Roczniki Teologiczne, 2016, T. 63, nr 2

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/20601

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 20 z 21

Miłosierdzie jako podstawa rozwiązywania społecznego sporu o sprawiedliwość
Sienkiewicz, Edward (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
Społecznego sporu o sprawiedliwość, która znajduje się w wielkim kryzysie, nie wolno ograniczyć tylko do kryteriów społecznych i ekonomicznych. Dowodem na to jest elementarne doświadczenie, ponieważ próby pokonania niesprawiedliwości na tym tylko poziomie nie przynoszą większych efektów. Potrzebne jest kryterium antropologiczne i personalistyczne. Dopiero ono pozwala integralnie ująć człowieka, także w jego relacjach do drugich – jako osobę. Osobowy charakter posiada także sprawiedliwość, która przez to nie jest wartością do człowieka dodaną. Jako taka jest też wartością obiektywną, posiadającą charakter zobowiązujący, co trudne jest do uzasadnienia, a tym bardziej do urzeczywistnienia bez chrześcijańskiego Objawienia. Wydarzenie Jezusa Chrystusa, ze starotestamentowym jego przygotowaniem, ukazuje grzech człowieka jako podstawowe źródło niesprawiedliwości. Dlatego też w spotkaniu z nią skuteczne jest tylko Boże miłosierdzie, jako jedyne – przez misterium paschalne Jezusa – pokonujące grzech. Nie oznacza ono rezygnacji ze sprawiedliwości, ale jej wypełnienie, ponieważ w rozumieniu Jezusa koniecznym warunkiem miłosierdzia jest poddanie się najpierw kryteriom sprawiedliwości, aby mógł być osądzony i pokonany grzech a uratowany człowiek.
Wiedza i wiara religijna
Góźdź, Krzysztof (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
Dotychczas operowano w chrześcijaństwie dwoma podstawowymi pojęciami: wiary (religii) i wiedzy (nauki). Postępowano tak w ślad za tradycją grecką, a zwłaszcza starochrześcijańską, która odróżniała świat wiedzy, będący wytworem umysłu poznającego, oraz świat objawienia, będący przyjęciem nienaukowego daru Bożego. Cały wysiłek chrześcijaństwa szedł w kierunku wykazania różnic między nauką a objawieniem, a następnie harmonii między nimi, przynajmniej niesprzeczności. Anton Grabner-Haider (*1940), austriacki filozof religii, dlatego musiał uwzględnić również świat myśli obejmujący naukę i świat przeżyć wiary obejmujący objawienie. Z kolei przedstawił wzajemne relacje tych światów pojmując naukę na gruncie koncepcji neopozytywistycznej oraz wiarę na gruncie potocznego współczesnego rozumienia wiary przez Kościół. Szkoda, że nie operuje on ściśle teologicznym rozumieniem wiary, zwłaszcza nowszą koncepcją personalistyczną, pomimo powoływania się werbalnego na personalizm. Ale zasługą Grabnera-Haidera jest uwyraźnienie współczesnych prób przerzucenia zarówno problemu wiary i wiedzy, jak i ich wzajemnych relacji na bazę języka. Tym samym powstaje nowa sytuacja, w której stają naprzeciwko siebie nie tyle świat idei i myśli oraz świat przeżycia religijnego i objawienia, ile świat jednego lub dwóch języków.
Bernhard Körner, Orte des Glaubens – Loci theologici. Studien zur theologischen Erkenntnislehre, Echter Verlag GmbH, Würzburg 2014, ss. 265.
Słocińska, Maria (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
Czy istnieje kwestia „przebaczenia międzypokoleniowego”?
Jagodziński, Marek (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
„Przebaczenie międzypokoleniowe” oznacza właściwie modlitwę o przebaczenie międzypokoleniowe, a jego celem jest „uzdrowienie drzewa rodowego” lub osiągnięcie „uzdrowienia międzypokoleniowego”. Pojawiło się w związku z chorobami i cierpieniami ludzi oraz potrzebą opieki duszpasterskiej nad nimi. Wątpliwy jest jednak już sam kontekst biblijny tego zjawiska, interpretacja tekstów wymaga dojrzałej hermeneutyki biblijnej, a związane z nim problemy dogmatyczne, przede wszystkim dotyczące skuteczności sakramentów chrztu i pokuty, sugerują konieczność całkowitego porzucenia tej koncepcji w teorii i praktyce.
Początek i zarys dogmatu o Trójcy
Huculak, Benedykt Jacek (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
The present article outlines the beginnings of the dogma of one God in three Persons. Albeit its germ was already present in Jesus’ teaching, its growth happened in conditions that were sometimes adverse. This is also testified to by the fact that the very notion and word “Trinity” (Trinitas) – as one more precise and distinguished from “Triad” (Triás) that was a little older – appeared only at the end of the 2nd century. This development resulted from the Christians’ absolute necessity, for they had to find a plane, on which faith in Jesus Christ as God’s Son is in accordance with the truth that there is one God. The early twilight, or even disappearance of the Jewish Christianity current that was more sensitive to confessing a strict – that is numerical, and not only qualitative – unity of God, was marked by an influence of Greek philosophy. Its popular form was Middle Platonism combined with Stoicism that was mainly characterized by the teaching about the Word (ho Lógos), that is a divine intermediate being between God and the world that, by the way, was supposed to be created by Him. Its way to the Biblical theology was cleared by an Alexandrian Jew whose name was Philo, a Jesus’s peer, and this way influenced the Christian thought as soon as the middle of the 2nd century thanks to Justin, and then – to Origen and the Cappadocian Fathers. Even today it is a feature of history of Eastern theology, where the verdict of the First Council of Nicaea is an exception; and the verdict is not without a connection with the thought of Tertullian who worked in the Latin Carthage at the turn of the II and III centuries.
Głos spoza nas. J. Ratzingera/Benedykta XVI tezy o sumieniu
Szymik, Jerzy (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
Many times culture and liberal and democratic mentality of post-modern Europe juxtapose individual conscience with objective and commonly valid moral law, treating the former as completely autonomous, while replacing the latter with the law established by majority. J. Ratzinger/Benedict XVI reminds that conscience is a subjective norm, but the one that is not deprived of objective reference. As the ability inherent in human nature by God’s intention, it corresponds with the order of things, also established by God, and links a will (freedom) of man with the will (freedom) of God. Rationality, characteristic of a man, and expressing through conscience as the ability to get to know the truth of existence and distinguish good from evil, has its roots in obedience, that is the readiness to listen to. Thus, conscience is, in essence, an ability to listen to God and co-knowledge about Him. That is why, prayer and respect for teaching of the Church play crucial role in shaping conscience and neither cognition mistake nor personal ignorance either do not justify or finally release the man’s guilt. It is crucified and resurrected Christ who justifies, and requirements of conscience lead to Christ, through remorse.
Ks. Marek Jagodziński, Antropologia komunijna, Wydawnictwo KUL, Lublin 2015, ss. 190.
Bokwa, Ignacy (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
Ks. Piotr Mrzygłód, Między „metafizyką absurdu” a „absurdem metafizyki”. Projekt dekonstrukcji metafizyki klasycznej w egzystencjalnej myśli Lwa Szestowa, Papieski Wydział Teologiczny, Wrocław 2014, ss. 354.
Barth, Grzegorz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
„Obcy” jako wyzwanie dla eklezjologii communio
Nadbrzeżny, Antoni (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
In this paper, the author deals with the question of communion ecclesiology in the context of the current migration crisis in Europe. Contextual theology based on the correlation method tries to develop the understanding of the Church’s essence and mission by using the ecclesiological model called communion and putting it in the contemporary social context. The notion of the ‘stranger’ introduced by the sociologists into the public discourse seems to be very operative and useful category for ecclesiology as well. The first part of the article presents the phenomenon of the stranger in sociological perspective. The second part discusses Jesus as Sacrament of God in the encounter with strangers. The author analyses Jesus’ words and his attitude to strangers and socially alienated people. The third part describes the Church as the sacrament of responsibility and open home for strangers and poor people. The Church can be also understood as the mother with a heart open especially to those who suffer from war and misery. In the final part of this paper the author presents some pastoral implications. He draws attention to the necessity to enhance the social aspect of Eucharist and to encourage the believers to create the ‘culture of solidarity’ with refugees and strangers in need.
Ks. Jerzy Buczek, Teologia narodu w ujęciu wybranych polskich teologów, Bonus Liber Wydawnictwo i Drukarnia Diecezji Rzeszowskiej, Rzeszów 2014, ss. 414.
Szymik, Jerzy (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
Boża miara wyznaczona złu. Szkic do protologii integralnej
Kunka, Sławomir (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
Artykuł podejmuje kolejno kwestię pochodzenia zła, ograniczeń i przygodności stworzeń oraz zła moralnego. Następnie omawia temat złego ducha, który jest kłamcą i pragnie człowieka wpędzić w samotność. Wreszcie w Osobie Syna Bożego ukazane zostaje przezwyciężenie kłamcy, kłamstwa i wszelkiego zła, a kolejnymi etapami tego zwycięstwa są Zmartwychwstanie, Wniebowstąpienie i radośnie oczekiwany przez przyjaciół Chrystusa Sąd Ostateczny. Bóg w świecie stworzonym, którego jest jedynym Panem i Władcą, dopuszcza zło fizyczne i zło moralne. Tajemnicę zła wyjaśnia nam przez swego Syna. Jezus Chrystus swoją śmiercią i zmartwychwstaniem zwyciężył zło, grzech i szatana. Stwórca nie dopuściłby zła, gdyby nie wyprowadzał z niego jakiegoś dobra. W pełni dobro to poznamy dopiero w życiu wiecznym i wówczas będziemy mogli zrozumieć drogi Bożej Opatrzności.
Podmiot creatio continua − aspekt eklezjalny
Liszka, Piotr (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
It is God who is the subject of creatio continua; in Christianity it is a triune God. Fundamentally divine nature, Divine Persons: God the Father, God the Son and the Holy Spirit, who in the logic of the internal life of the Trinity is third and in relation to the world the most direct. The personal specificity of the Third Divine Person predestines it to activity, creativity, to stirring creative power and action in created beings. The Holy Spirit develops and unites, creates the interior of the beings, combines them and strengthens the link with the Creator. This ongoing creation is encoded in the act of creation and is in keeping with the workings of Providence, which also is a creation of the Trinity, and indirectly a creation of people: individuals and societies. Participation in the act of creation stands in proportion to the growth in holiness, which means it is proportional to becoming a person. Created beings personalize themselves through participation in creatio continua, and by participating in this act, they personalize themselves. All this is implemented though the activity of the intellect, will and emotions. It is Jesus Christ in his capacity of God and man who occupies the centre stage of the ongoing creation.
Maryja − Gwiazda Zaranna zwiastująca świt Zmartwychwstania
Bartosik, Grzegorz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
The present article shows in a synthetic form, how Mary lightens up our darkness; in what sense we may call Her the Morning Star announcing the dawn of Resurrection. First of all Her faith is shown that on Good Friday and on Holy Saturday became the faith of the whole arising Church. Until today we have been remembering Mary’s faith and we have been learning it from Her every Saturday. But Mary also prepares us for the Messiah’s Second Coming and for our Resurrection. As a loving Mother, seeing our sins, She descends to the earth and in Fatima calls us to come to our senses, so that we do not offend God. She again reveals Herself as the Morning Star announcing the Lord’s Coming. It is up to each of us if we reply to Her motherly pleas, and if we indicate God’s light to other people.
Chrystus obliczem miłosierdzia Ojca. Koncepcja odgórna i teofanijna Bożego Miłosierdzia
Guzowski, Krzysztof (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
Autor artykułu Chrystus obliczem miłosierdzia Ojca. Koncepcja odgórna i teofanijna Bożego Miłosierdzia wydobywa z bogatej literatury polskiej na temat Bożego Miłosierdzia i analizuje najbardziej fundamentalne ujęcie misterium miłosierdzia jako formy objawienia wewnętrznego życia Boga Trójjedynego. Również praktykowanie miłosierdzia, według tej koncepcji, może być właściwie prowadzone, jeśli się rozpozna jego cechy w działaniu Jezusa Chrystusa, Syna Wcielonego. Autor nazywa tę perspektywę teologii miłosierdzia „koncepcją odgórną”, gdyż ludzkość nie jest w stanie pojąć istoty miłosierdzia bez pomocy światła nadprzyrodzonego, które z jednej strony pokazuje jaki jest Bóg co do swej istoty, z drugiej jak należy naśladować Boga, by się zbawić. Samoobjawienie Boga w wydarzeniach zbawczych staje się − według autora − najlepszym kluczem interpretacyjnym teologii miłosierdzia Bożego, oddającym jego trynitarny charakter.
Człowieczeństwo Boga w chrystologicznej interpretacji Karla Bartha
Barth, Grzegorz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
The article shows the key aspects of the Christological approach to Karl Barth’s teaching about “the humanity of God”. The author argues that in the mirror of Jesus Christ’s humanity the humanity of God included in Jesus’s divine nature is revealed. It is in Jesus Christ that kenosis and gloria, humanum and divinum meet in an amazing way; and in the negotiating space which is constituted by His Person they explain each other, speaking more sonorously with their own voice. Hence the point of departure for a reflection on the problem that is posed here, is looking closely at the formal basis of Barth’s theology. Jesus Christ’s central place – with respect to the contents, form and method – is considered to be one of its most important attributes. The author of Die Kirchliche Dogmatik starts his argument by discussing Jesus Christ’s pre-existence with the help of the doctrine of “the gracious election” that is a modified conception of his earlier Trinitarian theology. It says that God “from the beginning” is directed to man, suggesting a pro-human character of God’s being and acting. In the light of Barth’s doctrine Jesus Christ, as the second Person of the Trinity, is not only the object of election”, but He is also the electing subject. As the One Who Wants to complete the Father’s salutary work, he is the justification and guarantee of our salvation. Barth categorically pronounces himself in favor of the Christological paradigm of the Revelation saying that around history and the dialogue, in which God and a man meet and are together – around a mutually made and kept relation – there is the most complete opening and exchange. It happens in the Person, since Jesus Christ is in the only and in the highest degree: a true God’s man (Gott des Menschen) and a true Divine Man (Mensch Gottes). The phrase about the “humanity of God” – is Emmanuel, to whom we pass from the Christological centre, taking into consideration the theological and anthropological consequences following this movement.
Christus totus – różne drogi interpretacji
Wołyniec, Włodzimierz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
We współczesnej teologii rzadko pojawia się chrystologiczny tytuł Christus totus. Wydaje się, że przyczyną tego jest brak jednoznacznego rozumienia i interpretacji tego tytułu. Dlatego artykuł: „Christus totus – różne drogi interpretacji” jest próbą przedstawienia bogactwa teologicznego tego tytułu. W aspekcie eklezjologicznym Christus totus wyraża jedność Chrystusa Głowy i Ciała-Kościoła. Bez zacierania tożsamości Boskiej Osoby, Jezus Chrystus musi być postrzegany zawsze i nierozdzielnie z Kościołem, który przejmuje i zapożycza od swojej Boskiej Głowy nową podmiotowość. Christus totus w perspektywie antropologicznej jest paradygmatem nowego człowieka. Z jednej strony jest nowym Adamem – osobą korporatywną, a z drugiej strony jest osobowością, którą charakteryzuje całkowita otwartość na innych. Jezus Chrystus jest człowiekiem, który nie istnieje dla siebie, ale dla innych, otwierając na oścież granice swojej egzystencji. W perspektywie kosmicznej Christus totus jest wreszcie Chrystusem kosmicznym, ponieważ pozostaje w relacji przyczynowości i celowości do całego stworzenia. Chrystus nie rozmywa się jednak w kosmosie w panteistycznym sensie, lecz pozostaje w nim obecny jako wcielony Syn Ojca i dokonuje realnej przemiany kosmosu w nowe niebiosa i nową ziemię.
Problem wiedzy Jezusa w wybranych monografiach posoborowych. Przyczynek do dziejów problematyki
Strzelczyk, Grzegorz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
Artykuł stanowi przyczynek do dziejów dyskusji nad kwestią wiedzy Jezusa, jaka toczy się w ramach chrystologii systematycznej. Analizie poddane zostały jednoautorskie monografie książkowe poświęcone tej problematyce w XX wieku, po Soborze Watykańskim II: H. Riedlinger: Geschichtlichkeit und Vollendung des Wissens Christi (1966), J. Galot: La conscience de Jésus (1971), W.G. Most: The Consciousness of Christ (1980), P. Kaiser: Das Wissen Jesu Christi in der lateinischen (westlichen) Theologie (1981), R. Maloney: The Knowledge of Christ (1999), J.G. Díaz Macabenta: ”Mystical Experience Theory” in Jesus human knowledge and consciousness. An Evaluation (1993/2003).
Cheryl M. Peterson, Who Is the Church? An Ecclesiology for the Twenty-First Century, Fortress Press, Minneapolis 2013, ss. VIII+153.
Nowosad, Sławomir (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
Charyzmatyczny wymiar powołania teologa
Walczak, Marcin (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
It is doubtless that theology first of all puts questions about God and man. However, for ages theologians have been also asking questions about the meaning of their own work. One may speak about a peculiar meta-theology that tries to show the role and significance of theology in the life of the Church. The most frequently given answers to the questions about the meaning and character of theology oscillate around the concept of rationality. In such a view theology is a normal human process of making revealed truths understandable for people of a given epoch. However, it seems that such a vision of theology is tantamount to extremely simplifying it and to making it superficial. The question about the significance of theology may only be answered in the light of faith. This light allows seeing theology as a God’s gift, a charisma that helps the Church read the signs of the times and prophetically interpret the Biblical Revelation for a given epoch and culture. A theologian participates in a special charisma, so he should be perceived first of all as one who performs a special service of the word in the Church, and only then as a scholar. Such a charismatic position of theology allows reminding with full strength that the first and fundamental theologian is the Holy Spirit.
Przykazanie ekologiczne
Kowalczyk, Mirosław (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2016)
In May 2015 Pope Francis published the encyclical entitled Laudato Si’ about the proper understanding of the issue of ecology. The subject is understood by the Holy Father as one that is most natural, usual and simple, but at the same time obliging everybody, rousing and engaging both in the worldly, popular and everyday sense and in the essentially religious one, which means spiritually and morally absorbing. From the whole of Pope Francis’s argument presented in the encyclical it undoubtedly follows that care of the world, also the temporal one, that is ecological life and work, is both a natural and at the same time God’s commandment for man, and this means: for each man, both for a believer in God as the Creator of the world, and for a non-believer, but one who is sensible at the basic level of natural law. The Pope suggests adding the theological understanding of ecology to the common one. As a result in Pope Francis’s encyclical Laudato Si’ we have received a realistic, but at the same time mystic, evangelical approach to ecology, one in the light of Christ, with the simplicity of the truth, of love of life, also of the worldly life, and with the light of beauty – the beauty of God, man, the earth and the universe. Hence, integral ecology is – according to Pope Francis – a commandment given by God to believers and to non-believers, both to the impersonal world, and to the human, personal one. True ecology stems from the reality of creation, from the love of God and man, from man’s participation in the work of creation, and finally from the sense of self-preservation of the human being.

Przeglądaj

Przeglądaj Roczniki Teologiczne, 2016, T. 63, nr 2 wg Data wydania