Verbum Vitae, 2019, T. 35

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/27997

Przeglądaj

Przeglądaj Verbum Vitae, 2019, T. 35 wg Tytuł

Wpisz kilka pierwszych liter i kliknij przycisk przeglądania
Teraz wyświetlane 1 - 20 z 23
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
    Brant Pitre, Jezus i żydowskie korzenie Eucharystii (Kraków: WAM 2018). Ss. 240. PLN 40,40. ISBN 978-83-277-1583-8
    Mielcarek, Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
  • Miniatura
    Pozycja
    Czas w kapłańskim opowiadaniu o stworzeniu: dzień pierwszy (Rdz 1,3-5)
    Napora, Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    W artykule autor porusza zagadnienie temporalnego wymiaru stworzonego świata w kapłańskim opowiadaniu o stworzeniu (Rdz 1,1–2,4a). Swoją uwagę koncentruje przede wszystkim na pierwszym dniu stworzenia (Rdz 1,3-5). Stworzenie światła, oddzielenie go od ciemności, wreszcie nazwanie światła dniem, a ciemności nocą wydaje się uruchamiać kosmiczny zegar i tworzyć zręby struktury czasowej stworzonego świata. Jednym z elementów tej struktury wydaje się być sekwencja wieczór – poranek, która może określać granice poszczególnych dni i czasów. Zagadnienie to wydaje się nabierać szczególnego znaczenia w kontekście obrzędów religijnych, zwłaszcza szabatu.
  • Miniatura
    Pozycja
    Czas w podwójnym dziele Łukasza
    Bieliński, Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    Artykuł przedstawia specyfikę czasu w podwójnym dziele Łukasza. W pierwszym punkcie zarysowana została biblijna, linearna koncepcja czasu. Przypomniano, że gdy chodzi o pojmowanie czasu, to Nowy Testament zakłada dane starotestamentowe, lecz wraz z przyjściem Jezusa Chrystusa dokonało się przesunięcie centralnego punktu dziejów na inaugurację ery mesjańskiej, eonu eschatologicznego. W punkcie drugim przedstawiono dwie fundamentalne teorie dotyczące specyficznej koncepcji czasu, a tym samym historii, w opus Lucanum: Chrystus jako nowe centrum czasu i historii (O. Cullmann) oraz czas Jezusa jako „środek czasu” (H. Conzelmann). Czterem specyficznym określeniom czasu, których używa Łukasz, dedykowano uwagę w trzecim, centralnym punkcie artykułu. Uwzględniając mikro- i makrokontekst perykop, w których one występują, określono treść terminów: „czas łaski Pana” (Łk 13,8 i 4,19); „dzień i dni Syna Człowieczego” (Łk 17,22-37); „czasy narodów” (Łk 21,24); „dni ostatnie” (Dz 2,17). Analiza pokazała, iż opus Lucanum postrzegać można również jako próbę nowej interpretacji czasu rozciągającego się pomiędzy faktem wniebowstąpienia Jezusa Chrystusa a realizacją zapowiedzi Jego paruzji. Celem, jakim wydał się kierować ewangelista, była konieczność podtrzymania gorliwego oczekiwania dopełnienia się nowych czasów, żywej nadziei na pełną realizację królestwa Bożego, zainaugurowanego przyjściem i zbawczym czynem Jezusa, ale znajdującego się jeszcze w procesie stawania się.
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
    Eternity and Time in the Gospel of John
    Jojko, Bernadeta (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    The relationship between eternity and time has been a perennial issue in Johannine studies. Consider that the pre-existent Word of God enters in time and within concrete human history, thus bridging eternity and time. The evangelist describes both Jesus’ divinity as the Logos, existing in an eternal, timeless “beginning” (1:1), and Jesus’ true humanity as the historical person who was made “flesh” (1:14), taking on the human condition in all its fragility, in its temporality, suffering and death. His earthly mission was fulfilled “in time” – in a concrete “hour”. Reading the Fourth Gospel in this light may help us appreciate the Johannine understanding of eternity and time. This survey presents the various interpretations of the expression “in the beginning” and also of the time-related noun “hour”, used by the evangelist on certain occasions with detailed precision: “it was about the tenth hour” (1:39); “it was about the sixth hour” (4:6; 19:14); and “at the seventh hour” (4:52), referring always to a particular chronological point in time. However, this article does not place undue emphasis on the numbers recounting the particular hour, but rather tries to identify the links of each hour with the accompanying words and deeds of Jesus.
  • Miniatura
    Pozycja
    Jezus a czas w perspektywie antropologii kulturowej
    Kręcidło, Janusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    Artykuł ma szeroką formułę. Najpierw przedstawiono w nim syntetycznie najważniejsze fizyczne, filozoficzne, socjologiczne i antropologiczne ujęcia czasu. Na tym zaś tle ukazano poglądy dotyczące orientacji czasowej w kulturze starożytnego świata śródziemnomorskiego. Zagadnienia te posłużyły jako tło do wyeksponowania tematyki doświadczania czasu przez Jezusa i Jego uczniów ze wskazaniem zasadniczego przeorientowania w związku ze zbawczym wydarzeniem męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Dla ludzi Nowego Testamentu przeszłość, teraźniejszość i przyszłość ogniskują się w wydarzeniu Chrystusa i w Nim nabierają sensu. W jego perspektywie aktualizują się wszystkie przeszłe wydarzenia. W Jezusie również rozpoczyna się eschatologiczna przyszłość, która w każdym kolejnym pokoleniu chrześcijan powinna być przeżywana jako „teraz” zbawienia.
  • Miniatura
    Pozycja
    Koncepcja czasu w chrześcijaństwie orientalnym
    Żelazny, Jan Witold (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    Koncepcja teologii orientalnej często utożsamiana jest z tradycją małoazjatycką, choć wydaje się być to dużym uproszczeniem. Charakteryzuje się ona dużym naciskiem na materialny wymiar zbawienia, na realną, materialną odpłatę za dobro i zło. Czas dla semity jest realnie istniejący, choć jego bieg może być różny. Bóg wymyka się kategorii czasu (Efrem), choć ludzie tu i w eschatologicznej przyszłości podlegają jego prawom. Historia ma dla chrześcijan orientalnych walor zapisu odpowiedzi Boga na ludzkie wybory, a jej obserwacja pozwala zrozumieć, które nasze interpretacje były słuszne, a które nie. Zachowanie pokoju z Bogiem, życie w zgodzie z jego przykazaniami ma swoje potwierdzenie, prędzej czy później, w naszych dziejach w wymiarze tego świata. Ta zasada sprawiedliwości zostanie przeniesiona na rzeczywistość zbawionych. Stąd nacisk na historię i interpretację wydarzeń w kategoriach konfirmacji pax deorum w życiu wspólnot chrześcijańskich. W artykule, odwołując się do kolejnych autorów, podjęto próbę ukazania, jak taka postawa wobec czasu manifestowała się w literaturze chrześcijańskiej kręgu języka syriackiego.
  • Miniatura
    Pozycja
    Liturgia a percepcja i przeżywanie czasu w dobie postmodernizmu
    Jeziorski, Sławomir (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    Relacja pomiędzy liturgią a czasem jest głęboko zakorzeniona w naturze celebracji. Liturgia wydarza się w czasie, ale z drugiej strony ma ona zdolność interpretowania czasu i jego percepcji. W świecie, który bywa nazywany epoką prędkości, nie tylko liturgia potrzebuje czasu, ale także czas potrzebuje liturgii. Ta wzajemna relacja między czasem a liturgią jest treścią niniejszego artykułu, w którym zostanie zaprezentowany zarówno wymiar antropologiczno-fenomenologiczny jak i teologiczny celebracji liturgicznej oraz jej wkład w kształtowanie doświadczenia czasu.
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
    Periodyzacja dziejów Izraela w „Pochwale ojców” Księgi Syracha (Syr 44–49)
    Pudełko, Jolanta Judyta (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    Artykuł ma na celu przedstawić ujęcie poszczególnych okresów dziejów biblijnego Izraela, które zawiera Pochwała ojców Księgi Syracha (Syr 44–49). Na początku autorka zaznacza kontekst i granice tekstu przyjętego do analizy. Następnie pokrótce przedstawia ogólne wprowadzenie do Pochwały ojców (Syr 44,1-15). Kolejne części artykułu stanowią propozycję periodyzacji, która składa się z trzech części: etapu przymierza (Syr 44,16–45,26), etapu proroków i królów (Syr 46,1–49,10) oraz etapu odnowy (Syr 49,11-16). Całość zamyka apendyks, który stanowi wypełnienie wcześniejszych etapów historii w osobie Szymona II, arcykapłana Świątyni Jerozolimskiej (Syr 50,1-24). Periodyzacja dziejów obecna w Pochwale ojców, oprócz chronologii, jest prezentacją, w której można zauważyć podejście teologiczne, kanoniczne i kapłańskie.
  • Miniatura
    Pozycja
    Periodyzacja historii w Księdze Daniela
    Parchem, Marek (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    W Księdze Daniela pojawia się charakterystyczna dla pism apokaliptycznych specyficzna koncepcja historii, która ma wymiar uniwersalny i swoim zasięgiem obejmuje dzieje całego świata. Historia w Księdze Daniela jest ukazana przede wszystkim w aspekcie teologicznym, ponieważ jedynie Bóg jest Panem historii, objawiającym w niej swoją królewską władzę, potęgę i majestat, jak również Władcą kontrolującym bieg wydarzeń w dziejach wielkich imperiów ziemskich. Cechą koncepcji historii ukazanej w Księdze Daniela (Dn 2 i 7) jest jej periodyzacja, której podłożem stanowi tzw. schemat czterech królestw, co wyraża prawdę o tym, że historia zmierza do swego kresu. Dzieje świata są ukazane jako kolejno następujące po sobie imperia ziemskie, z których każde następne jest gorsze od poprzedniego, co uwypukla prawdę o ich stopniowej degradacji moralnej. Z powodu nasilającego się zła unicestwione będą wszystkie ziemskie imperia, a na ich miejscu zostanie ustanowione przez Boga wieczne i niezniszczalne królestwo. W odmienny sposób periodyzacja historii została ujęta w Dn 9, gdzie w nawiązaniu do chronologii „szabatowej” (Kpł 25–26), historia została podzielona na „siedemdziesiąt tygodni (lat)”. Przy końcu tego okresu nastanie „wieczna sprawiedliwość”, czyli era ostatecznego zbawienia.
  • Miniatura
    Pozycja
    Pokolenie polskich milenialsów. Studium socjologiczno-pastoralne
    Pawlina, Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    Generacja młodych Polaków, jak nigdy dotąd, przeżywa duże przeobrażenia w sferze religijnej, kulturowej i obyczajowej. Choć określają się oni jako osoby wierzące, nie potwierdza się to w ich deklaracjach dotyczących praktyk religijnych ani życia moralnego. Wyczuwa się spore napięcie między wymaganiami stawianymi przez Kościół a pragnieniem wolności. Wolność staje się wartością absolutną, zaś kryterium wartościowania są: zachcianka, użyteczność i ulotność chwili. Mimo że jako swoje cele życiowe wskazują rodzinę, odwzajemnioną miłość i bezpieczeństwo, to jednak w praktyce poszerza się grono ludzi żyjących bez jakiegokolwiek związku, a na pewno bez sakramentu małżeństwa. Obniża się wpływ Kościoła na życie młodych Polaków i pomniejsza się wychowawcza rola rodziny. Rodzice wobec swoich dzieci często są bezradni, wielu nawet nie próbuje ich przynaglać do chodzenia na lekcje religii czy do kościoła. Za cenę zachowania relacji ze swoimi dziećmi milczeniem pomijają kwestie moralności i religijności. Młodzi ludzie przełomu wieków odznaczają się dużym poczuciem pewności siebie, są dobrze wykształceni, znają języki obce, czują się obywatelami świata.
  • Miniatura
    Pozycja
    Postulat animacji biblijnej duszpasterstwa w dokumencie Papieskiej Komisji Biblijnej „Interpretacja Biblii w Kościele” i w adhortacji apostolskiej Benedykta XVI „Verbum Domini”
    Pikor, Wojciech (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    Przedmiotem analizy jest dokument Papieskiej Komisji Biblijnej Interpretacja Biblii w Kościele. Jest on najpierw odczytany w kontekście odnowy biblijnej, jaka miała miejsce w Kościele katolickim w XX wieku, w szczególności w związku z konstytucją Dei verbum Soboru Watykańskiego II. Nowością dokumentu PKB jest położenie większego akcentu na kwestię aktualizacji i inkulturacji Biblii, jak również zwrócenie uwagi na duszpasterską rolę wspólnot podstawowych podejmujących lekturę Pisma Świętego. Pewną słabością dokumentu Interpretacja Biblii w Kościele jest zauważalny w nim brak współpracy biblistów z teologiami pastoralnymi. Ten mankament jest przezwyciężony w adhortacji Verbum Domini, której główny postulat zawiera się w „ubiblijnieniu całego duszpasterstwa”. W konsekwencji adhortacja stwarza nowe możliwości animacji biblijnej duszpasterstwa, rozwijając i pogłębiając postulaty wysunięte wcześniej w dokumencie Interpretacji Biblii w Kościele.
  • Miniatura
    Pozycja
    Prorockie ujęcie czasu Izraela – perspektywa Księgi Ezechiela
    Jasiński, Andrzej Sebastian (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    Artykuł ukazuje specyficzne rozumienie czasu przez proroków na przykładzie Ezechiela, który pełnił swoją misję stróża pośród zesłańców (gola) w czasie niewoli babilońskiej w VI w. przed Chr. Jego zadaniem było przygotowanie Izraela na czas odnowy, który miał być dziełem Jahwe. Prorok na teraźniejszość, przeszłość i przyszłość patrzy wyłącznie z perspektywy relacji Jahwe – Izrael. Z jego wypowiedzi wyraziście wyłaniają się trzy etapy dziejów narodu, każdemu z nich poświęca osobną uwagę. Takie podejście proroka do dziejów narodu zadecydowało o podziale niniejszego artykułu na trzy punkty: 1. Czas teraźniejszy Izraela (wygnanie), 2. Czas dawnego Izraela, 3. Czas nowego Izraela. Objawienie się Jahwe Ezechielowi i powołanie go na proroka oraz stróża stało się punktem wyjścia w przesłaniu całej Księgi (Ez 1,1–3,21). Był to czas Ezechiela i czas zesłańców, który odsłaniał prawdę o Izraelu jako narodzie buntowników (Ez 2,3). Przyszłość miała jednak odsłaniać ostateczne zwycięstwo Jahwe, który odnowi swój lud (Ez 37,1-14) i pokona wszystkich przeciwników (Ez 38–39). Czas nowego Izraela został opisany przede wszystkim w ostatniej wizji (Ez 40–48).
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
    Stwarzanie wieczne i poza czasem: Filozoficzne źródła koncepcji generatio aeterna Orygenesa
    Mrugalski, Damian (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    Dialog Platona Timajos, uznawany przez uczonych za „Biblię Platoników”, był interpretowany alegorycznie już w Starej Akademii (IV w. przed Chr.). W epoce hellenistycznej (I–III w. po Chr.) natomiast, w kręgach filozofów zwanych medioplatonikami, toczyła się poważna dyskusja na temat tez, które w nim się pojawiają. Zasadnicza kwestia dotyczyła tego, czy świat powstał w czasie, czy też istnieje ab aeterno. Większość filozofów medioplatońskich uważała, że świat musi być odwieczny. W dyskusji tej, począwszy od I w. po Chr., uczestniczyli również platonicy żydowscy i chrześcijańscy, tacy jak Filon Aleksandryjski, Klemens Aleksandryjski i Orygenes. W ich opinii Bóg, ponieważ jest niezmienny a zarazem dobry, nie zaczął działać dopiero w momencie stworzenia świata. Pismo Święte stwierdza jednak, że świat zaczął istnieć w czasie. W związku z tym, postulowani oni odwieczne rodzenie świata idei (kosmos noetos), który jako świat myśli Boga, istnieje ab aeterno w Boskim Logosie. Koncepcja generatio aeterna (czyli odwiecznego rodzenia Syna przez Ojca), którą znajdujemy w dziełach Orygenesa, jest związana z prowadzoną w tym czasie dyskusją na temat wieczności świata. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie tej dyskusji i uwypuklenie zależności, jakie zachodzą między argumentami stawianymi przez medioplatoników, a tymi, które znajdujemy w różnych hipotezach Orygenesa.
  • Miniatura
    Pozycja
    Teologiczna funkcja terminów καιρός i χρόνος w Apokalipsie Janowej
    Siemieniec, Tomasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    Prezentowany artykuł zajmuje się teologiczną funkcją terminów καιρός i χρόνος w Apokalipsie Janowej. Rzeczownik καιρός występuje w tej księdze pięć razy (1,3; 11,18; 12,12; 12,14; 22,10). Akcentuje on przede wszystkim interwencję Boga w dzieje świata i ludzi. Choć termin καιρός nacechowany jest eschatologicznie, to jednak Bożej interwencji nie można ograniczać jedynie do paruzji. Czasy eschatologiczne zostały bowiem zainaugurowane wraz z przyjściem Mesjasza na ziemię. Z tego powodu całe dzieje świata widziane z tej perspektywy stają się nieustannym καιρός, kiedy to Bóg działa na rzecz ludu. Termin χρόνος, który w swoim podstawowym znaczeniu wskazuje na okres czasu, w Apokalipsie akcentuje czas widziany niejako z perspektywy człowieka (z ziemskiej perspektywy). Jest to zatem czas dany człowiekowi na nawrócenie (2,21), czas objawiania się Boga w historii (10,6), ale również działania Szatana. Jest to czas, który widziany w świetle wydarzenia Mesjasza, jawi się jako „czas krótki” (6,11; 20,3), nawet jeśli dla wiernych jest to okres prześladowania.
  • Miniatura
    Pozycja
    Termin σήμερον („dziś”) w dziele Łukaszowym. Zarys współczesnych badań
    Mielcarek, Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    Waga przymiotnika czasowego – σήμερον w dziele Łukaszowym (Łk–Dz) była od dawna doceniana. Przez dziesięciolecia uczeni dyskutowali jednak, czy jego znaczenie ma charakter czysto literacki, czy również teologiczny. Najnowsza monografia kanadyjskiego egzegety, Dominique’a Angers, rzuca nowe światło na tę kwestię. Autor artykułu bada dotychczasowe próby wyjaśnienia obecności „dziś” w dwutomowym dziele, analizując zarówno starsze, jak i najnowsze propozycje. Doceniając wyniki badań kanadyjskiego egzegety, na dyskusję badanej problematyki zaproponowano kilka drobnych korekt jego rozwiązań.
  • Miniatura
    Pozycja
    Tradycja roku 364-dniowego w judaizmie okresu Drugiej Świątyni
    Klukowski, Michał (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2019)
    Artykuł przedstawia rok 364-dniowy jako rok schematyczny, będący innowacją w ramach judaizmu Drugiej Świątyni, która wyłoniła się z astrologii mezopotamskiej. Po raz pierwszy na gruncie judaizmu rok ten spotykamy w Księdze Astronomicznej (1 Hen 72–82), a następnie w Księdze Jubileuszy, której autor włącza go w ramy przymierza z Bogiem. Rok schematyczny prawdopodobnie wyłonił się z babilońskiego roku idealnego, złożonego z 360 dni, do którego dodano cztery dodatkowe dni, po jednym na koniec każdego kwartału, tak aby dostosować go do cyklu szabatowego. Świadkami tego dostosowania są zwoje wspólnoty z Qumran, w których wszystkie teksty kalendarzowe opierają się na 364-dniowym roku. Roku schematycznego nie należy ściśle utożsamiać z rokiem słonecznym, gdyż uwzględnia on również fenomeny związane z księżycem.