Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 2022, T. 42, nr 1

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/22618

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 14 z 14

Autonomie revisited. Zum Spannungsfeld von Autonomie und Fürsorge in der Gesundheitssorge
Schaupp, Walter (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
Autonomy and self-determination of patients are central values of modern health care. In the meantime, however, the limits of the concept of “patient autonomy” have become more and more apparent and the necessity of the “principle of care” is often referred to. Against this background, this article shows in which way the understanding of (patient) autonomy has been reformulated in different stages (“graduated”, “relational”, “assisted” autonomy and autonomy as “authenticity”) to better meet the real issue of autonomy in theory and practice. In summary, it becomes apparent that “autonomy” and “care” should not be seen as rival, but complementary principles of care for the elderly, sick and weak in modern health systems.
Charles-Claude Genest: Cartesianism and Theology
Drozdek, Adam (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
Charles-Claude Genest was a Catholic priest who in his versified work, Principles of philosophy, proposed evidence of the existence of God and of the immortality of the soul. In this undertaking he used as his philosophical foundation the ideas of Descartes, in particular, his cogito principle, the ontological argument for the existence of God, and his physical theory of vertices and the plenum. However, Genest used in his arguments to a much larger extent physico-theological ideas than Descartes did.
Der martyrologische Charakter der priesterlichen Existenz
Biniek, Rafał (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
Niniejszy artykuł próbuje – w oparciu o przedstawioną teologię męczeństwa – pokazać, że życie i posługa kapłanów, nawet jeśli nie umierają jako męczennicy, mają charakter martyrologiczny. Punktem wyjścia jest analiza znaczenia słowa martyria i jego użycia w Nowym Testamencie oraz w literaturze wczesnochrześcijańskiej. Następnie zostały przedstawione wybrane ujęcia teologii męczeństwa w czasach patrystycznych i współcześnie. W ostatnim kroku omówione zostały te aspekty kapłańskiej egzystencji, w których ujawnia się jej martyrologiczny charakter: świadczenie swoim życiem o Jezusie Chrystusie, reprezentowanie Chrystusa, przepowiadanie, celibat, posłuszeństwo, ubóstwo i naśladowanie Jezusa w niesieniu krzyża.
Dewiza „Bóg, Honor, Ojczyzna” w posłudze kapłańskiej pasterzy parafii pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Dąbrówce Wielkopolskiej w latach 1898–1969
Śmierzchalski-Wachocz, Dariusz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
W historii Polski dewiza Wojska Polskiego: „Bóg, Honor, Ojczyzna” miała zastosowanie także w postawie zwykłych obywateli, szczególnie w przypadku osób duchownych, których przynależność do tego stanu nie wykluczała służby w wojsku. Przykładem jest wieś Dąbrówka Wielka, leżąca w granicach Ziemi Babimojskiej, która od zarania dziejów wchodziła w skład terytorium państwa polskiego. W II połowie XIX w. wzmogła się akcja kolonizacyjna Prus, a próba germanizacji Ziemi Babimojskiej przeobraziła się w otwartą walkę o ziemię. W 1919 r. Babimojszczyznę ogarnęła fala powstania wielkopolskiego. Niestety, w wyniku postanowień traktatu wersalskiego tereny te pozostały w granicach ówczesnych Niemiec. W okresie międzywojennym ludność Babimojszczyzny nie zaprzestała oporu, za co w latach wojny płaciła przelaną krwią i męczeństwem. Po II wojnie światowej Ziemia Babimojska powróciła w granice państwa polskiego. Wielki wkład w dziele obrony polskiej tożsamości narodowej mieli księża pracujący w parafii Dąbrówka Wielka: ks. Józef Braun (1898–1923), ks. Leona Binder (1923–1952) i ks. Bernard Witucki (1952–1969). Ważną rolę odegrali także księża niemieccy, zastępujący ks. Bindera w czasie II wojny światowej, gdy ten przebywał w obozie koncentracyjnym. Ks. Leon Koplin i ks. Klemens Weilandt potrafili stanąć ponad podziałami narodowościowymi, będąc dobrymi pasterzami dla polskiej ludności w Dąbrówce Wlkp.
Działalność Związku Polskiej Młodzieży Ewangelickiej Województwa Śląskiego w latach 1927–1939
Cieśla, Paweł (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
Problematyce aktywizacji i wychowania młodzieży ewangelickiej w okresie międzywojennym poświęcano wiele uwagi, ponieważ stanowiła ona o przyszłości Kościoła, społeczeństwa i odrodzonego narodu. Celem artykułu jest próba uszczegółowienia – z perspektywy pedagogicznej – głównych obszarów działalności stowarzyszenia „Związku Polskiej Młodzieży Ewangelickiej Województwa Śląskiego”. Scharakteryzowano uwarunkowania powstania i rozwoju związku, uwzględniając zakres jego oddziaływania patriotyczno-religijnego, kulturalno-oświatowego i społecznego, przygotowującego młodzież do pełnienia ważnych obowiązków religijnych, społeczno-oświatowych i narodowych w swym otoczeniu. Omówiono również założenia ewangelickiego modelu wychowania oraz działalność rekreacyjno-sportową i charytatywną związku, wspierającą integrację społeczną młodych ewangelików.
Elisabeth – Anna Sidonia – Elisabeth Lukrezia von Teschen. Herzoginnen in unruhigen Zeiten
Bues, Almut (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
The princesses were shaped by their dynasty of origin. Their role in the court they married into could be expressed in different ways depending on the time and the political, social and religious context: they could act as an active agent of cultural influence, of changes or conflicts, they could be used as an instrument by others, such as their court of origin, or they could act as a catalyst by their presence alone. This will be illustrated by the example of the last Piasts in Cieszyn at the end of the 16th and in the first half of the 17th century
Ewangelizacyjne instrukcje Jezusa (Łk 9,1-6; 10,1-12) i ich realizacja w pierwotnym Kościele (Dz 16,16-34; 19,8-12)
Witkowski, Stanisław (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
Artykuł opiera się na dwóch tekstach zaczerpniętych z Ewangelii Łukasza, traktujących o posłaniu w misję Dwunastu (Łk 9,1-6) oraz siedemdziesięciu/siedemdziesięciu dwóch (Łk 10,1-12). Pierwsza misja jest skierowana do Izraela, druga zaś stanowi preludium do ewangelizacji świata. Uderza fakt, że posłańcy nie posiadają żadnych zabezpieczeń, są pozbawieni nawet tego, co jest konieczne, aby wyruszać w drogę. Ich ubóstwo ma podkreślić ważność orędzia, które głoszą. Misja wiąże się z proklamacją królestwa Bożego już obecnego w osobie Zbawiciela. Uzdrowienia i wypędzanie złych duchów są tego wymownym potwierdzeniem. Jezus przygotował posłańców, że doświadczą sprzeciwu. Instrukcje udzielone przez Jezusa uczniom znalazły swój wyraz także w Kościele popaschalnym. Wybrane dwa teksty z Dziejów Apostolskich (16,16-34; 19,8-12) potwierdzają, że głoszonemu królestwu towarzyszą znaki w postaci uzdrowień i uwolnień spod panowania demonów. Pojawia się także znaczna opozycja przeciwko ewangelizatorom. Mimo to ewangelizacja zatacza coraz szersze kręgi i nikt nie jest w stanie jej zatrzymać, ponieważ dokonuje się według wskazań Jezusa.
I wojna światowa w powiecie wieluńskim w kronikarskiej narracji ks. Andrzeja Witulskiego (1)
Kęsik, Kamil (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
Parafia w Wójcinie była w czasie I wojny światowej jedną z 38 placówek duszpasterskich w powiecie wieluńskim. Geopolitycznie graniczyła z państwem niemieckim. Ks. Andrzej Witulski – ówczesny proboszcz parafii, posiadający zacięcie kronikarskie – spisał wydarzenia Wielkiej Wojny w wymiarze tej parafii oraz sąsiednich miejscowości. Wielkim atutem jego opisu jest chronologiczne ukazanie wydarzeń wojennych, począwszy od wejścia wojsk niemieckich i austrowęgierskich, i związanej z tym sytuacji społecznej, religijnej, gospodarczej, oświatowej i międzywyznaniowej. Duchowny wiązał z rozpoczęciem wojny nadzieję na ostateczne opuszczenie administracji Królestwa Polskiego przez znienawidzonych Rosjan i zaprowadzenie niepodległej Polski, w czym miały pomóc niemieckie i austrowęgierskie wojska wypierające Moskali na wschód. Niestety, duchowny po 4 latach wojny w gorzkich słowach przedstawił swoje rozczarowanie negatywnym zachowaniem Niemców i Austro-Węgrów, którzy dokonali szeregu zniszczeń oraz kradzieży mienia kościelnego i osób cywilnych.
Kościół jako społeczność teokratyczna. Aktualność postulatów odnowy życia eklezjalnego w świetle „O pięciu ranach Kościoła świętego” Antonia Rosminiego (2)
Orzeł, Tomasz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
W niezwykle szerokim spektrum naukowych zainteresowań bł. Antonia Rosminiego – włoskiego kapłana, filozofa, teologa, polityka i intelektualisty – poczesne miejsce zajmuje jego refleksja eklezjologiczna. Pomimo krytyki, niezrozumienia i wręcz prześladowania ze strony niektórych ludzi Kościoła, pozostał wiernym jego synem, co potwierdził swoim heroicznym posłuszeństwem wobec papieża i jego decyzji. Nad Oblubienicą Chrystusa podejmował zarówno refleksję socjologiczną, wypracowując pojęcie „wspólnoty teokratycznej”, jak i teologiczną, tworząc oryginalną koncepcję eklezjologiczną. W jednym ze swoich najważniejszych dzieł: O pięciu ranach Kościoła świętego, wskazał na najważniejsze choroby i słabości toczące Mistyczne Ciało Chrystusa. Zdaniem filozofa ze Stresy należą do nich: oddzielenie ludu od duchownych w sprawowaniu kultu, niedostateczne wykształcenie księży i zakonników, brak jedności pomiędzy biskupami, nadmierny wpływ władz świeckich na nominacje biskupie oraz zbytnie przywiązanie duchownych do dóbr materialnych. W swojej książce wskazał również adekwatne sposoby leczenia poszczególnych ran Kościoła. Echa jego koncepcji odnowy eklezjologicznej można odnaleźć zarówno w dokumentach Soboru Watykańskiego II, jak i w teologii posoborowej.
O ks. Antonim Korczoku (1891–1941) w 80. rocznicę jego męczeńskiej śmierci (nowe ustalenia)
Górecki, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
Z okazji mijającej w ubiegłym roku 80. rocznicy męczeńskiej śmierci ks. Antoniego Korczoka (5 lutego 1941 r.), jaką poniósł za wiarę w obozie koncentracyjnym w Dachau, zarówno w Gliwicach, jak i na terenie diecezji gliwickiej, przeżywano „Rok ks. Antoniego Korczoka”. W czasie organizowanych spotkań, w tym konferencji międzynarodowej (2 października 2021 r.), raz jeszcze przypomniano historię jego świątobliwego życia i okoliczności męczeńskiej śmierci. Przy okazji lokalni historycy ponownie przyjrzeli się osobie przedwojennego proboszcza z Gliwic-Sośnicy, próbując rozwiązać zawiłości związane z historią jego życia. W taki sposób, dzięki przeprowadzonej kwerendzie archiwalnej i na podstawie wywiadów, udało się uzyskać nowe informacje dotyczące męczennika II wojny światowej, szczególnie w kwestii jego rzekomego zaangażowania politycznego, a także działalności na rzecz polskojęzycznego duszpasterstwa na przedwojennym niemieckim Górnym Śląsku.
Powołanie Jeremiasza (Jr 1,4-19) w ujęciu hebrajskiej retoryki biblijnej
Białowąs, Anna (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza tekstu Jr 1,4-19 zgodnie z zasadami hebrajskiej retoryki biblijnej. Dokonana analiza umożliwiła wydobycie kompozycji badanego tekstu, a także poprzez ukazanie relacji wewnątrz jednostek doprowadziła do głębszego zrozumienia powołania i misji Jeremiasza. Ukazane relacje pomiędzy poszczególnymi segmentami, urywkami oraz częściami potwierdzają komplementarność kompozycji, na którą składa się sekwencja złożona z trzech fragmentów w relacji ABA’. Powołanie Jeremiasza, które było przedmiotem badań, można rozpatrywać w kontekście trzech rzeczywistości: (A) wezwanie, które stanowi pierwszy etap powołania; (B) wizje, które określają cel misji; (A’) posłanie będące realizacją zadań wynikających z powołania.
Red. Kazimiera Jaworska. 2021. Catholic Church in Lower Silesia against Communism 1945–1974 (Eastern and Central European Voices. Studies in Theology and Religion, vol. 4). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 280 s. ISBN: 978-3-525-57337-2.
Górecki, Piotr (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
Sprawozdanie z działalności Diecezjalnego Instytutu Muzyki Kościelnej w roku szkolnym 2020/2021
Poźniak, Grzegorz (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
Zagadnienie oznaczania i znaczenia terminów nihil i malum według Anzelma z Canterbury w rozdziałach X–XI traktatu „De casu diaboli”
Flis, Krzysztof (Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2022)
Artykuł jest próbą analizy poglądów św. Anzelma z Canterbury w zakresie referencji terminów nihil i malum. W pierwszej części artykułu został scharakteryzowany cel filozofii Anzelma i metoda, jaką się posługuje. Następnie została omówiona kategoria rectitudo, która jest naczelną zasadą doktryny Anzelma. Jest to reguła działania całego stworzenia według planu Stwórcy. Rectitudo posiada także wymiar normatywny, gdyż jest takim działaniem bytów stworzonych, które realizując swoje powinności, dokonują restytucji i przy pomocy Stwórcy odzyskują utracony pierwotny stan. Ostatnia część zawiera charakterystykę teorii języka, w tym analizę dwóch sensów czasownika significare. W języku polskim te dwa rozumienia oddaje się terminami: znaczyć i oznaczać. Jakaś wypowiedź znaczy, gdy jest nośnikiem treści, oznacza zaś, gdy jest właściwie zbudowana oraz stwierdza to, co jest. Analizując terminy „nic” i „zło”, Anzelm podkreśla, że one znaczą, ale nie oznaczają. Podaje również definicję zła, jako brak tego, co powinno być, lub jest korzystne, aby było. Mimo że „nic” i „zło” w rzeczywistości nie są czymś, jednak tak się o nich mówi, jakby były czymś istniejącym. Anzelm odrzuca argumenty za tezą, jakoby zło jest czymś. Odwołuje się przy tym do definicji zła jako braku oraz do faktu, że istnienie nazwy nie implikuje istnienia bytu przez tę nazwę oznaczanego.

Przeglądaj

Przeglądaj Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 2022, T. 42, nr 1 wg Tytuł