Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii

Stały URI zbioruhttps://theo-logos.pl/handle/123456789/9911

Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii były kontynuacją „Roczników Teologicznych” zeszyt 9: Teologia fundamentalna i religiologia. Wydawane były przez Towarzystwo Naukowe KUL, a opiekę naukową nad nimi sprawowali pracownicy Instytutu Teologii Fundamentalnej KUL. Ukazywały się w latach 2009-2013. Obecnie ponownie stanowią zeszyt 9 „Roczników Teologicznych”. Publikowane są w nich artykuły z zakresu teologii fundamentalnej (chrystologii i eklezjologii) oraz religiologii, obejmującej religioznawstwo, filozofię religii oraz teologię religii.

Przeglądaj

Przeglądaj Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii wg Tytuł

Wpisz kilka pierwszych liter i kliknij przycisk przeglądania
Teraz wyświetlane 1 - 20 z 99
  • Miniatura
    Pozycja
    Adwentowi święci: Katarzyna i Andrzej w tradycji ludowej
    Kupisiński, Zdzisław (Towarzystwo Naukowe KUL, 2010)
    The aim of the paper is to present Saint Catharine of Alexandria and Saint Andrew in the context of country-folk religiosity and traditions. Memorials of these two Saints in the liturgy of the Roman Catholic Church fall at the end of liturgical year and the beginning of Advent. The Feasts of these two Saints also became the focal point of pre-Christian folk customs and beliefs pertaining mostly to matrimonial fortune-telling along with some magical accents. The vigil of the Feast of Saint Andrew was devoted to matrimonial predictions of young girls, whereas, the vigil of Saint Catharine’s Feast Day was related to the same for young men. The author used ethnographic data gathered during field work conducted in the Opoczno region in the years 1990-1993, and in the Opoczno and Radom regions of Poland in the years 1995-2005. The first section contains a short biography of Saint Catharine, further broadened by description of her role in county-folk customs and traditions. In the second section, Saint Andrew was introduced in similar manner. The Feasts of these two Saints are interwoven with a wealth of folk beliefs in supernatural beings both good and malicious, which are believed to dwell on earth and affect human life. Under the influence of Christianity these two Saints have been drawn into the circle of folk beliefs, with some reference to pre-Christian cults. In present day Polish folk culture not much is left of those old beliefs and customs, and Saint Catharine and Saint Andrew are merely perceived as Patron Saints of pre-marital chastity and specific professions. The example set by these and other Saints is relevant to the lives of the contemporary faithful thought, since it shows how one can boldly follow Christ and preach the Gospel.
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
    Andrzej Perzyński, Personalizm wiary według Jeana Mouroux, Warszawa: Wyd. UKSW 2011, ss. 158.
    Dziewulski, Grzegorz (Towarzystwo Naukowe KUL, 2012)
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
    „Bóg bez granic”. Perry’ego Schmidta-Leukela koncepcja teologii religii
    Kałuża, Krystian (Towarzystwo Naukowe KUL, 2012)
    This paper presents Perry Schmidt-Leukel concept of theology of religions. Schmidt-Leukel is the most well-known representative of pluralistic theology of religions in German speaking countries. This paper consists of following parts: short biography of Perry Schmidt-Leukel and his large international scholar activity, main idea and tasks of theology of religions according to him, typologization of positions in theology of religions, his concept of religion, his understanding of the Transcendental Reality, backgrounds of pluralism in theology of religions and interpretational models of christological dogma. In the end of the paper there is some criticism of Perry Schmidt-Leukel ideas.
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
    Chrystyczny wymiar zbawczej ekonomii Boga i jej wiarygodność
    Rusecki, Marian (Towarzystwo Naukowe KUL, 2011)
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
    Cztery traktaty ks. Mariana Ruseckiego
    Przytuła, Jarosław (Towarzystwo Naukowe KUL, 2011)
  • Miniatura
    Pozycja
    Czy grób naprawdę był pusty? Całun Turyński w teologii fundamentalnej
    Kaucha, Krzysztof (Towarzystwo Naukowe KUL, 2012)
    This article contains many information about scientific and theological research on the Shroud of Tourin which arouses interest of many people. Especially fundamental theology research, the discipline which so far was interested in it very rarely and today should make necessary revisions, allows to see it as the picture of Jesus Christ, the third sign – beside paschal christofanies and so called the empty (not really) tomb – of the credibility of Christ’s Resurrection (maybe for some people the most evident) and a special sign of the Divine Revelation, God’s economy and the credibility of Christianity. Fundamental theology allows also to treat it as the miracle.
  • Miniatura
    Pozycja
    Das Bild von der Kirche in den „Hymnen an die Kirche” Gertrud von Le Forts
    Piasta, Ewa A. (Towarzystwo Naukowe KUL, 2010)
    Przedmiotem badań są „Hymny do Kościoła” Gertrudy von le Fort, dwudziestowiecznej chrześcijańskiej pisarki niemieckiej. Hymny stanowią punkt zwrotny w twórczości le Fort, są zapisem odkrycia prawdy o Kościele i drogi prowadzącej do niego. Autorka poddaje analizie utwory le Fort pod kątem ukazanego w nich obrazu Kościoła oraz ich zgodności z eklezjologią katolicką. Artykuł rozpoczyna próba zdefiniowania pojęcia „Kościół” na podstawie literatury przedmiotu i dokumentów Kościoła (Lumen gentium). Cechy Kościoła opisywane przez le Fort zostały pogrupowane tematycznie. Wśród nich dominuje podkreślenie powszechności Kościoła, przyrównywanie go do Matki, wiara w jego świętość oraz w to, iż stanowi najpewniejszą drogę, prowadzącą do Boga, a na ziemi jest Jego znakiem i uobecnieniem. Pisarka utożsamia głos Kościoła z głosem Boga, a głoszoną przez niego naukę uważa za niezmienną. Jedną z najważniejszych jego cech jest miłość skierowana ku Bogu, jak i ku człowiekowi, nawet będącemu z dala od niego i błądzącemu. Wszystkie przykłady zaczerpnięte z hymnów le Fort są poparte odnośnikami do literatury teologicznej. Przeprowadzone analizy pozwalają stwierdzić, iż pisarka wiernie odzwierciedla chrześcijański obraz Kościoła i prawdy wiary katolickiej.
  • Miniatura
    Pozycja
    Das multireligiöse Gebet als Wegweiser für den Dialog der Religionen
    Kałuża, Krystian (Towarzystwo Naukowe KUL, 2013)
    The interreligious prayer for peace and justice which Pope John Paul II initiated in Assisi in 1986 filled many with enthusiasm and caused storm of criticism. Some talked about the beginning of a new era in interreligious dialogue, others accused the Pope of syncretism and weakening of the Christian identity. In this article an attempt is made to assess theologically the prayer meetings in Assisi from the perspective of the official statements of the Magisterium Ecclesiae on interreligious dialogue and of recent developments in the theology of religions. The author focuses primarily on the teaching of John Paul II, who repeatedly referred to this issue after the first prayer meeting in Assisi. The Pope drew particular attention to the Holy Spirit present in every authentic prayer. Precisely this communion in the Holy Spirit – that precedes the ecclesial communion aimed at by the missionary activities of the Church – is the most serious theological argument in favor of the prayer meetings of Christians and non-Christians. Differences between religions, however, do not allow to make a common prayer. Therefore the Pope pointed out that the main reason for being in Assisi was not to pray together but „to be together in order to pray“. Thus one should distinguish between interreligious and multireligious prayer (Assisi). Some theologians, such as J. Dupuis, suggest taking a step towards interreligious prayer. This practice, however, could open a way to syncretism and blurring of Christian identity.
  • Miniatura
    Pozycja
  • Miniatura
    Pozycja
    Der Glaube der Lebuser und pommerschen Stämme im 12. Jahrhundert
    Gręś, Stanisław (Towarzystwo Naukowe KUL, 2009)
    Pomorze Zachodnie, do którego należała Ziemia Lubuska, było centrum pogaństwa słowiańskiego. Rugia była stolicą pogaństwa, a Swarożyc naczelnym bożkiem. Na podstawie przeprowadzonych wykopalisk na terenie Głogowa i okolic znamy pozostałości mieszkań ludzkich ze średniowiecza. Zachowały się skorupy i resztki żywności, kości zwierząt, a także materiał opałowy (drewno dębowe). Kapłani pogańscy sprawowali kult albo kierowali czynnościami kultowymi, strzegli też miejsc kultu. W dużych świątyniach było kilku kapłanów, a w małych świętych gajach tylko jeden. Czczenie bożka było ograniczone do terenu plemienia i zamkniętej wspólnoty. Przed wyruszeniem na podbój zanoszono prośby do bóstwa, a po zwycięstwie składano ofiary dziękczynne. Składano też opłaty na rzecz bóstwa Światowida – nawet król duński wysłał Światowidowi złoty kielich na znak swej czci. Kapłani pogańscy mieli duży wpływ na swoich władców, życie społeczne i religijne oraz na rozstrzyganie różnych spraw. Chrześcijaństwo najwcześniej przyjęto w południowej Polsce, a dopiero w XII w. na Pomorzu Zachodnim. Pogaństwo oraz zwyczaje i praktyki pogańskie istniały jednak przez wiele lat. Niszczono co było chrześcijańskie, mordowano duchownych i świeckich chrześcijan. Władcy, którzy przyjęli chrześcijaństwo, obdarowywali dobrami podwładnych, a karali śmiercią tych, którzy nie porzucili obrzędów pogańskich. Podobnie postępował Bolesław Krzywousty (1086-1138). Poganie oddawali cześć bóstwom i duchom, rzekom, drzewom przez modlitwę i składanie ofiar. Modlitwa była prośba, a ofiara, jak pożywienie czy schronienie, dziękczynieniem za otrzymane dobro. Polskie pogaństwo rozpoczęło budowę świątyń na przełomie XI i XII w. Pomimo że Polska przyjęła chrześcijaństwo dużo wcześniej, to wpływy pogańskie w tym okresie były bardzo silne. Misjonarze, władze duchowne i świeckie w XII w. przygotowywali pogan do przyjęcia chrześcijaństwa i tępili kult starych bogów. Poganie stawiali opór szerzącej się religii chrześcijańskiej. W 1106 poganie z Pomorza napadli na Bolesława Krzywoustego (1086-1138), który przybył na uroczystości poświęcenia kościoła na Ziemi Lubuskiej. To on przywrócił polskie panowanie nad Pomorzem i Ziemią Lubuską oraz dokonał ich chrystianizacji, utrzymując niezależność Kościoła polskiego na tych terenach. Ok. 1123 utworzono w Lubiążu biskupstwo (sufragania Poznania). Na Łysej Górze kult pogański trwa do drugiej połowy XII w. Kościół w Lubiążu powstał w 1150 r. na miejscu świątyni pogańskiej. Świątynia pogańska pod Jaworem przetrwała do 1168 r. Natomiast pogaństwo na Pomorzu Zachodnim zaginęło na skutek zwycięstwa Duńczyków w 1168 r., a świątynia Światowida została doszczętnie zniszczona. Bolesław Krzywousty narzucił chrześcijaństwo Pomorzanom. W XII w. zaczęły na Pomorzu szerzyć się herezje średniowieczne i działalność sekty bogumiłów.
  • Miniatura
    Pozycja
    Dialog międzyreligijny jako „życiowa konieczność” w nauczaniu Benedykta XVI
    Słupek, Roman (Towarzystwo Naukowe KUL, 2012)
    Benedict XVI, identifying himself as “the apostle of dialogue and the man of peace”, makes an important contribution to the interreligious dialogue. The Pope indicates, that this dialogue cannot be treated as a “temporary choice”, but the future depends on it, it is a “life necessity”. In development of this dialogue today there appear some obstacles. One of the main goals of the interreligious dialogue is to seek the truth together, and the essential source of numerous impediments preventing it is an erroneous way of approaching truth. It can take a form of relativism, which denies existence of any truth, or a form of religious fundamentalism that claims the right to impose it. In order to prevent interreligious dialogue from leading to religious syncretism and to confusion in those who participate in it, it is necessary to respect certain basic rules. Benedict XVI lists the following as the most important ones: rule of reciprocity, rule of keeping own identity and accepting identity of interlocutor, respecting every human person and uniting dialogue with proclamation of the Gospel.
  • Miniatura
    Pozycja
    Die Bibel als Erste Erkenntnisquelle der Theologie
    Hofmann, Peter (Towarzystwo Naukowe KUL, 2010)
    W artykule zostało postawione pytanie: czy Biblia jest najważniejszym źródłem teologicznego poznania, czy „pierwsza teologia”? Wydaje się, że w Biblii znajduje się implicite „pierwsza teologia” Kościoła. Jednakże, jak sądzi B. S. Childs, tekst kanoniczny, ostateczny, nie utożsamia się z ostatecznym znaczeniem tekstu. Teologia akademicka reflektuje nad słowem Bożym właśnie po to, by poznać jego ostateczne znaczenie. Jako „druga teologia” jest ona zależna od Biblii jako tekstu pisanego i interpretowanego w Kościele. Dlatego głównym zadaniem teologii jest wydobycie owego teologicznego pokładu w Biblii i skonstruowanie metody pozwalającej to czynić (G. Steins). Biblia sama nie wystarczy, lecz musi być odczytywana w zgodności z Tradycja Kościoła jako jednym z najważniejszych locus theologicus. Podejście filozoficzne jest ważnym locus adscripticius, jednakże nie jest w stanie pomóc teologicznej apologetyce ani nie może zbudować wiary Kościoła.
  • Miniatura
    Pozycja
    Die Bibel als Prämisse und Partnerin fundamentaler Theologie
    Arens, Edmund (Towarzystwo Naukowe KUL, 2010)
    Na początku artykułu zwrócono uwagę na kilka kontrowersyjnych elementów znajdujących się w artykule poprzedzającym – autorstwa Petera Hofmanna, który zbyt wąsko rozumie Biblię jako „pierwszą teologię”. W dalszej części „podejście kanoniczne” (canonical approach) Brevarda Childsa, który skupia się na ostatecznej wersji tekstu (final form), zostało skonfrontowane z „kanonicznym krytycyzmem” (canonical criticism) reprezentowanym przez Jamesa Sandersa. Następnie w artykule jest mowa o etapach powstawania tekstu Biblii, formowaniu się kanonu i jego funkcjonowaniu w różnych wspólnotach wiary oraz adaptacji do nowych uwarunkowań. Idąc za poglądami Sandersa, autor artykułu naszkicował komunikatywną hermeneutykę Biblii jako wynik różnych procesów komunikacji, przekazu, recepcji i faktycznego stosowania Pisma Świętego w Kościele i przez Kościół. Wśród tych procesów najważniejszą rolę odgrywały opowiadanie i zapamiętywanie. Autor ukazał podstawowe „akty mowy” występujące w wierze. Obejmują one komunikatywne czynności opowiadania o stwórczych i zbawczych dziełach Boga oraz zapamiętania historii Jezusa oraz świadectw Jego życia, męki oraz zmartwychwstania, które rodziły się z potrzeb misyjnych, diakonijnych i prorockich. Te akty wiary później stały się aktami wiary powszechnej, częściami składowymi liturgii oraz kerygmatu o Bożej miłości i miłosierdziu. W ostatniej części artykułu znalazło się kilka uwag o komunikatywnej i krytycznej teologii.