Verbum Vitae, 2018, T. 33
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/26287
Przeglądaj
Przeglądaj Verbum Vitae, 2018, T. 33 wg Tytuł
Teraz wyświetlane 1 - 20 z 22
- Wyników na stronę
- Opcje sortowania
Pozycja Apokaliptyczny gniew Boga i jego miejsce w Ewangelii Pawła (Rz 1,18-32)Kowalski, Marcin (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Artykuł analizuje motyw gniewu Bożego w Rz 1,18-32. Autor wychodzi od przeglądu publikacji biblistów prezentujących „apokaliptycznego Pawła” (Albert Schweitzer, Ernst Käsemann, J. Christiaan Beker, Douglas Campbell, N.T. Wright). Następnie prześwietlone zostają podstawowe elementy apokaliptycznego języka w Rz 1,18-32: idea objawienia (ἀποκαλύπτ-), władzy Boga nad światem (παραδίδωμι) oraz Jego zbawczego gniewu (ὀργή). Dalej autor ukazuje miejsce i dynamikę tekstu Rz 1,18-32 w kontekście argumentacji Pawła w Rz 1–4. Artykuł kończy zwięzła prezentacja idei gniewu Bożego w Starym Testamencie, literaturze żydowskiej i grecko- -rzymskiej, co pozwala na odkrycie nowości oraz apokaliptycznego wymiaru Bożego gniewu u Pawła.Pozycja Bóg niezdolny do gniewu. Obrona apathei Boga w teologii aleksandryjskiej: Filon, Klemens i OrygenesMrugalski, Damian (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Starożytna Aleksandria to miejsce spotkania filozofii greckiej z Biblią. To tam powstało greckie tłumaczenie Biblii hebrajskiej zwane Septuagintą i to tam pojawiły się pierwsze filozoficzne komentarze do greckiego Pięcioksięgu. Wykształceni filozoficznie komentatorzy tekstu natchnionego natrafiali w nim jednak na wiele antropomorficznych przedstawień Boga, których nie mogli zaakceptować – właśnie ze względu na swe wykształcenie i kulturę filozoficzną, którą cenili tak samo jak swoją wiarę. Stwierdzenie, iż Bóg nie może posiadać ciała, gdyż jest transcendentny, oraz że nie może się gniewać, gdyż jest niecierpiętliwy, nie wyjaśnia kwestii, dlaczego w ogóle antropomorfizmy pojawiają się w tekście, który jest natchniony. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie, w jaki sposób aleksandryjscy myśliciele, żydowscy i chrześcijańscy, trzech pierwszych wieków naszej ery wyjaśniali fakt pojawienia się w Biblii antropomorficznych przedstawień Boga oraz jakie funkcje im przypisywali.Pozycja Czy gniew zawsze jest grzechem?Królikowski, Janusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Zagadnienie gniewu, którym od wielu wieków zajmuje się refleksja filozoficzna i teologiczna, stanowi jeden z bardzo ważnych tematów moralnych. Już filozofia starożytna dokonała jego opisu, a w oparciu o niego zawsze potępia gniew jako jedną z wyjątkowo destrukcyjnych wad duchowych. Tradycja chrześcijańska, przyjmując takie ujęcie, bardzo wcześnie postawiła pytanie, czy taka jednostronna odpowiedź jest wystarczająca. Przecież także Bóg gniewa się: Chrystus rozgniewał się na kupców świątyni i z gniewem dokona osądu człowieka oraz świata. Już św. Grzegorz Wielki wyraźnie stwierdził, że gniew w słusznej sprawie może być wyrazem gorliwości. Św. Tomasz z Akwinu, w kontekście tradycji średniowiecznej, która wiele uwagi poświeciła wadom głównym, spójnie wykazał, że może istnieć gniew godziwy, a w niektórych wypadkach odgrywa on wprost niezastąpioną rolę, a więc jest możliwy nawet „święty gniew”.Pozycja Czym Mojżesz rozgniewał Boga? Problem przyczyny gniewu Bożego w narracji Wj 4,24-26Mielnik, Dawid (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Celem niniejszej pracy jest ocena najważniejszych propozycji egzegetów usiłujących wytłumaczyć przyczynę gniewu Bożego w narracji Wj 4,24-26. Autor przywołał i omówił cztery rozwiązania proponowane przez badaczy, które odniósł do omówionych we wcześniejszej części opracowania trudności generowanych przez kontrowersyjną perykopę. W świetle przeprowadzonych w pracy analiz należy stwierdzić, że żadne z przywołanych rozwiązań nie udziela zadowalających odpowiedzi na postawiony problem. W przypadku każdej propozycji bowiem pewne trudności pozostają nierozwiązane. Nie zmienia to jednak tego, że najlepszym wyjaśnieniem przyczyny gniewu Bożego wydaje się być odwołanie do nieobrzezania któregoś z bohaterów narracji. Chociaż ta propozycja słabo wpisuje się w kontekst perykopy, to jednak najlepiej radzi sobie z wewnętrznymi napięciami opowiadania.Pozycja Danuta Piekarz, (Nie) bój się Boga. Co Biblia mówi o lęku? (Kraków: Wydawnictwo WAM 2017). Ss. 161. PLN 19.90. ISBN 978-83-277-1450-3Pudełko, Jolanta Judyta (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Pozycja Gniew Boga jak gniew człowieka?Witczyk, Henryk (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Pozycja Gniew Boży a gniew ludzki w świetle terminologii Pierwszej i Drugiej Księgi MachabejskiejBaran, Grzegorz M. (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Księgi Machabejskie, chociaż przynależą do ksiąg historycznych ST, zawierają wiele wątków teologicznych, a także antropologicznych. Pośród nich pojawia się zagadnienie gniewu Bożego i gniewu ludzkiego. Autorzy Ksiąg Machabejskich opisują gniew za pomocą dwóch terminów: orgḗ i thymós. Jak wynika ze statystyki omawianych terminów oraz ich odniesień, z osobą Boga zasadniczo został powiązany termin orgḗ, z człowiekiem natomiast zarówno orgḗ, jak i thymós. Analiza poszczególnych terminów w konkretnych kontekstach pozwala zauważyć specyfikę użycia obu terminów. Na kanwie tych analiz można określić natomiast, czy autorzy Ksiąg Machabejskich stosowali je z konkretną konsekwencją.Pozycja Gniew człowieka w Księdze Mądrości SyrachaPiwowar, Andrzej (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Artykuł poświęcony jest analizie wypowiedzi Księgi Mądrości Syracha na temat gniewu człowieka. Na początku w sposób syntetyczny autor przedstawił nauczanie ksiąg mądrościowych na temat gniewu ludzkiego. Następnie omówił pole semantyczne gniewu w Księdze Mądrości Syracha (słowa pochodzące od rdzeni ὀργ, θυμ i μηνι), koncentrując się na etymologii poszczególnych słów wyrażających gniew (rzeczowników, czasowników oraz przymiotników). W dalszej części artykułu ukazał przyczyny gniewu, o których mówi Syrach, oraz wskazał, kto według mędrca podlega gniewowi. Następnie przedstawił skutki gniewu według Księgi Mądrości Syracha, środki zaradcze, które pozwolą ustrzec się przed wybuchem gniewu, a na końcu wskazał, co należy czynić, aby ustrzec się gniewu ze strony innych ludzi.Pozycja Gniew Jezusa pod Cezareą Filipową. Studium egzegetyczne Mk 8,31-33Bąk, Tomasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Perykopa Mk 8,31-33 bez wątpienia należy do najtrudniejszych fragmentów Ewangelii. Do Apostoła Piotra, który wcześniej wyznał swoją wiarę w Jezusa jako Mesjasza (w. 29), odnoszą się słowa: „Zejdź mi z oczu szatanie” (w. 33). Niniejszy artykuł próbuje pokazać, iż Jezus w swojej naganie nie zamierza odrzucać Piotra, nawet jeśli czasownik ἐπιτιμάω,w bywa zazwyczaj używany w kontekście wyrzucania złych duchów. Celem wydarzenia w Cezarei Filipowej jest ponowne wezwanie Apostoła, tym razem do bezwarunkowego pójścia za Jezusem. Jezusowe słowa: ὕπαγε ỏπίσω μου (w. 33) stanowią kolejny etap powołania Piotra, opisanego już na początku (1,16-18) i na końcu (16,7) Ewangelii według św. Marka.Pozycja „Gniew” Boga według św. Tomasza z AkwinuZarzycki, Stanisław T. (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Autor wychodzi od pytania, czy Bóg może gniewać się na człowieka, i zmierza do odpowiedzi na kwestie „gniewu” Boga, zaczynając od zagadnienia poznania Boga. Bytowa odmienność Boga od człowieka jest przyczyną tego, że o uczuciowości Boga, w tym o gniewie, nie można mówić w sensie właściwym, ale jedynie w sensie analogicznym do gniewu człowieka. Eksplikacja „gniewu” Boga domaga się zatem syntetycznego ukazania gniewu człowieka, jego motywów, rodzajów i funkcji. W drugiej części artykuł ukazuje pojęcie „gniewu” Boga w sensie metaforycznym, przybliża jego przedmiot i cel. Objaśnia, na czym polegał „gniew” Boga wobec pogan opierających się na mądrości ludzkiej, a następnie wobec Żydów pokładających ufność w wartości uczynków Prawa Mojżeszowego. Gniew Chrystusa zostaje ukazany w ramach tajemnicy wcielenia i realności człowieczeństwa Chrystusowego. W końcowej części artykuł przedstawia, w jaki sposób św. Tomasz objaśniał „uśmierzenie gniewu” Bożego przez akt zadośćuczynienia za grzechy ludzkości dokonany przez Chrystusa w Jego Męce i Ofierze oraz porównuje tę wykładnię „gniewu” Bożego ze stanowiskiem innych teologów.Pozycja Janusz Janowiak, „I the Lord Your God am a Jealous God”. A Historical, Exegetical, and Theological Investigation of Divine Zeal and Jealousy in the Old Testament (Sacra Pagina 2; Roma: Edizioni Carmelitane 2016). Ss. 575. EUR 45. ISBN 978-88-7288-160-6Kucharski, Jacek (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Pozycja Klęski militarne jako wyraz gniewu Boga w „Dialogu przeciwko Żydowi” Sergiusza StylityŻelazny, Jan W. (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)W artykule poddano analizie tekst Sergiusza Stylity, Dialog przeciwko Żydowi, pochodzący prawdopodobnie z VII wieku. Jednym z kluczowych argumentów użytych w polemice była kwestia kary, jaką zdaniem Sergiusza wymierzył Bóg Izraelitom za ich brak wiary i odrzucenie Jezusa. Autor traktatu interpretuje bowiem niepowodzenia doczesne, jakie dotknęły naród wybrany, jako znak, poprzez który Bóg wyraził swój brak aprobaty dla działań Żydów. W tekście pojawiają się cytaty z Wojny żydowskiej Józefa Flawiusza traktowane jako historyczne potwierdzenie boskiego wyroku. Sama argumentacja ukazująca brak możliwości sprawowania kultu i klęski, jakie dotknęły naród, jako dowód na przeminięcie Starego Przymierza i jego przeniesienie na chrześcijan, wpisuje się w polemikę antyżydowską późnego antyku, gdzie dowodem na przeminięcie żydowskiej politei był los Jerozolimy i jej mieszkańców.Pozycja Metafory gniewu Bożego w Janowej ApokalipsieUrbanek, Beata (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Gniew (thymos i orgē) Boży jest wątkiem wyraźnie obecnym w Janowej Apokalipsie. Został on ukazany przede wszystkim poprzez obecne w rozdziałach 14-19 metafory kielicha (potērion) z winem (oinos), tłoczni (lēnos) winogron i czar (phialē) z plagami. Autor księgi wykorzystał w sposób twórczy obrazy starotestamentalne i dodał własny, nowy (czasze). Zastosowanie przenośni pozwoliło na wieloaspektowe opisanie trudnego problemu Bożego oburzenia. Zwiększyło także siłę perswazji tekstu biblijnego. Czasze gniewu można rozumieć jako katastrofy dziejące się w historii i dające jeszcze szansę nawrócenia. Sąd końcowy, wyrażony w przenośniach kielicha i tłoczni wina, to definitywne zniszczenie nieprawości. Metafory gniewu ukazują z jednej strony odpowiedzialność człowieka za swoje decyzje, a z drugiej – Boga jako Pana historii. Gniew Boży okazuje się być adekwatną karą za grzechy, co podkreśla przenośne określenie grzechu jako wina pożądliwości nierządu. W końcu, wino, kielich, tłocznia i czasza gniewu są antytezami błogosławieństwa Bożego wyrażonego w Jego darach – owocach ziemi i łaskach płynących z kultu.Pozycja Misterium Bożego gniewu: perspektywa klasyka i teologa współczesnegoFrąckowiak, Jan (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Boski gniew jest doświadczeniem wspólnym dla wielu kultur i religii. Także Objawienie biblijne opisuje Boga jako tego, kto się gniewa. W dzisiejszych czasach orędzie o gniewie Bożym napotyka trudności we właściwym zrozumieniu. Z jednej strony możemy dostrzec niezdrową duchowość opartą na nadmiernym lęku przed Bogiem, z drugiej natomiast dla naszej współczesnej mentalności gniew Boga zdaje się być nie do pogodzenia z Jego miłosierną miłością. Nasza krótka refleksja jest poświęcona Bożemu gniewowi widzianemu z dwóch perspektyw: średniowiecznego systemu scholastycznego św. Tomasza z Akwinu oraz dwudziestowiecznej teologii Hansa Ursa von Balthasara. Analiza tekstów naszych autorów, jak również porównanie ich rozwiązań pozwala nam odkryć zbieżności i sformułować niektóre różnice wskazujące na odmienne wrażliwości ich epok. Wysiłki teologów zmierzające do precyzyjnego nazwania tajemnicy Boga mogą okazać się użyteczne we współczesnej refleksji i przepowiadaniu, inspirując równocześnie do pogłębienia tematu.Pozycja Motyw gniewu Bożego w teologii KronikarzaTronina, Antoni (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Kronikarz przedstawia dzieje dynastii Dawida jako pasmo niewierności królów judzkich względem przymierza z Jahwe. Ostatni etap tych dziejów wiąże się z licznymi napomnieniami prorockimi, które zapowiadają nadchodzący gniew Boży. Jednak zakończenie księgi przytacza słowa dekretu Cyrusa, zezwalającego na powrót deportowanych z wygnania. Autor pokazuje w ten sposób, że miłosierdzie Boże jest większe od Jego gniewu.Pozycja Nauka św. Augustyna o gniewie Boga w „Enarrationes in Psalmos”Czyżewski, Bogdan (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Temat gniewu Boga pojawia się bardzo często na kartach Pisma Świętego, zwłaszcza w Księdze Psalmów. Ciekawym źródłem, w którym próbuje się wyjaśnić ten biblijny temat, jest niezwykle obszerny komentarz św. Augustyna zatytułowany Enarrationes in Psalmos. Objaśnienia biskupa Hippony do poszczególnych psalmów mają formę kazań i pisanych pouczeń, które powstawały na przestrzeni blisko trzydziestu lat. Św. Augustyn, podejmując temat gniewu Boga w oparciu o psalmy, skupia się na trzech istotnych zagadnieniach. Pierwsze związane jest z podaniem przyczyn tego gniewu, z których za najważniejszą biskup Hippony uznaje grzech człowieka. Następnie autor Objaśnień Psalmów zwraca uwagę na różnicę między gniewem Boga a gniewem człowieka. W przypadku Boga Jego gniew nigdy nie niszczy, przeciwnie, jest wezwaniem do nawrócenia i posiada rolę wychowawczą. Gniew człowieka, kiedy bywa nieopanowany, może prowadzić do zatracenia siebie i niszczenia innych, ponieważ pielęgnowany w ludzkim sercu przeradza się w niebezpieczny grzech nienawiści. W końcu św. Augustyn zastanawia się nad relacją gniewu Boga do Jego miłosierdzia i sprawiedliwości. Dochodzi do wniosku, że miłosierdzie zawsze bierze górę nad Bożym gniewem i sprawiedliwością, zwłaszcza wtedy, gdy człowiek odwraca się od grzechu i staje się nowym człowiekiem całkowicie skierowanym na Boga.Pozycja „Niewiastę dzielną kto znajdzie?” (Prz 31,10). Rola kobiet w historii zbawienia (red. A. Kubiś – K. Napora) (Analecta Biblica Lublinensia 14; Lublin: Wydawnictwo KUL 2016). Ss. 505. PLN 39,06. ISBN 978-83-8061-291-4Rosik, Mariusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Pozycja Nowy Testament grecki i polski/Novum Testamentum Graece et Polonice (red. R. Bogacz – R. Mazur) (Poznań: Pallottinum 2017). Ss. 896. PLN 125. ISBN 978-83-7014-799-0Hałas, Stanisław (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Pozycja Rozdarcie szat arcykapłana a rozdarcie zasłony świątyni jako wyraz gniewu człowieka i Boga w Ewangelii Mateusza (Mt 26,65; 27,51)Klukowski, Michał (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)W Ewangelii Mateusza znajdujemy dwa teksty, w których wspominany jest akt rozdarcia. Pierwszym z nich jest rozdarcie szat arcykapłana na usłyszane z ust Jezusa bluźnierstwo (26,65). Drugim rozdarcie zasłony świątyni przez Boga (27,51). W artykule zostaje postawiona hipoteza, że rozdarcie zasłony świątyni było symbolicznym aktem Boga w odpowiedzi na rozdarcie szat przez arcykapłana. Świadectwa starotestamentowe poświadczają, że rozdarcie szat było wyrazem gniewu na usłyszane bluźnierstwo. Chociaż rozdzieranie szat było kapłanom zabronione (Kpł 10,6; 21,10), to jednak Miszna dopuszczała taką możliwość w czasie procesu przed Sanhedrynem. Możliwe, że Mateusz widział w rozdarciu zasłony świątyni symboliczne rozdarcie szaty Boga jako wyraz Jego gniewu na bluźnierstwo, którym było zabicie Jego Syna. Tym bardziej, że Mateusz akcentuje rozdarcie zasłony od góry do dołu, tymczasem właśnie szaty arcykapłana miały być tak rozrywane według przepisów Miszny. Trudnością wysuniętej hipotezy są dwa fakty. Po pierwsze, redakcja Miszny jest późniejsza od redakcji Ewangelii Mateusza. Po drugie, Mateusza używa dwóch różnych czasowników na opisanie aktu rozdarcia.Pozycja Symbolika ciała w Starym Testamencie (red. Anna Kuśmirek) (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2016). Ss. 291. PLN 35. ISBN 978-83-8090-186-5Niedźwiedzki, Tomasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)