Studia Gdańskie

Stały URI zbioruhttps://theo-logos.pl/handle/123456789/25571

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 10 z 10

Lista przeorów karmelitów gdańskich w XVIII i XIX wieku
Puziak, Marcin (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2022)
W literaturze przedmiotu funkcjonuje kilka spisów przeorów karmelitów gdańskich stworzonych przez dawniejszych i nowszych badaczy (Schwengel, Fankidejski, Kościelak, Januszajtis). Są one jednak niekompletne. Artykuł proponuje uzupełnienie tej listy dla okresu XVIII -XIX wieku. W tym okresie konwent gdański należał do Prowincji Wielkopolskiej Najświętszego Sakramentu. Akta kapituł i definitoriów tej prowincji, dziś przechowywane w Archiwum Karmelitów w Krakowie, stanowią podstawę źródłową proponowanej tutaj analizy. Przedstawiona chronologiczna lista przeorów (oraz podprzeorów) jest uzupełniona serią ogólnych obserwacji, które charakteryzują zakonników pełniących tę funkcję, w podstawowych aspektach prozopograficznych. Poczyniono także kilka uwag o okolicznościach zmian na tym urzędzie. Postulowane są dalsze badania na bazie analizowanych akt, np. prozopograficzne, czy też obecności wspólnoty gdańskich karmelitów w lokalnych strukturach kościelnych i społeczno-ekonomicznych.
Msze per annum (VI-X) z pelplińskiego śpiewnika opublikowanego w 1871 r.
Kaczorowski, Robert (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2012)
Artykuł zawiera omówienie pięciu tzw. mszy polskich pochodzących ze „Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego” autorstwa ks. Szczepana Kellera, opublikowanego w Pelplinie w 1871 roku. Mianem mszy polskich zwykło określać się ułożone specjalnie w języku ojczystym pieśni mszalne wykonywane podczas liturgii w miejsce łacińskich śpiewów ordinarium i proprium missae. Pieśni te odgrywały istotną rolę – z jednej strony – w zachowaniu języka swych ojców w czasach, gdy Polski nie było na mapie Europy, z drugiej zaś – stały się doskonałą formą katechizacji i ugruntowania podstawowych prawd wiary katolickiej.
Msze per annum (XI–XV) ze „Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego” (Pelplin, 1871)
Kaczorowski, Robert (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2014)
W artykule omówionych zostało pięć tzw. mszy polskich, pochodzących ze „Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego”, który ukazał się drukiem w Pelplinie w 1871 roku. Msza polska to specyficzny układ pieśni, treściowo odpowiadający poszczególnym częściom Mszy św., tyle że wykonywanych w języku narodowym, co w XIX wieku nie było zjawiskiem powszechnym. W ten sposób modlitwy w języku polskim zanoszone w kościołach przyczyniały się do zachowania tożsamości narodowej i religijnej w czasie, gdy Polakom odmawiano prawa do suwerennej egzystencji.
Msze przeznaczone do śpiewu w ciągu roku (XVI– XX) ze „Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego”, wydanego w 1871 roku w Pelplinie przez ks. Szczepana Kellera
Kaczorowski, Robert (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2015)
Prezentowany artykuł omawia ostatnich pięć tzw. mszy polskich, pochodzących ze „Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego”, który ukazał się w Pelplinie w 1871 roku. Msze polskie to pieśni, które śpiewane były podczas liturgii w języku narodowym, a nie w powszechnie obowiązującym jeszcze w XIX wieku języku łacińskim. W ten sposób śpiewy te w naturalny sposób edukowały religijnie Polaków oraz pomagały w zachowaniu polskości w czasach, gdy Polska rozdarta była między trzech zaborców.
Nieznana twórczość muzyczna Władysława Żeleńskiego
Kaczorowski, Robert (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2020)
W niniejszym artykule autor przybliża osobę i dzieło polskiego kompozytora Władysława Żeleńskiego (1837–1921) oraz prezentuje 11 nieznanych jego utworów, przechowywanych w polskich zbiorach archiwalnych. Są to: Zwiastowanie; Biała Księżniczka; Dobra noc; Humoreska; Morze; Noc majowa op. 49; Oboja wiosna; Pieśń do Wilji op. 34 nr 2; Pieśń żeglarzy op. 34 nr 1; Pobudka oraz Preludium. W ostatnim czasie utwory te doczekały się premierowych nagrań fonograficznych na płytach CD , wydanych w renomowanej firmie Acte Préalable.
Przed narodzinami. Powinności kobiety brzemiennej w świetle poradników z końca XIX i początku XX w.
Nawrot-Borowska, Monika (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2011)
Celem niniejszego artykułu jest próba rekonstrukcji zaleceń kierowanych do kobiet ciężarnych na terenie ziem polskich w ostatnich dekadach XIX w. i w początku XX. Podstawę źródłową dokonanych ustaleń stanowi literatura o charakterze poradnikowym w zakresie zdrowia i higieny, a także edukacji dziecka. Odtworzone zostały porady ówczesnych lekarzy, higienistów i teoretyków wychowania dotyczące higieny kobiety brzemiennej, których przestrzeganie przyczynić się miało do dobrego stanu zdrowia matki, w szczególności zaś korzystnie wpływać miało na stan zdrowia i całe przyszłe życie noszonego w jej łonie dziecka.
Święty Józef jako patron „w życiu i przy śmierci” na przykładzie 10 pieśni pochodzących ze „Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego”, opublikowanego w Pelplinie w 1871 roku
Kaczorowski, Robert (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2021)
Prezentowany artykuł jest odpowiedzią na wezwanie Ojca Świętego Franciszka, który publikując 8 grudnia 2020 roku list z okazji 150. rocznicy ogłoszenia św. Józefa patronem Kościoła katolickiego zachęcił do jeszcze lepszego poznania osoby, która od wieków jest bliska każdemu człowiekowi. Podjęto zatem temat mający na celu przybliżenie 10 pieśni ku czci św. Józefa pochodzących z wydanego w 1871 roku w Pelplinie „Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego”. Analiza pieśni ukazuje niezwykłą cześć, jaką św. Józef cieszy się w Kościele. Utwory te, wykonywane podczas liturgii, stawały się systematyczną katechezą, która tłumaczyła wydarzenia biblijne oraz przybliżała treści wiary katolickiej.
Sześć pieśni do Matki Bożej Częstochowskiej, pochodzących ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego (Pelplin, 1871), jako przejaw tożsamości narodowej i religijnej pątników
Kaczorowski, Robert (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2017)
Prezentowany artykuł przybliża sześć pieśni do Matki Bożej Częstochowskiej, pochodzących ze Zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego, który został opublikowany w 1871 roku. W warstwie semantycznej pieśni te ukazują głębokie powiązanie postawy religijnej, katolickiej, ze sprawami narodowymi, polskimi. Pątnicy wykonujący te utwory przedstawiali bowiem swe intencje Matce Najświętszej, prosząc o pomyślność dla nieobecnej na mapach Europy Polski, o jej niepodległość, a także o spokojne, szczęśliwe życie osobiste.
Wizerunek działacza antyalkoholowego w przekazie „Przyjaciela Trzeźwości” (1927-1939)
Krasińska, Izabela (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2019)
„Przyjaciel Trzeźwości” (1907-1914; 1927-1939) to jedno z popularniejszych polskojęzycznych czasopism abstynenckich. Celem tych pism było ukazywanie szkodliwego wpływu alkoholu, tytoniu, hazardu, pokarmów mięsnych oraz rozpusty, a po pierwszej wojnie światowej również narkotyków, na zdrowie jednostki i społeczeństwa. Na łamach omawianego periodyku odnoszono się do różnych abstynenckich kwestii. Redaktorzy i współpracownicy informowali czytelników o rozwijającym się ruchu antyalkoholowym w Polsce i za granicą, abstynenckim prawodawstwie czy leczeniu nałogu pijaństwa. Prezentowali też abstynencką literaturę naukową i fachową, a zwłaszcza beletrystykę. W „Przyjacielu Trzeźwości” możemy znaleźć ponadto interesujące informacje na temat osób, bez których polski czy światowy ruch antyalkoholowy nie mógłby się rozwijać. I właśnie te zagadnienia stanowią główny cel rozważań. Z uwagi na fakt, że „Przyjaciel Trzeźwości” ukazywał się również w czasach zaborów, ale ten okres w dziejach pisma został już dogłębnie opracowany, autorka ograniczyła się do zaprezentowania interesujących ją kwestii po wznowieniu w 1927 r. zawieszonego z powodu wybuchu pierwszej wojny światowej tytułu.
Zachowane msze Ottona Mieczysława Żukowskiego jako przejaw troski o polskość. Zagadnienia semantyczne i muzyczne
Kaczorowski, Robert (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2016)
Niniejszy artykuł omawia cztery zachowane msze wciąż mało znanego polskiego kompozytora Ottona Mieczysława Żukowskiego (1867–1942). Są to: Msza polska op. 38, Trzecia msza polska op. 50 do słów Henryka Odyńca, Czwarta msza polska op. 41 do słów Marii Konopnickiej oraz zachowany w Bibliotece Naukowej we Lwowie jedynie Introit z Piątej mszy polskiej op. 81. Te wykonywane jednogłosowo lub przez chóry utwory, faktycznie były pieśniami mszalnymi, odpowiadającymi poszczególnym częściom stałym (ordinarium missae) i zmiennym (proprium missae) liturgii. Ich śpiew w języku narodowym, polskim, wzmacniał poczucie tożsamości narodowej w czasie, gdy Polski nie było na mapach Europy, oraz w naturalny sposób stawał się nośnikiem treści religijnych, przyczyniając się do ugruntowania prawd katechizmowych.

Przeglądaj

Przeglądaj Studia Gdańskie wg Temat "19th century"