Colloquia Theologica Ottoniana, 2018, nr 1

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/718

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 15 z 15

Młodzi w Kościele Franciszka
Szczodry, Marcin (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Po wyborze na Stolicę Piotrową papież Franciszek bardzo szybko wszedł w świat młodych ludzi i zaskarbił sobie ich zaufanie. Nawiązał z nimi życzliwy, ale i wymagający dialog, który sprawił, że dla wielu stał się ważnym punktem odniesienia oraz przewodnikiem i towarzyszem po drogach wiary i życia. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie głównych treści papieskiego nauczania skierowanego do młodzieży oraz zadań, jakie stawia Franciszek młodemu pokoleniu chrześcijan w Kościele i w świecie. Studium przedmiotu objęło analizę oficjalnych dokumentów i wypowiedzi papieża Franciszka, jakimi są coroczne orędzia na Światowy Dzień Młodzieży, homilie podczas Mszy św. w uroczystość Niedzieli Palmowej (która w Kościele obchodzona jest również jako Światowy Dzień Młodzieży w wymiarze diecezjalnym), przemówienia i homilie ze Światowych Dni Młodzieży w Rio de Janeiro i w Krakowie oraz List do młodych z okazji przygotowania Documento Preparatorio XV Zgromadzenia Ogólnego Zwyczajnego Synodu Biskupów na temat „Młodzież, wiara i rozeznanie powołania”. W ich świetle wyszczególniono następujące zagadnienia: 1) młodość; 2) misja młodych w Kościele; 3) misja młodych w świecie.
Tajemnica Jezusa – Mesjasza i Syna Bożego, który stał się człowiekiem (J 1,1–14)
Witczyk, Henryk (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Czwarta Ewangelia rozpoczyna się wielkim hymnem ku czci Jezusa Chrystusa – Syna Bożego, który stał się człowiekiem (J 1,1–14). Objawia on najważniejsze aspekty tajemnicy osoby odwiecznego Logosu – Jednorodzonego Boga, pełnego „daru Prawdy” (J 1,14.16). Ewangelista wprowadza w tajemnicę Logosu, który będąc stale zjednoczony z Ojcem (1,1–5), wkroczył w dzieje ludzi, gdy „stał się ciałem” (1,6–14). Św. Jan w swoim świadectwie, rozpoczynającym się w 1,19, a kończącym w 21,25, pozwala kolejnym generacjom ludzi wnikać w misterium Jezusa Chrystusa. On jest nową Świątynią, w której wierzący otrzymują pełnię objawienia („dar Prawdy”) i łaskę stawania się dziećmi Bożymi, czyli „synami w Synu”. Analiza trzech, głównych, części hymnu, pozwoliła autorowi artykułu w jakimś stopniu wniknąć w trójwymiarowe misterium „Słowa, które stało się ciałem i zamieszkało między nami” (J 1,14). Jest to najpierw wymiar egzystencji osoby Słowa u Boga (ww. 1–5), potem Jego wcielenie (ww. 6–14) i aktywność wewnątrz wspólnoty wierzących. (ww. 15–18). Następnie wykazuje, że tworząca się od momentu wcielenia Logosu wspólnota wierzących, Kościół, czyli wspólnota nowej Świątyni, powołana jest do dawania światu świadectwa o Bogu objawiającym swą Chwałę w Jezusie Chrystusie – Chwałę Jednorodzonego Syna. Każdy człowiek poprzez wiarę w „Słowo, które stało się ciałem”, i Kościół jako wspólnotę („my”) już teraz w niej uczestniczy.
Rola Maryi w J 2,1–12
Borkowska, Teresa (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Maryja jest tą Niewiastą, której zgoda na to, by „Słowo stało się Ciałem”, rozpoczyna nową historię pisaną przez Syna Człowieczego. Dzięki jej uległości i pokorze możliwe było połączenie dwóch natur, boskiej i ludzkiej. W perykopie o weselu w Kanie Galilejskiej ukazuje się jeszcze jedna istotna cecha Maryi – jest tą, która łączy uczniów z Jej Synem. Będąc zawsze w cieniu Syna, przynagla Go do działania. Wstawia się za tymi, którzy nie mogą żyć w pełni radości. Widzi brak człowieka i zapobiega tym brakom. Maryja jako pierwsza z ludzi odkrywa Przymierze, jakie przynosi na świat Jezus. Dzięki swej macierzyńskiej miłości opiekuje się braćmi Syna swego, pielgrzymującymi jeszcze i narażonymi na trudy i niebezpieczeństwa, póki nie zostaną doprowadzeni do Ojczyzny.
Mówione Magisterium Kościoła – kaznodziejstwo papieża Franciszka
Kowalski, Rafał (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Autor tekstu, analizując homilie papieża Franciszka, poszukuje odpowiedzi na pytanie, co sprawia, że są one tak chętnie przyjmowane przez wiernych i szeroko komentowane przez dziennikarzy, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę, że Ojciec Święty często dokonuje krytyki przejmowanego przez Europejczyków stylu życia. Bazą do poszukiwań jest antropologiczne spojrzenie na przepowiadanie słowa Bożego (zachowując w pamięci teologiczny aspekt tej rzeczywistości), a szczególnie tzw. kwadrat komunikacyjny Friedmana Schluza von Thuna. Na jego podstawie badane są poszczególne wypowiedzi biskupa Rzymu, a sekret skuteczności oddziaływań papieskich przemówień – zdaniem autora – leży w spójności tego, co Franciszek przekazuje, oraz sposobu, w jaki to czyni. Autor zwraca uwagę nie tylko na treść homilii i katechez, ale przede wszystkim na to, co papież w nich mówi o sobie samym, jak traktuje słuchacza oraz w jaki sposób wzywa go do konkretnych działań. Konkludując, stwierdza, że Franciszek nie wypomina wiernym, kim nie są, ale pomaga im zrozumieć, kim stali się dzięki łasce Boga i kim mogą się stawać, kiedy pozwolą Bogu działać w swoim życiu.
Historia i teologia czwartej Ewangelii w świetle „Żydów” Janowych
Wróbel, Mirosław S. (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
W niniejszym artykule termin „Żydzi” zostaje ukazany jako klucz interpretacyjny do głębszego zrozumienia historii i teologii Ewangelii Janowej. Najpierw autor dokonuje analizy terminu „Żydzi” w szerszym kontekście źródeł żydowskich (Stary Testament, teksty qumrańskie, literatura rabiniczna, Józef Flawiusz, Filon z Aleksandrii) i chrześcijańskich (Nowy Testament, literatura patrystyczna). Następnie zostaje ukazana specyfika terminu „Żydzi”, występującego 72 razy na kartach czwartej Ewangelii. Autor wyodrębnia różne znaczenia tego terminu (regionalne, ogólne, etniczne i religijne), a szczególnie zainteresowany jest negatywnym użyciem terminu „Żydzi” w 37 tekstach Janowych. Łącząc metody diachroniczne i synchroniczne w podejściu do tego terminu, autor stara się odpowiedzieć na pytania, kim są „Żydzi” Janowi oraz jaką funkcję spełniają oni w narracji Janowej. Analizowany termin jest interpretowany w aspekcie historycznym, socjologicznym, symbolicznym, narratywnym i psychologicznym. Na podstawie przeprowadzonej analizy tego terminu autor ukazuje jego znaczenie dla lepszego zrozumienia kontekstu historycznego i teologicznego Ewangelii Janowej.
Emotions in the context of the end of human life
Dyk, Tadeusz; Kolwitz, Marcin (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
W konsekwencji przemian kulturowych i postępu technologicznego w medycynie we współczesnych społeczeństwach nastąpiła zmiana postrzegania śmierci. Staje się ona coraz częściej tematem tabu. Jednocześnie cały czas pojawiają się trudności komunikacyjne w relacjach na płaszczyźnie umierający pacjent – otoczenie – personel medyczny. Rozwiązanie wspomnianych trudności jest możliwe dzięki umiejętnościom przekazania przez lekarzy diagnozy bolesnej dla pacjenta i jego rodziny oraz jej przyjęcia przez zainteresowanych. Niezbędne we wzajemnej komunikacji wszystkich uczestników procesu leczenia (także pracowników medycznych, chorego i jego rodziny) jest świadomość naturalnych reakcji psychosocjologicznych związanych z przyswajaniem traumatycznych wydarzeń, takich jak śmierć, oraz nieunikanie prawdy o śmiertelnej chorobie.
Chrystocentryczny wymiar duchowości według św. Jana Ewangelisty
Wejman, Henryk (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Ewangelista Jan w swym przekazie wskazuje wyraźnie na Chrystusa jako źródło wszelkich działań i osiągnięć człowieka. Gdy każdy z nich w pokorze i zaufaniu powierzy Mu swoje sprawy, nie dozna opuszczenia. Chrystus w swoim miłosierdziu czuwa nad każdym człowiekiem i niesie mu wsparcie w potrzebie. Każdy, gdy otworzy się na Jego wsparcie, dozna spełnienia w potrzebie i ostatecznie uszczęśliwienia.
XIV Walne Zebranie i 55. Sympozjum Biblistów Polskich. Legnica, 18-20.09.2017
Zaklukiewicz, Tomasz; Briks, Piotr (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Tegoroczne, XVI walne zebranie i 55. sympozjum Biblistów Polskich odbyło się w Legnicy. Uczestnicy uczestniczy w trzydniowym spotkaniu. Pierwszym etapem walnego zebrania omówiono bieżące sprawy Stowarzyszenia Biblistów Polskich. Dwa kolejne dni wypełniło sympozjum. Prelegenci omówili aktualne kierunki badań w biblistyce polskiej.
Miłosierdzie Boże w liturgii Roku Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia
Krzystek, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Wyjątkowym symbolem Roku Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia w Rzymie i w poszczególnych diecezjach stała się otwarta przez cały rok Brama Miłosierdzia. Ten symbol potwierdza, że Rok Święty jest szczególnym momentem łaski i odnowy duchowej, a także czasem kontemplacji tajemnicy miłosierdzia. Uprzywilejowanym miejscem kontemplacji tej tajemnicy jest celebracja liturgiczna, ponieważ w niej uobecnia się miłosierdzie Ojca objawione przez Chrystusa. Papieska Rada do spraw Krzewienia Nowej Ewangelizacji wskazała trzy drogi, które pomogą celebrować Rok Święty, aby miłosierdzie było bardziej skutecznie przeżywane i świadczone. Są nimi: rok liturgiczny, celebracja sakramentów i modlitwa obecna w życiu chrześcijańskim. Artykuł szczegółowo omawia te drogi. Lektura tego tekstu pozwala lepiej zrozumieć, że liturgia zawsze czyni żywym i obecnym miłosierdzie Ojca. Liturgia nie jest teorią, oderwaniem od rzeczywistości, ale otwiera człowieka ku pełni życia. Radość z doświadczenia przebaczenia, nawrócenie, miłość Boga i dar miłosierdzia wyrażają się w świadectwie życia. Stąd istotny wniosek: miłosierdzie celebrowane w liturgii jest przeżywane i świadczone. Nadzwyczajny Rok Jubileuszowy miał uświadomić wszystkim ochrzczonym, że są wezwani do tego, aby być wiernymi świadkami miłosierdzia, wyznając je i żyjąc nim w codzienności.
Mszał Gnieźnieński z Niederaltaich Missale Plenarium ms. 149 vetusque antiquissimus
Gajur, Jan (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Missale plenarium ms. 149 to najstarszy kodeks średniowieczny znajdujący się w Katedralnym Muzeum w Gnieźnie. Zapomniany przez wieki, dopiero na przełomie XIX i XX stulecia doczekał się najpierw pierwszych uwag, a później wielu krótkich opracowań. Dopiero jednak w latach 70. ubiegłego wieku ukazało się większe opracowanie na temat ms. 149 autorstwa K. Biegańskiego i J. Woronczaka. W tych też latach kalendarz, będący częścią składową missale, stał się tematem bodajże pierwszej i chyba jak na razie jedynej pracy magisterskiej. Po latach autor wspomnianej pracy podjął się przypomnienia historii związanej z wiekowym zabytkiem dziedzictwa kulturowego Polski, pogłębiając studium o nowe doniesienia na temat całego mszału. Nie w pełni poznany jeszcze pół wieku temu manuskrypt, dzięki wysiłkom badaczy odsłonił po części swoje tajemnice. Analiza paleograficzna i porównawcza z innymi zabytkami tego okresu pozwoliła ustalić w miarę dokładnie datę i miejsce powstania rękopisu oraz okoliczności jego zamówienia i sprowadzenia do Gniezna. Są to niezwykle cenne i ważne informacje, zważywszy na to, że dotyczą początków historii państwa polskiego i jego dziedzictwa kulturowego wniesionego przez Kościół katolicki i pierwszych władców naszego kraju, w tym wypadku monarchy Władysława Hermana, fundatora mszału gnieźnieńskiego oraz głównego donatora remontu katedry. Dzięki naukowym poszukiwaniom źródeł polskiej kultury odzyskujemy dawną, często zapomnianą albo i celowo pomijaną część naszej narodowej i kulturowej tożsamości. Jest nią bez wątpienia mszał gnieźnieński ms. 149, sprowadzony do Polski dla uświetnienia uroczystości konsekracji katedry gnieźnieńskiej, a dziś stanowiący dowód na wkład Kościoła i narodu w zachodnią cywilizację.
Miłość małżeńska źródłem bezpieczeństwa małżonków i ich dzieci. Refleksje na kanwie encykliki papieża Franciszka „Laudato si”
Bohdanowicz, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Miłość małżeńska nie tylko stanowi gwarancję dla bezpiecznego i harmonijnego życia samych małżonków, ale także jest istotnym warunkiem bezpieczeństwa dla poczętego już potomstwa oraz gwarancją prawidłowego rozwoju i wychowania dzieci już urodzonych. Jej wartość nie może wypływać z przesłanek utylitarystycznych, jakimi są np. zapobieganie rozkładu społeczeństwa czy zabezpieczenie dzieciom opieki. Wszystkie te względy, choć ważne, uzasadniają ją tylko pośrednio. Według papieża Franciszka miłość można uznać za fundament budowania „kultury troski”, która gwarantuje poczucie bezpieczeństwa i powinna przenikać nie tylko małżeństwo i rodzinę, ale także całe społeczeństwo. Taka wizja miłości małżeńskiej domaga się dzisiaj szerokiej promocji.
Papieża Franciszka metafory Kościoła
Draguła, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Metafora jest środkiem stylistycznym polegającym na takim połączeniu wyrazów, dzięki któremu przynajmniej jeden z nich uzyskuje nowe znaczenie. Skutkiem metafory jest zmiana dotychczasowego, dosłownego znaczenia i uzyskanie znaczenia wtórnego: przenośnego i niedosłownego. Zgodnie z kongitywistyczną koncepcją metafory, nie jest ona jedynie sposobem obrazowania mającym na celu przekonanie odbiorcy, ale spełnia funkcję poznawczą, tzn. umożliwia odbiorcy poznanie (kognicję) przedstawionej w metaforze rzeczywistości. Papież Franciszek bardzo chętnie odwołuje się do przepowiadania obrazowego i stosuje metafory. Jednym ze źródeł teologicznych jest dla Franciszka latynoamerykańska teologia Kościoła jako ludu. Do ulubionych metafor Franciszka, którymi wyraża on prawdę o Kościele, należy metafora kobiety, owczarni i szpitala polowego. Wszystkie te obrazy – choć mają swoje biblijne prototypy i pierwowzory – nabierają u Franciszka nowej treści: koncentrują się na bliskości, bezpośredniości relacji, a nawet na czułości, jaką powinny się charakteryzować relacje wewnątrzeklezjalne. Poszerzając interpretację zastosowanych metafor, Franciszek jednocześnie pogłębia teologię Kościoła, wskazując na te jego cechy, które w dotychczasowej eklezjologii były niezauważalne. W ten sposób metafora staje się nie tylko środkiem dydaktycznym stosownym dla skuteczniejszego przepowiadania prawdy o Kościele, ale także drogą do teologicznego poznania Kościoła.
Maryjne odniesienia dla chrześcijańskiej serdeczności w nauczaniu papieża Franciszka
Wojtczak, Adam (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Chrześcijaństwo jest religią całego człowieka, a zatem nie tylko rozumu, lecz także serca, ufności i współczucia. Czułość i miłosierdzie Ojca objawiły się w pełni w Jezusie Chrystusie. Jest On wcieloną czułością Boga. W Jego zbawczej tajemnicy szczególny udział ma Jego Matka. Macierzyńskie ciepło Maryi inspiruje w Kościele rewolucję miłości rozpoczętą przez Jej Syna. Tam gdzie jest Matka, tam jest czułość. Patrząc na Nią, odkrywamy najbardziej czułe oblicze Kościoła i wierzymy w rewolucyjną moc czułości i miłości. Można zatem mówić o maryjnych odcieniach chrześcijańskiej serdeczności. Niniejszy artykuł omawia je w ujęciu papieża Franciszka, który poświęca im sporo miejsca w nauczaniu o Maryi. Pierwszy punkt charakteryzuje serdeczne towarzyszenie Maryi Chrystusowi i napotkanym bliźnim podczas Jego zbawczych misteriów. Drugi punkt koncentruje się na wzorczości Maryi, aby wykazać, w jaki konkretnie sposób zachęca nas Ona do kroczenia drogą chrześcijańskiej serdeczności. Trzeci – dotyczy Jej macierzyńskiego zatroskania o nas, na które odpowiadamy postawą synowskiego zawierzenia.
Oblicza postawy miłosierdzia ludzkiego w świetle bulli papieża Franciszka „Misericordiae vultus”
Wejman, Henryk (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Zasadniczym celem refleksji w niniejszym artykule jest ukazanie postawy miłosierdzia ludzkiego. Ów cel był realizowany w trzech etapach. Przede wszystkim zostało odsłonięte źródło tej ludzkiej postawy miłosierdzia. Jest nim miłosierdzie Boga, który powołał człowieka do istnienia, odkupił go w Chrystusie i wciąż mu się udziela w Duchu Świętym. Kolejny etap refleksji dotyczył uchwycenia istoty ludzkiej postawy miłosierdzia. W toku analiz naukowych stwierdzono, że postawa miłosierdzia polega na okazaniu potrzebującemu wsparcia w duchu poszanowania jego godności i w zawierzeniu Bogu. Ostatnim etapem refleksji było zaprezentowanie form tej ludzkiej postawy miłosierdzia. Do nich należą: niesądzenie bliźnich, okazywanie im przebaczenia i wspieranie w jakichkolwiek potrzebach. Tak świadcząc miłosierdzie drugiemu, człowiek spełnia się w człowieczeństwie i daje świadectwo Bogu.
Mądrościowe teksty o stworzeniu świata w interpretacji prologu Ewangelii Janowej
Popko, Łukasz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018)
Pierwsze słowa Prologu Ewangelii Jana „Na początku” są literacką aluzją do pierwszych słów Księgi Rodzaju. Ewangelista wpisuje się w ten sposób w długą tradycję pism mądrościowych, które interpretowały i rozwijały teologię stworzenia świata. Działo się to zwłaszcza w tekstach, w których mądrość Boża była uosobiona (Prz 8,22–23 oraz Syr 24). Pierwsze słowo Prologu (ἐν ἀρχῇ) odsyła czytelnika nie tylko do opisu stworzenia świata, ale do pism mądrościowych i do całego Pisma (tj. Starego Testamentu) jako do klucza interpretacyjnego Ewangelii Jana.

Przeglądaj

Przeglądaj Colloquia Theologica Ottoniana, 2018, nr 1 wg Data wydania