Pierwsze źródła dotyczące Piły pochodzą z akt konsystorskich z połowy XV w. Początkowo należała ona do parafii w Ujściu. Usamodzielniła się w początkach XVII w. Do 1920 r. wchodziła w skład diecezji i archidiecezji poznańskiej. Po zakończeniu I wojny światowej włączono ją do delegatury arcybiskupiej, a następnie wolnej prałatury w Pile. W wyniku II wojny światowej weszła w skład Kościoła gorzowskiego. Ostatnia reorganizacja Kościoła w Polsce w 1992 r. spowodowała jej włączenie do diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Archiwalia do dziejów Piły do początków XX w. są dostępne, ale niewystarczająco wykorzystane. Natomiast dokumenty przechowywane w archiwum diecezjalnym w Koszalinie są znane i to nie w całości, tylko nielicznym badaczom. Artykuł ten ma niejako ułatwić poszukiwania kościelnych dziejów Piły w XX w.
