Studia Paradyskie, 2015, t. 25

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/5183

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 13 z 13

Balaam – pierwowzór proroka w Izraelu?
Lemański, Janusz (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
Najnowsze badania nad tekstem inskrypcji o Balaamie pochodzącej z Tell Deir ‘Alla w Jordanii (identyfikacja języka, rekonstrukcja tekstu, czas powstania, kontekst historyczny) w zestawieniu z analizą diachroniczną tej tradycji w Biblii Hebrajskiej pozwalają sądzić, że jej źródeł szukać należy w izraelskim środowisku z Transjordanii z przełomu IX/VIII w. przed Chr. Balaam wydaje się ucieleśniać początki tradycji prorockich w Izraelu związane z kontaktem z ludami pochodzącymi z Asyrii i praktykami wywodzącymi się tego kręgu kulturowego. Najstarsza biblijna wersja z Lb 22-24* stanowi wyraźną, monoteistyczną re-lekturę tradycji o Balaamie. Widzący prezentowany jest tu jako obcy wróżbita i „prorok” podległy woli Jhwh. Zaznacza się też jego przejście od działań indukcyjno- magicznych (szukanie Boga, próba przekleństwa Izraela) do intuicyjnych zdolności prorokowania (Duch Boży, błogosławieństwo Izraela). W końcu przedstawia się tu także (epizod z oślicą) jego karykaturę, wątpiąc zarówno w jego dobre intencje, jak i same zdolności „widzenia”. W kolejnych reinterpretacjach (kapłańska, deuteronomistyczna i późniejsze) ocena samego Balaama jest już (poza Mi 6,5) wyraźnie negatywna.
„Co wspólnego mają Ateny z Jerozolimą?”, czyli filozofować, aby zrozumieć teologię…
Napadło, Marcin (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
W artykule zostaje podjęta problematyka z zakresu relacji filozofii i teologii. Główną myślą, będącą w zasadzie osnową całego wywodu, jest przekonanie, że wiedza filozoficzna pozwala nam głęboko docenić sens niemal każdego ważnego sformułowania doktrynalnego, czy też każdego ważnego teologa. Wskazując zatem na „fundamenty” filozoficzne, czyli podstawy ontologiczno-epistemologiczne teologicznego myślenia oraz myślenia w ogóle, praca próbuje ukazywać znaczenie i konieczność filozofii dla lepszego, głębszego rozumienia teologii. Aby umożliwić dostrzeżenie tego, zostaje przywołana jedna z podstawowych tez biblijno-teologicznych („świat został stworzony…”) i w jej świetle, na drodze analizy, przedstawia się przynajmniej niektóre aspekty filozoficznego myślenia w kontekście teologii.
Funkcja wiary w cudach biblijnych
Tomczak, Ryszard (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
Celem artykułu było omówienie relacji cudów Jezusa do wiary. Postawiono tezę: czy cud może doprowadzić do zaistnienia wiary, czy wiara jest uprzednia w stosunku do cudu? W punkcie pierwszym omówiono kwestię potrzeby zaistnienia wiary uprzedniej, która stoi u podstaw zrozumienia cudów Jezusa. Aby zrozumieć działalność taumaturgiczną, która jest zapodmiotowana w Nim, trzeba posiadać przynajmniej wstępne rozumienie wymiaru zbawczego cudu. Następnie podjęto temat cudu, który jest wezwaniem do wiary. W cudzie-znaku Bóg manifestuje swoją obecność; objawia się On w celach zbawczych człowieka. Stąd cud jest ofertą skierowaną do człowieka. Boża oferta ujawnia się dyskretnie, stąd człowiek musi być „wyczulony” na Jego znaki by je w właściwie przyjąć i odczytać. W cudach Jezusowych ujawnia się także wymiar łaski. Łaska pełni rolę przygotowawczą wobec decyzji wiary. Łaska Boża oświeca rozum, aby właściwie rozpoznać treść cudu. Na końcu rozważań omówiona została problematyka relacji cudu do Objawienia. W dawniejszej apologetyce, cuda Jezusa stanowiły argument dowodowy na pewność Objawienia. Współczesna teologia fundamentalna dostrzega w cudzie znak Bożego wezwania do wiary. Dlatego cuda Jezusa stanowiąc część Objawienia, objaśniają je i objawiają apel Boży wyrażony w taumaturgii Jezusa. W tego rodzaju ujęciu cudów Jezusa nie dochodzi do przekreślenia jego funkcji motywacyjnej, wręcz przeciwnie, funkcja motywacyjna cudu zostaje wzmocniona i ubogacona, chociaż ze strony adresata cudu (człowieka) potrzebny jest pewien wysiłek, aby odczytać ten znak Boga.
Koncepcja państwa według św. Augustyna
Sienkiewicz, Edward (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
Poglądy św. Augustyna na temat państwa wynikają z jego wizji człowieka, który jest dla niego drogą do zrozumienia świata i poznania Boga. Jego bardzo konsekwentny antropocentryzm był podstawą zajmowania się człowiekiem przede wszystkim jako jednostką, ale nie wyizolowaną ze społeczeństwa. Byt ludzki rozwija się i spełnia przez relacje do drugich osób, czego źródłem i wzorem są dla Augustyna relacje między Osobami Bożymi. „Psychologiczna koncepcja Trójcy Świętej”, której jest autorem, pozwala mu widzieć w Bogu nie tylko stwórcę człowieka, ale również społeczeństwa, którego zobowiązującym wszystkich jego członków i najwyższym uporządkowaniem jest państwo. Wypowiadając się na ten temat Augustyn mówi o „pakcie społecznym”, który nie powinien być tylko zewnętrzną konstrukcją. Tak jak zdanie składa się z liter, tak społeczeństwo składa się z jednostek. Tworzenie się państwa i jego rozwój Augustyn postrzega jako proces, posiadający naturalne i etyczne podstawy. Do tych pierwszych zalicza rodzinę oraz inne międzyosobowe relacje, takie jak przyjaźń. Z kolei te drugie to dobro wspólne i sprawiedliwość, rzutujące na problem władzy oraz obowiązków względem niej, zarówno poddanych jak i władcy, ponieważ – zdaniem Augustyna – każda władza ludzka pochodzi od Boga, podobnie jak i państwo. Celem tego ostatniego jest zapewnienie pokoju, choć nie za wszelką cenę. Poza tym przygotowanie człowieka, przez jego relację miłości do drugich – co Augustyn uznaje za największą wartość i najskuteczniejszą drogę do szczęścia – aby mógł być obywatelem „państwa Bożego”. Augustyn skrupulatnie rozdzielając wymiar doczesny i wieczny; religię i politykę, nie pozwala ich utożsamiać, ale i separować od siebie. Choć mówi o dwóch różnych poziomach, to wskazuje na różne sposoby przenikania się ich w każdym człowieku i społeczeństwie. Podobnie zatem jak dobre rodziny w społeczeństwie, tak i obecność Bożego prawa w polityce jest najlepszą gwarancją dobrego państwa.
Medialna sfera publiczna według Jürgena Habermasa
Ochman, Andrzej (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
Osiemnastowieczna sfera publiczna o charakterze mieszczańsko-obywatelskim jest dla Jürgena Habermasa najdoskonalszą formą sfery publicznej. W początkach XIX w. nastąpił jednak jej powolny rozpad, w wyniku którego wystąpiła diametralna zmiana najważniejszych elementów decydujących wcześniej o jej idealnym charakterze. Opracowanie przedstawia nowo ukształtowaną medialną sferę publiczną, której najistotniejszymi elementami są m.in.: pseudo-publiczność, pseudo-prywatność, konsumpcjonizm, manipulacja, brak dyskursu publicznego, społeczna apatia, bierność, utrata zdolności pośredniczenia. Sfera publiczna, cechująca się wymienionymi przymiotami, stała się sprywatyzowaną przestrzenią, w której liczą się głównie cele prywatne ukierunkowane na zysk.
Nowy rodzaj stratyfikacji społecznej w kontekście zjawiska wykluczenia cyfrowego
Marczak, Łukasz (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
Artykuł ukazuje wykluczenie cyfrowe jako czynnik warunkujący nowy rodzaj stratyfikacji społecznej. Na początku wyjaśnia się wielowymiarowość wykluczenia społecznego w celu zestawienia go ze zjawiskiem wykluczenia cyfrowego i ukazania, jak należy odnosić te zjawiska względem siebie. Następnie przedstawia się definicję zjawiska wykluczenia cyfrowego i w kontekście czynników stratyfikacyjnych społeczeństwa wymienia się stopień wykluczenia cyfrowego jako nową cechę różnicującą społeczeństwo. W dalszej części przechodzi się do ukazania wymiarów zjawiska wykluczenia cyfrowego. Opracowanie kończy się przedstawieniem działań zmierzających do przeciwdziałania zjawisku wykluczenia cyfrowego.
Personalistyczny wymiar – ogłoszonego przez Jezusa – bliskiego panowania Boga
Leszczyński, Bolesław (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
The fact that the „Kingdom of God” issue is rooted in Old Testament, indicates the originality of the kerygema by Jesus concerning the God’s lordship. Preaching about the imminent arrival of the „Kingdom of God”, Jesus directs this idea towards himself, to show the God’s interest in each human individual – the person’s world and the deepest concerns. For instance, John Paul II addresses this personal dimension in the encyclical letter „Redemptoris missio”, where the God’s lordship means the person – and the person is Jesus Christ. Both social and personal-individual dimensions of the „Kingdom of God” provides inspiration for activating dormant resources and possibilities in a person to be confronted with the truth about God and man.
Perspektywy duszpasterstwa rodzin według bpa Wilhelma Pluty
Gronowski, Dariusz (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
Bishop Wilhelm Pluta (1910-1986) was one of the precursors of the modern pastoral care of families in Poland. He was interested in this subject already as a priest of the Archdiocese of Katowice, developing materials containing the structure and the content of premarital courses. The ideas developed in that period were the guidelines of his activities as bishop since 1958. He became the first chairman of the Episcopal Commission for Pastoral Assistance to Families (1965-1970), drawing „The first instruction of the Polish Episcopate for clergy about preparing the faithful to the sacrament of marriage and the pastoral care of families”. The most important achievements of Bishop Wilhelm Pluta in this area are the development of modern premarital courses and family counseling. Bishop Pluta presented a well-considered strategic vision in the area of marriage preparation, which included many elements, starting from education of children, through premarital courses up to the pastoral care of families, including the creation in parishes of the elite of catholic families, consciously striving for holiness in their family life. Not only had he the vision, but he actually put it into practice, by developing teaching materials and training clergy and lay people, which was a great novelty in those years. Bishop Pluta took an active part in the Synod of Bishops on the family in Rome in 1980, stressing the problem of bringing God’s values into family life. To this day, most of his ideas and guidelines in the field of pastoral care of families remain valuable.
Porządek i wolność liturgii w popkulturze
Sałatka, Tomasz (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
Liturgia to żywy organizm, w którym Bóg wychodzi do człowieka i zaprasza go do zaangażowanego w zbawczy dialogu. Tajemnica wolności Boga i wolności człowieka spotykają się w niej i osadzone na porządku i prawie tworzą wyjątkową przestrzeń, w której uczestniczący człowiek jest w wstanie wyrazić siebie w pełni i zrealizować drogę zbawienie. Przez to spotkanie tworzy się kultura wyrazu nowego człowieka, który doświadczając Boga opisuje świat, siebie i inne osoby w Bożym kluczu. Człowiek nie tylko tworzy ale i jest również tworzony w przestrzeni swojego życia religijnego, społecznego i domowego, czyli prze kulturę. Ale kiedy ten człowiek zaczyna odrzucać Boga i zaczyna tworzyć wszystko po swojemu, to wówczas ten zbawczy, liturgiczny dialog jest utrudniony a czasem nawet niemożliwy. Twórczość w takich wypadkach często już nie ma w sobie znamienia boskości ale totalne zabarwienie antropocentryczne. Trudno wówczas szukać w niej przestrzeni liturgicznej, a czasami nawet można wyczuć jakąś wrogą, agresywnie kontestującą aurę. Wydaje się, że dziś przychodzi nam żyć w rozwiniętym świecie, który już nie żyje kulturą, ale popkulturą o intensywnym antropocentrycznym kształcie. W tekście artykułu możemy odnaleźć refleksję dotyczącą relacji liturgii, jej porządku i wolności do popkultury, w której przychodzi nam żyć. Jest to też próba odpowiedzi na pytanie, bez uzurpowania sobie praw do ostatecznych wyjaśnień i rozwiązań, jaką postawę powinien podjąć Kościół w relacji do tej mało transcendentnej przestrzeni twórczości człowieka jaką jest popkultura.
Style wychowania doświadczane w dzieciństwie jako korelaty religijności osób dorosłych. Pilotażowe badania empiryczne wśród rodziców dzieci przygotowujących się do sakramentu Eucharystii
Żurek, Anita (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
Niniejszy artykuł przedstawia problematykę związaną ze stylami wychowania doświadczanymi w dzieciństwie oraz religijnością w dorosłości. Rodzina jako naturalne i pierwsze środowisko rozwoju dziecka ma wpływ na kształtowanie wzorców zachowań w późniejszym życiu. Artykuł składa się z czterech części. Dwie pierwsze części są rozważaniami teoretycznymi a dwie kolejne badawczymi. W części teoretycznej opisana została problematyka stylów wychowania: demokratycznego, autorytarnego, liberalno-kochającego i liberalno-niekochającego oraz religijność. Trzecia część przedstawia zasadniczy problemem artykułu, którym jest poszukiwanie odpowiedzi na podstawowe pytania: czy istnieją korelaty stylów wychowania doświadczanych w dzieciństwie i religijności osób dorosłych? oraz które style wychowania współistnieją, wiążą się najmocniej z religijnością w życiu osób dorosłych? W celu zbadania tej rzeczywistości wykorzystano dwa kwestionariusze: Analizy Stylu Wychowania w Rodzinie. Rodzina Pochodzenia Marii Ryś oraz Skala Centralności Religijności Stefana Hubera. Ostatnia czwarta część jest analizą otrzymanych wyników. Uzyskane wyniki umożliwiają zaobserwowanie pewnej kierunkowości i współwystępowania stylu wychowania z czynnikami religijności. Zaprezentowane rozważania teoretyczne oraz wynikająca z nich analiza empiryczna dotycząca religijności w świetle doświadczanych stylów wychowania okazują się ważne zarówno w sensie społecznym jak i duszpasterskim.
Tajemnica spowiedzi świętej w prawie kanonicznym, polskim procesie cywilnym i karnym
Pieróg, Michał (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
Opracowanie jest próbą usystematyzowania funkcjonowania instytucji tajemnicy spowiedzi w polskim systemie prawnym i jego wpływu na prawo procesowe. W pierwszej kolejności autor wskazuje na uregulowania obowiązujące na gruncie prawa kościelnego, a następnie określa istotę indywidualnej spowiedzi i w jaki sposób kształtuje ona procedowanie przed polskimi sądami powszechnymi. W kolejnej części analizie poddane zostają kwestie ściśle związane z przesłuchaniem kapłana w charakterze świadka na okoliczności, o których powziął wiedzę w trakcie sakramentu spowiedzi na gruncie procesu karnego, gdzie ta okoliczność stanowi absolutny zakaz dowodowy. Z kolei proces cywilny przewiduje jedynie, iż informacje objęte tajemnicą spowiedzi stanowią jedynie podstawę do odmowy składania zeznań. W ostatniej części autor wskazuje na korelację między przepisami polskiego ustawodawcy i unormowaniami kodeksu prawa kanonicznego.
Taumaturgiczna posługa Mesjasza miłosierdzia i Jego uczniów
Łaszkiewicz, Łukasz (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
Taumaturgiczna posługa Jezusa stanowi niemałą część całej Jego publicznej działalności. Zastanawiająca jest jej relacja względem proroctw mesjańskich, a także odniesienie do samego JHWH i Jego czynów. Pytanie o miejsce cudów i znaków – szczególnie uzdrowień – w mesjańskiej posłudze Jezusa, a także uzasadnienie ich wykonywania stały się przyczyną podjęcia badań nad tymi zagadnieniami. Nie bez znaczenia pozostaje także kwestia kontynuacji posługi Jezusa uzdrawiającego przez Jego uczniów. W artykule zostały przedstawione starotestamentalne zapowiedzi Mesjasza, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które wskazują, że On ma przynieść uzdrowienie. Zaprezentowana jest także sama posługa taumaturgiczna Jezusa, przez którą spełnia On starotestamentowe obietnice. Zaakcentowana jest również miłość jako motywacja Jezusa litującego się nad chorymi. Ostatnia część poświęcona jest uczniom Jezusa, którzy stają się kontynuatorami Jego misji poprzez głoszenie Ewangelii, której towarzyszą znaki i cuda. Cuda Jezusa, a szczególnie uzdrowienia, mają swoje źródło w działaniu Boga. To On posyła swojego Syna jako Mesjasza, by wypełnił Jego dzieło miłosierdzia wobec człowieka dotkniętego fizycznym – ale i duchowym – cierpieniem. Syn Boży jest wierny w spełnianiu swojej misji. To samo posłannictwo przekazuje swoim uczniom i całemu Kościołowi, który jest wezwany do niesienia uzdrowienia chorym.
Znaczenie logosfery w życiu mnichów na podstawie reguły monastycznej Benedykta z Nursji
Cyrek, Olga (Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, 2015)
Artykuł opisuje znaczenie słowa i informacji w środowisku mnichów żyjących zgodnie z Regułą Benedykta z Nursji. Głównym źródłem słowa i komunikacji jest człowiek. Może on porozumiewać się z innymi ludźmi werbalnie za pomocą słowa, np. w dyskusji, czyli wymianie zdań lub też niewerbalnie za pomocą gestykulacji. Milczenie i język twarzy mówi nieraz więcej niż słowa. Mnisi żyjący we wspólnocie starali się używać jak najmniej słów i większość czasu milczeli. Aby zrozumieć sens słowa potrzebne są do tego odpowiednie warunki zewnętrzne, to znaczy zachowanie ciszy i eliminowanie hałasu, czyli tworzenie środowiska zorganizowanego. Aby jednak stworzyć zorganizowaną logosferę należy nauczyć się skoncentrować myśli i opanować uczucia. Mnisi także operowali słowem zorganizowanym, takim który miał na nich długotrwały wpływ, kształtował ich psychikę oraz warunkował postępowanie. W zorganizowanym środowisku stale podejmuje się refleksję nad słowem i sposobem jego przekazywania, a używanie mowy zawsze pozostaje przemyślane. Życie w zorganizowanej logosferze sprzyja duchowemu rozwojowi oraz skupieniu myśli. Słowo używa się w różnych celach. Mnisi posługiwali się słowem, przede wszystkim w celu głoszenia chwały Bożej. Słowo towarzyszyło im na wspólnych modlitwach, w czasie posiłku, niekiedy podczas odpoczynku i pracy. Mnisi dobrze znali wartość słowa i cenili słowo wpływające na rozwój duchowości. Środowisko słowa posiada też walory wychowawcze. Pedagodzy operują odpowiednim słowem i wykorzystują słowo w celach wychowawczych. Utrwalenie słowa następuje w wyniku nauczania i zapamiętywania. We wspólnocie mnichów nauczyciele przekazywali mnichom nauki, a uczniowie uczyli się na pamięć tekstów z Pisma Świętego oraz je powtarzali w wyznaczonych do tego godzinach w ciągu dnia. Asceci zostali bowiem zobowiązani do ciągłego kształcenia się i wysiłku intelektualnego.

Przeglądaj

Przeglądaj Studia Paradyskie, 2015, t. 25 wg Tytuł