tylko wśród lokalnych stanów siedmiogrodzkich, lecz także w szeregach wiedeńskiego rządu. Utrzymujące się napięcia zmusiły go do opuszczenia Blaj, stolicy biskupiej, i ucieczki do Rzymu, a w 1751 r. do rezygnacji z urzędu. Kwestię teologiczno-kościelnych sporów o Unię spotęgował bardzo aktualny w tym czasie przełom myśli eklezjologicznej, podkreślający rolę i znaczenie urzędu następcy Piotra. Narastające z tego powodu problemy i niepokoje spowodowały za przyzwoleniem Marii Teresy możliwość ustanowienia dla nieprzychylnych Unii przedstawicieli rumuńskiej społeczności Siedmiogrodu własnego biskupa prawosławnego. Jako pierwszy urząd ten objął Dionisie Novacovici w 1761 r. O tym traktuje ostatnia, szósta część artykułu.
Kościół i państwo z prawosławnego punktu widzenia
Suttner, Ernst Christoph (Wydawnictwo Pallottinum, 2003)
Orthodoxe Kultur in Ost- und Südosteuropa im 17. und 18. Jahrhundert
Suttner, Ernst Christoph (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2003)