Verbum Vitae, 2021, T. 39, nr 1

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/28099

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 17 z 17

Akty homoseksualne w ocenie pisarzy wczesnochrześcijańskich
Czyżewski, Bogdan (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Pisarze wczesnochrześcijańscy, oprócz poruszania problemów natury doktrynalnej i egzegetycznej, wypowiadali się także na tematy etyczne, a wśród nich dokonywali oceny aktów homoseksualnych. Nie poświęcili im osobnych dzieł, raczej były to głosy okazjonalne, co nie oznacza, że w Kościele pierwszych wieków problem ten nie istniał i go bagatelizowano. Najczęściej ocena aktów homoseksualnych pojawiała się w literaturze patrystycznej w związku z komentowaniem tekstów biblijnych, w których tego rodzaju zachowania były wspominane, i zawsze była zdecydowanie negatywna. Temat ten występuje także w regułach zakonnych, w których jednoznacznie homoseksualizm był potępiany. W artykule zostaną zanalizowane teksty wybranych pisarzy Kościoła wschodniego i zachodniego, w których dokonują oni oceny moralnej aktów homoseksualnych.
Braterstwo Dawida i Jonatana. Obraz męskiej przyjaźni w 1 Sm 18 – 2 Sm 1
Dziadosz, Dariusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
W wielu biblijnych publikacjach naukowych i popularyzatorskich na przestrzeni ostatnich dekad toczy się żywa debata na temat charakteru relacji łączącej Dawida i Jonatana, utrwalonej w Księgach Samuela. Niektórzy przypisują tej więzi podtekst homoseksualny, a przynajmniej homoerotyczny, jednakże tego typu interpretacja nie znajduje potwierdzenia w materiale źródłowym 1 Sm 18 – 2 Sm 1. Cykl o dojściu Dawida do władzy (1 Sm 16,1 – 2 Sm 5,5) nie komunikuje wyraźnych sygnałów, które wskazują na seksualne podłoże relacji międzyosobowej pretendentów do tronu. Sugerowana przez niektórych autorów lektura tradycji 1 Sm 18,1 – 2 Sm 1 w kluczu idei homoseksualizmu oraz jej więź z Pieśnią nad Pieśniami dotyczy jedynie płaszczyzny terminologicznej i nie pozwala przypisać tekstom z Pierwszej Księgi Samuela wydźwięku intymnego (homoerotycznego). Opisując braterską więź Jonatana i Dawida, deuteronomista akcentuje nade wszystko jej teologiczny i społeczno-polityczny aspekt, co nie oznacza, że utrwalony przez niego obraz męskiej przyjaźni nie posiada mocnego zabarwienia emocjonalno-uczuciowego.
Człowiek jako mężczyzna i kobieta. Fundamenty antropologii biblijnej, ich źródła i konsekwencje
Lemański, Janusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
W artykule omówione zostały dwa opisy stworzenia człowieka (Rdz 1; 2–3). Akcent w analizie tych wypowiedzi położony jest na fakt, że w obu opisach podkreśla się, iż człowiek został stworzony jako mężczyzna i kobieta. Dwupłciowa natura człowieka akcentowana jest w nich zarówno w wymiarze biologicznym i religijnym (tak Rdz 1,26-28), jak i społecznym (tak Rdz 2,18-25). Obie płcie są sobie równe w każdym z tych aspektów. Człowiek w całej pełni realizuje swoje powołanie do życia i współpracy z Bogiem dopiero jako mężczyzna i kobieta. Jego zdolność do nawiązywania relacji wyraża się najpełniej w obrębie płciowego zróżnicowania własnego gatunku. Zachodzi to w wymiarze biologicznym (płodność umożliwiająca poddanie sobie ziemi) oraz intelektualnym i duchowym (kobieta jako „odpowiednia pomoc”).
Homoseksualizm w prawodawstwie biblijnego Izraela
Strzałkowska, Barbara (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Niniejszy artykuł ma na celu przyjrzenie się tematowi homoseksualizmu w prawodawstwie biblijnego Izraela i analizę konkretnych przepisów dotyczących tego zagadnienia. Zagadnienie praktyk homoseksualnych pojawia się w prawodawstwie Tory wyraźnie dwukrotnie, w Kpł 18,22 oraz Kpł 20,13, w obu przypadkach obok innych praktyk życia intymnego zakazywanych przez Prawo. Oba teksty zostały w artykule omówione wraz z ich kontekstem, a następnie podano możliwe ich interpretacje – te tradycyjne i te wysuwane w ostatnich kilkunastu latach, które próbują ukazać treść biblijnego prawodawstwa jako niebędącego klarownie przeciw relacjom homoseksualnym (inaczej niż było to ujęte w tradycji żydowskiej i chrześcijańskiej). Artykuł dodatkowo – w omawianym kontekście prawodawstwa dotyczącego homoseksualizmu – analizuje dwa możliwe teksty mówiące o męskiej prostytucji sakralnej (Pwt 23,18-19 oraz ewentualnie także Kpł 18,21).
Homoseksualizm w starożytnej Mezopotamii. Przegląd źródeł
Münnich, Maciej (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Homoseksualizm był znanym, choć rzadkim zjawiskiem w społeczeństwach starożytnej Mezopotamii. Jednocześnie różnił się on od współczesnego, był to bowiem wyraz dominacji jednego mężczyzny oraz pohańbienia drugiego. Jeśli miał miejsce w odniesieniu do osoby równej, wówczas był karalny, jednak na przykład wrogowi można było życzyć, by stał się męską prostytutką. Inną formą homoseksualizmu była prostytucja sakralna w ramach kultu Inanny/Isztar. Jednak i w tym wypadku personel świątynny, zaangażowany (jako partner pasywny) w taką formę kultu, miał status niższy aniżeli wolni mężczyźni. Brak jakichkolwiek wzmianek o zachowaniach homoseksualnych wśród kobiet.
Homoseksualizm w starożytnym Egipcie
Ćwiek, Andrzej (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Zagadnienie homoseksualizmu w starożytnym Egipcie od kilkudziesięciu lat jest przedmiotem badań naukowych. Zmieniał się zarówno stosunek do przedmiotu badań, jak i ich metodologia. Autor przedstawia krytyczny przegląd literatury przedmiotu, uzupełniony o własne interpretacje. Omawia najważniejsze źródła, stosunkowo nieliczne, a często niejednoznaczne. Wśród źródeł pisanych są teksty religijne i literackie, m.in.: opowiadanie Horus i Seth, historia króla Nefer-ka-Ra i „generała” Sa-seneta, wzmianki w maksymach Peteh-hetepa, Księdze Umarłych („spowiedź negatywna” w rozdziale 125), Tekstach Sarkofagów i sennikach. Analiza tekstów ujawnia wiele kwestii dyskusyjnych dotyczących kontekstu przekazów, a także frazeologii i właściwego znaczenia terminów odnoszących się do seksualności. Wyraźnie wyróżniają się dwie kategorie: gwałt homoseksualny, mający na celu zdominowanie i upokorzenie wroga, i relacja emocjonalna, prowadząca do zachowań o charakterze seksualnym. Źródła ikonograficzne są jeszcze mniej liczne, a ich interpretacja mocno dyskusyjna. Należą do nich przede wszystkim przedstawienia Ni-anch-Chenemu i Chenemu-hetepa we wspólnym grobowcu w Sakkarze, wizerunki par jednopłciowych, graffiti i rysunki na ostrakonach, ukazujące (homoseksualne?) pary w trakcie stosunku płciowego. Znaczna część źródeł jest niejednoznaczna (a w przypadku żeńskiego homoseksualizmu po prostu niepewna). Dane na temat stosunku starożytnych Egipcjan do relacji homoseksualnych są co najmniej ambiwalentne. Niewątpliwie były one społecznie postrzegane jako niewłaściwe, ale nie były penalizowane.
Homoseksualność według starożytnych Greków
Laskowski, Łukasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Artykuł przedstawia problem homoseksualności w starożytnej Grecji. Paiderastia jako relacja między dorosłym mężczyzną i chłopcem to szczególny element wychowania. Niekiedy wiąże się z opresją seksualną i natarczywością właściwą społeczeństwu patriarchalnemu. Relacje homoseksualne między rówieśnikami i dorosłymi były znane i akceptowane, o ile nie przekraczały ustalonych przez polis zasad. Nie mogły naruszać cnoty umiaru oraz sprowadzać mężczyzn do roli przypisywanej kobietom, a partner bierny nie mógł odczuwać przyjemności z seksualnej relacji. Kobiety nie mogły przejmować roli męskiej, gdyż oznaczałoby to osiąganie przyjemności właściwej mężczyznom. Przyczyn homoseksualizmu doszukiwano się w pozytywnej woli boga, tłumacząc ją jako pragnienie zjednoczenia się także z tym, co podobne, a także w naturze i wychowaniu, a później w fizjologii człowieka.
Honor i wstyd, prawo naturalne oraz Pisma. Podstawy Pawłowej argumentacji na temat żeńskich i męskich relacji homoseksualnych w Rz 1,26-27
Kowalski, Marcin (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Autor analizuje podstawy Pawłowej argumentacji na temat homoseksualizmu w Rz 1,26-27. Po pierwsze są nimi obowiązujące w świecie hellenistycznym kategorie honoru i wstydu, do których apostoł odwołuje się, opisując żeńskie i męskie relacje homoseksualne jako powodowane „haniebnymi namiętnościami” i rozpalonymi „żądzami”, a w konsekwencji prowadzące do „bezwstydu” (Rz 1,26-27). Po drugie Paweł opiera się na prawie naturalnym, które pojmuje nie jako normę kulturową, ale – podobnie jak niektórzy autorzy grecko-rzymscy i żydowscy – jako porządek stworzenia przeniknięty Bożym zamysłem. Po trzecie wreszcie podstawowym punktem odniesienia dla apostoła pozostają Pisma oraz szeroko pojęta tradycja żydowska (Kpł 18,22; 20,13; Pwt 4,16-19; Ps 105,20; Jr 2,11; Mdr 12–15), a zwłaszcza Rdz 1–3 (ze szczególnym naciskiem na Rdz 1,27-28). Wiążą one homoseksualizm z idolatrią, przekraczaniem porządku stworzenia i zacieraniem różnic płciowych między mężczyzną i kobietą. Różnice te służą prokreacji, ale także wzajemnemu zrozumieniu się i uzupełnianiu mężczyzny i kobiety. Zarówno w kwestiach honoru i wstydu, rozumienia natury, jak i powiązania płciowości z prokreacją apostoł może liczyć na sprzymierzeńców dla swojej myśli w postaci autorów grecko-rzymskich i żydowskich, takich jak Platon, Plutarch, Dion Chryzostom, Filon, Józef Flawiusz, Pseudo-Focylides i inni.
Katalogi wad, Dekalog i relacje homoseksualne w 1 Kor 6,9-10 oraz 1 Tm 1,8-10
Kowalski, Marcin (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Autor analizuje Pawłowe wypowiedzi na temat homoseksualizmu zawarte w 1 Kor 6,9-10 oraz 1 Tm 1,8-10. Teksty te zostają najpierw umieszczone we właściwym im kontekście argumentacyjnym, ze wskazaniem na inspirujące je tradycje starotestamentowe (Rdz 1,27-28; Wj 20,1-17 i Pwt 5,6-21; Kpł 18,22 i 20,13). Następnie w krytyczny sposób zaprezentowane zostają pozycje autorów zawężających Pawłowe rozumienie homoseksualizmu w 1 Kor 6,9-10 oraz 1 Tm 1,8-10 do pederastii i prostytucji. Argumenty filologiczne oraz kontekstualne, przytaczane przez zdecydowaną większość komentatorów, wskazują, że użyte przez apostoła pojęcia μαλακός i ἀρσενοκοίτης należy czytać jako szeroką krytykę wszelkiego rodzaju aktów homoseksualnych. W ostatnim paragrafie autor podsumowuje toczącą się współcześnie dyskusję nad homoseksualizmem i jego interpretacją u Pawła, wskazując na nieadekwatną metodologię, język i nową hermeneutykę tkwiące u podstaw prób obalenia Pawłowej krytyki postaw homoseksualnych.
Kwestia homoseksualizmu w Listach Powszechnych i w Apokalipsie św. Jana
Muszytowska, Dorota (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
W dyskusji nad tematyką homoseksualności i biblijnego nauczania w tej kwestii przywoływane są teksty z Listu św. Judy 7 i Drugiego Listu św. Piotra 2,6 oraz Apokalipsy św. Jana 22,15. Ze względu na to, że żaden z tych tekstów nie podejmuje bezpośrednio zagadnień związanych z moralną oceną homoseksualności, zarzuca się często, że są one nadinterpretowane i wykorzystywane w nieuzasadniony sposób w nauczaniu. W niniejszym opracowaniu skoncentrowano się na analizie tych fragmentów, ukazując ich funkcje w argumentacji, w jakiej zostały użyte, ich siłę perswazyjną i teologiczny sens, po to, aby zweryfikować zasadność powoływania się na te teksty w dyskusjach nad homoseksualizmem i jego oceną. Szczegółowe analizy pozwalają postawić wniosek, że żaden z tych utworów nie porusza bezpośrednio tematyki homoseksualizmu. Nie jest także oczywiste, że historycznym i retorycznym kontekstem tych wypowiedzi było podejmowanie przez chrześcijan aktywności homoseksualnej. Dla autorów owych trzech pism kwestia ta nie była istotą ich nauczania. Wszystkie jednak analizowane fragmenty dotyczą, w różnym stopniu, sfery ludzkiej seksualności. Wszelkie akty i zachowania seksualne, które nie są zgodne z wolą Boga, są jednoznacznie negatywnie ocenione i ukazywane jako konsekwencje zaprzeczania autorytetowi władzy Jezusa Chrystusa, prowadzące do bezbożności, oraz jako jako przyczyny utraty łaski zbawienia.
„Mieszkańcy Sodomy byli źli...” (Rdz 13,13). Na czym polegał występek mieszkańców Sodomy?
Napora, Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
W artykule autor porusza zagadnienie występku mieszkańców Sodomy w Rdz 19. Koncentrując uwagę na Rdz 19,1-11, wskazuje na kompleksowy charakter biblijnego obrazu grzesznego miasta. Wśród głównych rysów tego obrazu na pierwszy plan wysuwają się motywy grzesznych relacji o charakterze seksualnym (w tym również homoseksualnym), przemocy i gwałtu, a także motyw pogwałcenia prawa gościnności.
Moralne aspekty homoseksualizmu w świetle wypowiedzi Magisterium Kościoła po Soborze Watykańskim II
Olczyk, Maciej (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Artykuł podejmuje analizę moralnych aspektów homoseksualizmu w świetle posoborowego nauczania Kościoła katolickiego. Refleksja składa się z dwóch części. Pierwsza nawiązuje do zasadniczych tez antropologii biblijnej, będącej fundamentem katolickiej etyki seksualnej. Teologia stworzenia ukazana w Księdze Rodzaju stanowi dla chrześcijan podstawę do adekwatnego zrozumienia problemów związanych z homoseksualizmem. Dołącza do niej refleksja rozumowa, analizująca cielesno-duchową naturę osoby ludzkiej, będącą źródłem praw i obowiązków wyrażonych w prawie naturalnym. Idąc tym tropem, druga część artykułu koncentruje się na moralnej ocenie homoseksualizmu i formułuje wynikające z tej oceny implikacje dla wspólnoty kościelnej i społeczeństwa. W świetle orędzia biblijnego i nauki Kościoła zjawisko homoseksualizmu jawi się jako przeżywanie ludzkiej seksualności wbrew mądrości i miłości Stwórcy. W ocenie moralnej istotne jest jednak rozróżnienie pomiędzy homoseksualną skłonnością a czynami. Szanując godność każdej osoby, Kościół podkreśla, że żadna skłonność nie determinuje bezwzględnie ludzkich wyborów moralnych. Dlatego zachęca osoby o skłonnościach homoseksualnych, aby w przyjaźni z Chrystusem podjęły drogę pełnienia woli Bożej we wspólnocie wiary.
Obraz Jezusa w Ewangeliach kanonicznych a kwestia homoseksualna
Kręcidło, Janusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Autor artykułu stawia sobie za cel badawczy eksplorację problematyki stosunku Jezusa do homoseksualizmu. Chociaż w Ewangeliach kanonicznych nie znajdujemy ani jednej wypowiedzi, w której Jezus explicite odnosiłby się do aktów lub osób homoseksualnych, to jednak przeprowadzone w artykule analizy pozwalają na wyciągnięcie wniosku o Jego negatywnej ocenie relacji homoseksualnych. Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej są zaprezentowane i krytycznie ocenione prace współczesnych autorów, którzy na podstawie tendencyjnej interpretacji niektórych perykop z Ewangelii kanonicznych przypisują Jezusowi homoerotyczne relacje. W drugiej części artykułu autor najpierw uzasadnia względne „milczenie” Jezusa na temat relacji homoseksualnych faktem podtrzymywania przez Niego starotestamentowych standardów etycznych w tym zakresie, a następnie analizuje fragmenty Ewangelii, z który można implicite wnioskować o Jego braku akceptacji aktów homoseksualnych.
Odrzucenie praw Stwórcy i relacje homoseksualne w Rz 1,26-27
Kowalski, Marcin (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Autor analizuje Pawłową wypowiedź na temat homoseksualizmu, zawartą w Rz 1,26-27. Ukazuje ją najpierw na tle argumentacji apostoła w Rz 1–4, zarysowuje strukturę Rz 1,18-32, po czym dokonuje analizy najważniejszych pojęć związanych z grzechem natury homoseksualnej, pojawiających się w Rz 1,22-32. Następnie prezentuje współczesne interpretacje Rz 1,26-27, których przedstawiciele dekonstruują lub odrzucają Pawłową krytykę postaw homoseksualnych. Ich pozycje zostają podzielone na trzy kategorie: argumenty z pozycji współczesnej psychologii i starożytnych praktyk homoseksualnych, argumenty z rozumienia natury u Pawła oraz argumenty z kontekstu retoryczno-literackiego Rz 1,18-32. Autor krytycznie ustosunkowuje się do wymienionych argumentów, wskazując na ich anachroniczność, błędne zawężenie kontekstu argumentacyjnego apostoła, nieuprawnione zrównanie pojęcia natury z normą kulturową oraz zlekceważenie uniwersalistycznego charakteru Pawłowego dyskursu w Rz 1,18-32.
Towarzyszenie duchowe osobom homoseksualnym według Daniela-Ange’a
Miczyński, Jan Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Artykuł jest teologiczno-duchowym komentarzem do publikacji Daniela-Ange’a (ur. 17 X 1932 r. w Brukseli) na temat homoseksualizmu i pomocy duchowej ludziom o skłonnościach homoseksualnych. Główne jego myśli zostały opublikowane w książce Homosexuel qui es-tu? Où vas-tu? (Homoseksualisto kim jesteś? Dokąd podążasz?) wydanej we Francji w 1992 r. Dzisiaj, kiedy dyskusja na temat tzw. „nieheteronormatywności” staje się coraz bardziej gorąca, jego myśl, oparta na wielu rozmowach i korespondencji z homoseksualistami, wydaje się bardzo istotna. Daniel-Ange proponuje pomoc tym dziewczętom i chłopcom, którzy wbrew sobie odczuwają skłonności homoseksualne, którzy czynią heroiczne wysiłki, by się im nie poddać, i marzą o normalnym życiu seksualnym. Wspomniany zakonnik postuluje, by z wielkim szacunkiem odnosić się do wszystkich potrzebujących pomocy, proponuje im duchową drogę wzrostu: 1. poznania swojej godności w Bogu; 2. odkrycia przyczyn homoseksualizmu; 3. pełniej pokoju twórczej pracy nad sobą; 4. dojrzewania w prawdziwej miłości – w Bogu. Artykuł przytacza konkretne porady duchowe Daniela-Ange’a i ukazuje je w świetle współczesnych dokumentów Kościoła.
Umberto Grassi, Sodoma. Persecuzioni, affetti, pratiche sociali (secoli V–XVIII) (Biblioteca di testi e studi 1249; Roma: Carocci 2019). Ss. 208. € 19. ISBN 978-88-430-9529-2
Jaśkiewicz, Sylwester (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Złe czyny mieszkańców Sodomy (Rdz 19,1-11) w interpretacji św. Augustyna
Jaśkiewicz, Sylwester (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2021)
Celem artykułu jest przedstawienie zachowania mieszkańców Sodomy wobec dwu podróżnych (aniołów), przyjętych na nocleg przez Lota (Rdz 19,1-11), obecnego w nauczaniu św. Augustyna. U biskupa Hippony odnajdujemy szereg terminów określających to zachowanie: flagitia, facta mala, iniquitates et perversitates, scelera czy peccatum. Równie interesujące jest dostrzeżenie wpływu, jaki na Augustyna interpretację czynów mężczyzn z Sodomy wywarł swoimi poglądami Julian z Eklanum. To głównie za jego sprawą ocena występku mieszkańców Sodomy przesunięta została przez biskupa Hippony ze sfery ogólnych wykroczeń przeciw naturze (contra naturam) do sfery zachowań seksualnych i na trwałe powiązana z obcowaniem płciowym (stuprum) mężczyzn.

Przeglądaj

Przeglądaj Verbum Vitae, 2021, T. 39, nr 1 wg Tytuł