Colloquia Theologica Ottoniana, 2016, nr 1

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/650

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 14 z 14

Depositio episcoporum – katalog biskupów misyjnych, pomorskich, kamieńskich i szczecińsko-kamieńskich
Krzystek, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
Nawiązując do znanego już w starożytności zwyczaju, w katedrze szczecińskiej umieszczono dwie tablice wykonane z białego marmuru, na których znajdują się imiona biskupów misyjnych, pomorskich i kamieńskich, a także biskupów i arcybiskupów szczecińsko-kamieńskich. Depositio episcoporum, czyli katalog, lista zmarłych biskupów, należy do praktyki Kościołów lokalnych czasu starożytności i średniowiecza. Katalogi te stanowiły najstarsze źródło w ustaleniu sukcesji apostolskiej, co dowodzi wierności autentycznej nauce Chrystusa. Ukazanie związku Kościoła lokalnego z Kościołem powszechnym jest świadectwem rangi biskupstwa, a potwierdzenie jego dawności przez wykazanie pełnego „rodowodu” uzasadnieniem, że poprzez sukcesję swój autorytet czerpie z trwania w źródle chrześcijaństwa. Tablica nr 1 obejmuje lata 968–1544. Katalog przedstawia 24 biskupów i 7 elektów. Obok imienia biskupa umieszone zostały lata pontyfikatu oraz rok śmierci. Spis obejmuje biskupów misyjnych z czasów pierwszych Piastów, w których władaniu znalazły się ziemie nad Odrą i Bałtykiem (przełom wieków X i XI), a także biskupów misyjnych z XII wieku, ze św. Ottonem z Bambergu na czele. Kolejne dwa tytuły przedstawiają biskupów pomorskich i biskupów kamieńskich do czasu reformacji. Tablica nr 2 rozpoczyna kolejny etap historii Kościoła, od 1544 roku do czasów nam obecnych. Tablica ta różni się zasadniczo od pierwszej. Depositio episcoporum pojawia się dopiero od 1972 roku (po 428 latach przerwy) pod tytułem episcopi et archiepiscopi sedinenses-caminenses. Ten katalog biskupów poprzedza zapis o jurysdykcji kościelnej, która nieprzerwanie trwała od chwili zlikwidowania katolickiej organizacji kościelnej – po śmierci ostatniego biskupa kamieńskiego Erazma w 1544 roku – aż do erygowania diecezji szczecińsko-kamieńskiej w 1972 roku. Treść tablicy uwidacznia nieprzerwaną ciągłość jurysdykcyjną, czyli troskę i opiekę Stolicy Apostolskiej nad Kościołem zachodniopomorskim pomimo braku jego pełnych organizacyjnych struktur. Artykuł uzasadnia historycznie treść deposito episcoporum, a także podaje uwagi metodyczne o jego opracowywaniu i odczytywaniu. W pracy zostały omówione elementy teologiczno-symboliczno-dekoratywne katalogu biskupów. Umieszczenie tablic w szczecińskiej katedrze w 2015 roku, w jubileusz 875-lecia ustanowienia pierwszego na tych ziemiach biskupstwa pomorskiego z siedzibą w Wolinie (1140), jest wyrazem wielowiekowej kontynuacji misji Kościoła powszechnego, a także świadectwem naszej wspólnoty wiary z przeszłymi pokoleniami, tożsamości i historycznej ciągłości.
Edukacyjny wymiar tweetów papieża Franciszka
Nęcek, Robert (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
W ostatnich dekadach media niezwykle się zmieniły. Papież Franciszek przypomina, że ważną kwestią staje się umiejętność dialogowania ze środowiskami stworzonymi przez nowe technologie i portale społecznościowe. Nie można się na rzeczywistość obrażać, lecz należy wchodzić w nią i wewnętrznie przemieniać. Zrozumienie tego pozwoli dostrzec, że nawet pisanie tweetów może przyjąć wymiar edukacyjny i formujący nowe pokolenia. Z tej racji funkcjonowanie w świecie nowych technologii komunikacyjnych staje się obowiązkiem każdego głosiciela Ewangelii. Skoro więc papież bywa nazywany mistrzem komunikacji, to czerpanie z jego przykładu staje się wyzwaniem, któremu trzeba podołać.
Friedrich W. Horn (Hg.), „Paulus Handbuch”, Tübingen 2013, ss. 653.
Zaklukiewicz, Tomasz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
Joanna Lisek (red.), „Mykwa – rytuał i historia”, Wrocław 2014, ss. 243.
Żukowska-Łyko, Justyna (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
Kwestia całościowego podejścia do człowieka
Misztal, Wojciech (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na kwestię całościowego (holistycznego) podejścia do osoby ludzkiej. Z szerokiego spektrum właściwego dla tej problematyki uwzględniono następujące trzy obszary życia: (1) duchowość, (2) komunikację społeczną, (3) troskę o zdrowie. Odwołano się do uznawanych, ze względu na oddziaływanie, za szczególnie istotne dla wskazanej tematyki danych, w tym do Biblii, nauczania Kościoła katolickiego, informacji medialnych jako związanych z podejściem do człowieka informacji powiązanych z szeroko rozumianą troską o zdrowie i z podejściem do osoby ludzkiej. Dane te zostały podzielone i przedstawione z uwzględnieniem obszaru duchowości, komunikacji międzyosobowej i troski o zdrowie. Wskazano na potrzebę coraz pełniejszego uwzględniania holistycznego podejścia do osoby ludzkiej jako warunku dobrej komunikacji i skutecznej troski o zdrowie.
Mojżesz – lewita (Wj 2,1–10). W kręgu badań nad tożsamością Mojżesza
Lemański, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
W artykule przeprowadzona została analiza krytycznoliteracka, kontekstualna oraz egzegetyczna Wj 2,1–10. Przeprowadzono ją pod kątem wydobycia z tej perykopy ewentualnych „najstarszych” informacji z tradycji o Mojżeszu. Wnioski wyciągnięte na tej podstawie nie pozwalają potwierdzić archaicznego i niezależnego istnienia tej perykopy w jej pierwotnej wersji. Zdaniem autora elementem najstarszej tradycji jest jedynie samo imię Mojżesza. Wszystkie pozostałe informacje zawarte w tej perykopie mają wyraźne odniesienia do bliższego i dalszego kontekstu z Księgi Rodzaju i Wyjścia.
Moraltheologische Implikationen des Glaubens nach der apostolischen Exhortation Evangelii gaudium des Papstes Franziskus
Chojnacki, Grzegorz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
Papież Franciszek kładzie w swoim nauczaniu i pastoralnej działalności wyjątkowy akcent na potrzebę ewangelizacji, która ma wzbudzić (na nowo) gotowość do ożywienia łaski, wypływającej z przyjętego daru wiary. Zwłaszcza relacja w Trójjedynym Bogiem musi zostać poddana pogłębieniu i zintensyfikowaniu, chodzi tu o odnowienie przymierza z Bogiem, którego podstawą jest cnota miłości, gdzie ujawnia się uprzednie umiłowanie Boga przez człowieka i miłosne oddanie się człowieka swojemu Stwórcy. Franciszek dostrzega wielką potrzebę ożywienia miłości człowieka do Boga, która sprawi, że Jego przykazania są łatwe do spełnienia. Bowiem z zachowania przykazań nie rodzi się miłość do Boga, lecz może powstać swoisty rodzaj moralizmu, który będzie polegał na zewnętrznym spełnianiu nakazów i zakazów, bez autentycznego życia wiarą i z wiary. Miłość człowieka do Boga sprawia, że człowiek chce żyć w prawdzie, która jest prawdziwym gwarantem wolności i przyczynia się do społecznej aplikacji zasady ordo caritatis.
„Odnowienie wszystkiego” według Dziejów Apostolskich (Dz 3,21a)
Posadzy, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
W tradycji interpretacyjnej księgi Dziejów Apostolskich termin apokatastasis wywołał wielowiekową polemikę. Dyskusja dotyczy przede wszystkim właściwego zrozumienia tej koncepcji. Wypowiedź Łukasza sugeruje, że Jezus ma pozostać w niebie przez jakiś okres, „aż do czasu, gdy wszystko zostanie odnowione” (Dz 3,21). Wydaje się, że ewangelista głosi w tym miejscu naukę o powszechnym zbawieniu wszystkich bez wyjątku oraz ideę powrotu wszechrzeczy do pierwotnego źródła, do Boga. Przedmiotem artykułu jest próba odnalezienia źródła, z którego Łukasz zaczerpnął ideę apokatastazy. Nie ma wątpliwości, że została ona przez autora zapożyczona. Jako źródło przywołuje się całą spuściznę literatury apokaliptycznej Starego Testamentu, jak również inne pisma literatury żydowskiej. Takie dzieła, jak czwarta Księga Ezdrasza, syryjska Apokalipsa Barucha czy etiopska Księga Henocha, przywołują w swojej treści tematy zbliżone do koncepcji apokatastazy. Wydaje się jednak, że najbliższe znaczeniowo jest ujęcie Starego Testamentu z koncepcją powtórnego przyjścia Eliasza. Dla Łukasza Jezus przybędzie z nieba dla wypełnienia proroctwa i zakończenia całej historii zbawienia.
Ontyczny wymiar życia ludzkiego jako podstawa jedności i nierozerwalności małżeństwa
Sienkiewicz, Edward (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
Współczesny kryzys małżeństwa i rodziny, przejawiający się w nietrwałości małżeństw, a także w unikaniu ich legalizacji, znajduje zapowiedź już w pierwszych rozdziałach Księgi Rodzaju. Podobnie jak zawarte jest w nich przekonanie o możliwości pokonania każdego kryzysu dotyczącego jedności i nierozerwalności małżeństwa. Podstawą jednak tego musi być wymiar ontologiczny, decydujący o właściwym rozumieniu bytu ludzkiego przez szczególny rodzaj relacji mężczyzny do kobiety. Ponieważ na tym właśnie poziomie została ona zakłócona, a nawet zerwana przez grzech, również w tym wymiarze otwiera się na odkupienie. Przy czym jedność małżonków jest nie tylko wynikiem stwórczego działania Boga, ale też stanowi obraz Jego istoty oraz obraz Przymierza zawartego przez Boga z człowiekiem. Do pełni doprowadza to Przymierze – w takim samym sensie dopełniając jedność małżeńską – Jezus Chrystus w Misterium Paschalnym. Zawarte w ten sposób Nowe Przymierze wzbogaca małżeństwo, umacniając także właściwą mu jedność dzięki objawionej w Jezusie Chrystusie tajemnicy Trójcy Świętej. Przyjmujący na siebie ludzką naturę Syn Boży, pozostający także w jedności z Ojcem, wyznacza jedności mężczyzny i kobiety drogę do jedności właściwej Osobom Bożym. W pełni zrealizuje się ona w eschatologii. Niemniej już w doczesności jedność małżonków może być drogą do objawienia przez Boga tajemnicy swojego wewnętrznego życia. Podobnie jak małżeństwo chrześcijan jest obrazem miłości Chrystusa do Kościoła.
La pastorale della salute nell’Europa che cambia: l’esperienza Italiana
Trębski, Krzysztof (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
Teologia pastoralna służby zdrowia często nie znajduje jeszcze należnego jej miejsca wśrόd działόw teologii pastoralnej, gdyż w powszechnym mniemaniu zajmuje się wąskim i wyspecjalizowanym wycinkiem pracy duszpasterskiej. We wspόłczesnej Europie, wystawionej na fale migracyjne, niosące z sobą różnorodne wpływy kulturowe, instytucje lecznicze, stają się „skrzyżowaniem kultur”, gdzie spotkają się rόżnorodne tendencje światopoglądowe i religijne. Choroba dotyka ludzi wszystkich wyznań i wywiera wpływ na ich rodziny i cały kontekst socjalny, w ktόrym żyją, dlatego „świat służby zdrowia” staje się coraz bardziej ważnym obszarem ewangelizacji i konfrontacji z wiarą. Konfrontacja z cierpieniem i kruchością życia rodzi głębokie pytania egzystencjalne dotyczące sensu i celu życia. Moment choroby jest swoistym „locus theologicus”: bodźcem sprzyjającym odczytaniu na nowo historii własnego życia w świetle nowych, w tym duchowych wartości, ktόre bolesna sytuacja wydobywa na powierzchnię egzystencji. W tych momentach obecność duszpasterza może być wezwaniem do głębszej refleksji o wartościach, sensie i celu życia; zaproszeniem do duchowych poszukiwań i wzrostu w wierze. Kościόł stara się wyjść naprzeciw nowym wyzwaniom, proponując modele opieki duszpasterskiej w kontekście służby zdrowia. Artykuł ukazuje funkcjonowanie sprawdzonych modeli, takich jak „kapelania szpitalna” i „szpitalna rada pastoralna”, ktόre od lat istnieją na terenie Włoch. Ich zadaniem jest ewangelizacja i promocja posługi duszpasterskiej oraz wspόłpraca z laikami zaangażowanymi zawodowo w tym środowisku. Opisuje metodologie pracy oraz wskazuje na specyficzne priorytety duszpasterstwa w środowisku służby zdrowa, podkreślając, że za poszukiwaniem zdrowia często kryje się pragnienie pełni życia: pragnienie wiecznego zbawienia.
Relacje kardynała Augusta Hlonda z arcybiskupem Józefem Gawliną w latach 1933–1948
Bylina, Sławomir (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
Wspólne dzieje kapłanów kard. Augusta Hlonda z abp. Józefem Gawliną w latach 1933–1948 przeplatują się z istotnymi wydarzeniami w dziejach zarówno Kościoła katolickiego w Polsce, jak i na świecie. Wzajemne spotkania i korespondencja ukazują wielkie zaufanie i dyskrecję w poruszaniu zagadnień na najwyższym szczeblu. Wszelkie postacie omawiane w artykule posiadają znaczącą rangę w istnieniu i funkcjonowaniu Kościoła katolickiego, jak również Ordynariatu Polowego w Polsce i na emigracji.
Teologia informacji jako odpowiedź na kryzys w idei stworzenia spowodowany ateistyczną interpretacją wyników badań prowadzonych na gruncie nauk przyrodniczych
Jaźniewicz, Wojciech (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
Jedną z przyczyn kryzysu, który dotyka badania teologiczne, jest fakt, iż nazbyt często pozbawione są one solidnych podstaw filozoficznych. Szczególnie wyraźnie widać to w podejmowanych dziś próbach opisania rzeczywistości stworzonej, o której coraz więcej do powiedzenia mają nauki przyrodnicze. Wydaje się, że w tej dziedzinie teologia jest w silnym odwrocie, co jest skrupulatnie wykorzystywane przez naukowców, którzy w duchu paradygmatu ateistycznego opracowują filozoficzne interpretacje wyników badań fizyki, chemii lub biologii. Nadzieję na zmianę tej sytuacji daje podjęcie systematycznych studiów nad filozoficzną i teologiczną interpretacją teorii informacji. W niniejszym artykule został postawiony postulat podjęcia odnośnych badań, które dają nadzieję na ożywienie twórczego dialogu między naukami humanistycznymi i przyrodniczymi, mającymi za główny cele poszukiwanie prawdy.
Więź fizyczna między małżonkami w prawie kanonicznym i polskim
Rakoczy, Tomasz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
Więź fizyczna między małżonkami stanowi o istotnym spoiwie ich związku. Z nauczania Kościoła wynika prawda o małżeństwie, które zawiera się we wspólnocie całego życia, nie tylko w sensie czasu jej trwania, ale także w zdolności objęcia wszelkich jej wymiarów. Prawo polskie, kształtujące się w tej dziedzinie od czasów powojennych, wypracowało koncepcję więzi fizycznej, polegającej na podtrzymywaniu między małżonkami relacji cielesnych. Oba systemy prawne (prawa kanonicznego i polskiego) w równie poważny sposób odnośnie do wymagań wstępnych, jak i kontynuacji życia małżeńskiego spoglądają na impotencję. Prawo kanoniczne warunkuje możliwość zawarcia małżeństwa od zdolności do podjęcia współżycia cielesnego. Wskazuje także na instytucję dopełnienia małżeństwa, której brak może spowodować prośbę jednego z małżonków o rozwiązanie węzła. Prawo polskie nie warunkuje zdolności do zawarcia małżeństwa od zdolności do współżycia. Widzi jednak w braku współżycia (czy to wynikającego z odejścia od małżonka, czy też z impotencji) niebezpieczeństwo rozpadu związku. Niemniej jednak nakazuje też w swoim orzecznictwie, a także w doktrynie nie absolutyzować więzi fizycznej z racji na jej przemijalność.
Z badań nad posługą katechetyczną dla młodzieży w szkole publicznej na przykładzie Liceum Ogólnokształcącego – Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Dębnie w latach 1945–2015
Kapłon, Zenon (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2016)
Głównym problemem wielu współczesnych ludzi jak i społeczności jest styl życia oparty na założeniu nieistnienia Pana Boga. Żyją oni tak, „jakby Bóg nie istniał” („etsi Deus non daretur”). Koncepcja życia opartego na takim założeniu owocuje niekiedy brakiem ostatecznego sensu życia. Jest zjawiskiem obserwowalnym, że uczniowie wywodzący się ze środowisk żyjących według własnego programu „etsi Deus non daretur” pojawiają się sporadycznie lub częściej wraz ze swoją klasą także na lekcjach religii. W ciągu minionych siedemdziesięciu lat katechizacji młodzieży z Liceum Ogólnokształcącego – Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Dębnie są zauważalne zmiany w mentalności ludzi współtworzących katechezę. Takie zmiany sporadycznie stają się przyczyną powstawania problemów w zakresie kształcenia czy religijnego wychowania, ale nie są to problemy na bieżąco nierozwiązywalne. Mimo braku gruntownych naukowych badań w tym zakresie z napotkanymi problemami muszą się zmierzyć nie tylko katecheci, ale także młodzież i jej rodzice.

Przeglądaj

Przeglądaj Colloquia Theologica Ottoniana, 2016, nr 1 wg Tytuł