Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 2013, T. 46, z. 2
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/34395
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja „Uwierzył Bogu i to mu poczytano za sprawiedliwość” (Ga 3,6). Droga wiary Abrahama w tradycji biblijnejBasiuk, Maciej (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Wiara Abrahama opierała się na bliskiej, osobowej relacji z Bogiem. Wyraźnie widoczne jest to w scenach opisujących objawianie się Wszechmogącego, gdy wydaje On patriarsze nakazy lub składa obietnice. Często te dwa wymiary są sprzężone w czasie i następują po sobie. Odpowiedzią Abrahama na Boże polecenia są konkretne czyny, jednak – co warto podkreślić – nie wykonuje ich bezrefleksyjnie, ale zadaje pytania i wchodzi z Bogiem w dialog, mając odwagę wyrażać swoje wątpliwości.Pozycja Abraham – Ojcem żywej wiary według Listu św. JakubaKozyra, Józef (Księgarnia Św. Jacka, 2013)W Jk 2, 21 nazywa się Abrahama „Ojcem naszym [w wierze], który przez czyny [z niej płynące] został usprawiedliwiony”. Konieczność wiązania ze sobą wiary i czynów, które muszą iść z nią w parze, stanowi podstawę dowodzenia Jakuba. Autor Listu Jakuba wykazuje że wiara Abrahama została poparta czynami. Jednym z nich była ofiara, jaką złożył Abraham ze swego syna Izaaka. Tak wypełniło się Pismo, a wiara osiągnęła swój cel, stając się doskonałą i dojrzałą, czyli doprowadzającą do zbawienia (Jk 2, 21-23). W ten sposób jest wzorem do naśladowania. Jakub stara się wykazać, że również adresatów Listu Bóg usprawiedliwia przez wiarę popartą uczynkami. „Wypełnienie się Pisma” dotyczy bowiem nas, którym zawierzenie Bogu na wzór Abrahama zostaje zaliczone ku usprawiedliwieniu, czyli przynosi nam zbawienie. Takie stanowisko Jakuba wobec wiary, która musi być poparta czynami, absolutnie nie stoi w opozycji do nauki Pawła o wierze, która usprawiedliwia. Paweł bowiem również mówi o wierze potwierdzonej czynami miłości (por. Ga 5, 6).Pozycja Pozytywne i negatywne postawy dziecka w EwangeliachWronka, Stanisław (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Jezus wzywał słuchaczy, by stali się jak dzieci, jeśli chcą wejść do królestwa Bożego i jeśli chcą być w nim najwięksi. Wydaje się zatem, że dziecko stanowi kwintesencję Ewangelii i że powinniśmy być we wszystkim jak ono. Czy rzeczywiście takie jest przesłanie Ewangelii? Analiza tekstów Ewangelii, w których znajdujemy odniesienia do postaw dzieci, pokazuje, że obraz jest bardziej złożony. Napotykamy bowiem pozytywne i negatywne postawy dzieci. Postawy pozytywne pojawiają się częściej i powinniśmy je przejmować, ale nie w sposób absolutny. Otwartość na objawienie nie powinna zatem wykluczać myślenia, przyjmowanie darmowego królestwa – zaangażowania, uniżenie – poczucia godności i rozwijania talentów, śmiałość w wyznawaniu Jezusa – roztropności. Trzeba natomiast się bronić przed negatywnymi dziecięcymi postawami: kapryśnością, przekorą, nieposłuszeństwem, niekonsekwencją. Ewangelie nie przedstawiają dziecka jako absolutnego wzorca i nie wzywają do infantylizmu, ale do tego, by dobre cechy dziecka włączyć w dojrzałą osobowość, bo tylko wtedy człowiek może wejść do królestwa Bożego.Pozycja Teofylakta uzasadnienie „Wyjaśnienia do Ewangelii Marka”Czarnuch, Monika (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Starożytne podejście do Ewangelii Marka opierało się na przekonaniu, że jej autor streścił pierwszą Ewangelię, czyli Mateusza. Z tego powodu ojcowie Kościoła ograniczali się do komentowania dłuższej Ewangelii. Teofylakt z Ochrydy, jako pierwszy w języku greckim, napisał wyjaśnienie do Ewangelii Marka po tym, jak skomentował pierwszą Ewangelię. Przedmowa do tego wyjaśnienia ukazuje powody do wyjaśniania tych Ewangelii osobno. Biskup Ochrydy odwołuje się do biblijnych wizji czterech istot (Ez 1,5-6.10; Ap 4,6-7). Symbolika istot, według niego, oznacza różną zawartość Ewangelii, które wymagają oddzielnych komentarzy.Pozycja „Przyjaciel prawdy” Sossianusa HieroklesaTondera, Adam (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Sossianus Hierokles był wysokim urzędnikiem cesarza Dioklecjana i gorliwym zwolennikiem prześladowania chrześcijan na początku IV wieku. W celu propagandowego uzasadnienia srogich represji wobec wyznawców nowej religii opublikował w 303 roku swój traktat Przyjaciel prawdy, w którym między innymi przeprowadził porównanie Apoloniusza z Tiany z Chrystusem. Z tego zaginionego pisma znamy jedynie kilka cytatów zawartych w dziełach Latancjusza i Euzebiusza z Cezarei. Antychrześcijański traktat Hieroklesa musiał stanowić zagrożenie dla nauczania Kościoła i wysuwać Apoloniusza jako silnego konkurenta Chrystusa, skoro sprowokował obu chrześcijańskich pisarzy do sformułowania polemicznej nań odpowiedzi. Artykuł stanowi próbę ukazania okoliczności powstania Przyjaciela prawdy oraz przedstawienia jego charakteru i treści.Pozycja Egzegeza kanoniczna i analogia wiary w ujęciu Josepha Ratzingera (Benedykta XVI)Zatwardnicki, Sławomir (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Sobór Watykański II w konstytucji dogmatycznej Dei Verbum podał wskazówki egzegetyczne, które powinny być stosowane w interpretacji Pisma. Posoborowa egzegeza skoncentrowała się głównie na metodzie historyczno-krytycznej badającej ludzki wymiar Pisma. W związku z tym Benedykt XVI przypominał o konieczności stosowania zasad teologicznych w egzegezie i ukazywał ich pogłębione teologicznie podstawy. Hermeneutyka wiary, którą postulował papież, obejmuje trzy kryteria pozwalające uchwycić Boski wymiar Biblii; dwa z nich omówiono w niniejszym artykule. „Egzegeza kanoniczna” uwzględnia jedność Pisma Świętego, a „analogia wiary” pozwala wierzącemu egzegecie prawidłowo interpretować tekst napisany przez autora wierzącego. W artykule uwzględniono również Josepha Ratzingera (Benedykta XVI) rozumienie objawienia oraz różnicy między nim a Pismem Świętym. Właśnie hermeneutyka wiary pozwala wznieść się ponad „literę” i dotrzeć do „ducha” tekstów natchnionych.Pozycja Na bliskość tchnienia. Kluczowe tezy pneumatologii Josepha Ratzingera/Benedykta XVISzymik, Jerzy (Księgarnia Św. Jacka, 2013)J. Ratzinger/Benedykt XVI proponuje pneumatologię wyprowadzoną z dogmatu trynitarnego, powiązaną ściśle z chrystologią i mającą przełożenie antropologiczne, eklezjologiczne i pastoralne (duchowość). Wszelkie teologiczne subdyscypliny tylko we wzajemnym powiązaniu pozostają ortodoksyjne i prowadzą do prawdy, pneumatologia jednak jest „wiążąca” tym bardziej, że dotyczy Tego, który w swojej istocie jest komunią, jednością. Wewnątrztrynitarna „pozycja” Ducha Świętego wyjaśnia strukturę całej rzeczywistości (w tym rzeczywistości ludzkiej, osobowej, wraz z wiarą): to, co duchowe uspójnia byt, jednoczy, a nie dualizuje, dzieli. Jednoczy nie przez zaprzeczenie tożsamości (specyfiki doczesnej, cielesnej, historycznej), jak chciałyby niektóre herezje czy ideologie, lecz przez tworzenie więzi (komunii). Tak jak Duch zawsze działa w związku (komunii) ze Słowem Wcielonym, tak chrześcijańska duchowość pozostaje zawsze osadzona w historycznej postaci Kościoła, a charyzmat udzielony jest wewnątrz instytucjonalnych struktur. Bliskość z Chrystusem, pokora wobec pokornego Boga jest źródłem prawdziwej duchowości.Pozycja Elementy ateistycznego marksizmu etycznego w dzisiejszej kulturzeDrożdż, Alojzy (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Punktem wyjścia rozważań jest spostrzeżenie, że stworzona w XIX wieku ideologia marksistowska została urzeczywistniona w dwudziestowiecznym komunizmie. Następnie zostają zidentyfikowane obszary dalszego jej oddziaływania: (1) ideologiczny sposób myślenia zakorzeniony w dialektyce dzisiejszych mediów, którego bezpośrednią konsekwencją jest postmodernizm charakteryzujący się fatalizmem dialektycznego sposobu myślenia i egzystencjalnym sceptycyzmem; (2) stały rozwój postmarksistowskiej antropologii, traktującej człowieka jako byt „jednowymiarowy”, mogący liczyć tylko na siebie; taki sposób myślenia jest połączony z marksistowską ideą „ziemskiego zbawienia”, która prowadzi ostatecznie do utraty nadziei; (3) ujawnienie się w kulturze specyficznego „mechanizmu ocalenia” z trudności, który jest bardzo ważny dla wielu biednych ludzi, żyjących w czasach „szybkiej transformacji”. Artykuł kończy się analizą przyczyn i skutków deformacji ludzkiego sumienia, powstającej w omawianym kontekście.Pozycja Hierarchia wartości a satysfakcja ze związku małżeńskiego u osób w okresie późnej dorosłościBrudek, Paweł; Ciuła, Grzegorz (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Zagadnienie satysfakcji z małżeństwa cieszy się dziś dużym zainteresowaniem psychologów. Dotychczasowe badania prowadzone w tym obszarze dotyczą przede wszystkim małżonków w okresie wczesnej i średniej dorosłości. Wciąż natomiast niewiele jest badań poświęconych uwarunkowaniom powodzenia małżeńskiego w fazie późnej dorosłości. Tymczasem właśnie starość może stać się „złotym okresem” małżeńskiego życia. Celem artykułu jest zatem udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy istnieją powiązania między strukturą wartości a satysfakcją z małżeństwa w okresie późnej dorosłości. Dla realizacji tego celu przeprowadzono badania, którymi objęto 120 osób (60 małżeństw) w wieku od 60 do 75 lat. Pomiaru jakości relacji małżeńskiej dokonano za pomocą Kwestionariusza Dobranego Małżeństwa M. Plopy. Za pomocą Skali Wartości Schelerowskich w adaptacji P. Brzozowskiego scharakteryzowano hierarchię wartości badanych osób. Zgodnie z oczekiwaniami wykazano, iż system wartości pozostaje w statystycznie istotnym związku z satysfakcją z małżeństwa.Pozycja August Hlond we Francji (1940–1944). Reakcja Kościoła we Francji na aresztowanie i uwolnienie Prymasa PolskiKłakus, Michał (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Dwa tygodnie po wybuchu II wojny światowej, 13 września 1939 roku, ksiądz kardynał August Hlond podjął decyzję o wyjeździe z Polski. Prymas Polski miał nadzieję, że w większym stopniu przysłuży się sprawom narodu, będąc na obczyźnie, niż pozostając w kraju. Przebywając we Włoszech, a następnie we Francji, dawał on świadectwo sytuacji w Polsce oraz wspierał duchowo i materialnie rodaków na emigracji. Zajął się również organizowaniem opieki duszpasterskiej dla polskich uchodźców na obczyźnie. Aresztowany przez policję niemiecką w 1944 roku nie przystał na propozycję kolaboracji z hitlerowcami. Po prawie sześciu latach nieobecności w kraju, w 1945 roku powrócił do ojczyzny. Celem niniejszego artykułu jest uzupełnienie wiedzy o jego pobycie we Francji w czasie II wojny światowej w oparciu o materiały pozyskane z archiwum Polskiej Misji Katolickiej (PKM) w Paryżu. Zachowane w archiwum PKM w Paryżu materiały pozwalają uzupełnić dotychczasową wiedzę o życiu i działalności księdza kardynała Augusta Hlonda w czasie II wojny światowej. Są również świadectwem szacunku, jakim był on darzony przez przedstawicieli Kościoła we Francji.Pozycja Placówka karmelitów bosych w Szopienicach 1954-1955. Epizod walki z Kościołem katolickim w czasach stalinowskichDziurok, Adam (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Artykuł ukazuje krótki epizod funkcjonowania placówki duszpasterskiej prowadzonej przez karmelitów bosych w Szopienicach w latach 1954-1955. Jesienią 1954 roku dwaj zakonnicy: ojciec Daniel Rufeisen i brat Wawrzyniec Radkiewicz, z pomocą mieszkańców, wyremontowali walący się barak i zamienili go w kaplicę. Władze komunistyczne domagały się zamknięcia kaplicy i opuszczenia Szopienic przez zakonników. Gdy nie skutkowały kolejne kary grzywny i administracyjne decyzje o wysiedleniu karmelitów, władze postanowiły zaplombować kaplicę. Miesiąc później, w grudniu 1955 roku przeprowadzono ostateczną likwidację placówki. Milicjanci siłą wyprowadzali protestujących wiernych z kaplicy. Mimo licznych petycji i skarg mieszkańców Szopienic kaplicy nie reaktywowano, a zakonnicy musieli opuścić miasto. Ten nieznany dotąd szerzej przypadek walki wiernych o swobody religijne wpisuje się w kontekst antykościelnej polityki władz w okresie stalinowskim.Pozycja Paradygmatyczna przemiana czeskiego katolicyzmu w latach 50. i 60. XX wiekuNovotný, Vojtěch (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Celem niniejszego studium nie jest opis doświadczeń, które dotknęły Kościół katolicki w Czechach podczas najsroższych komunistycznych prześladowań. Wydarzenia te są już bowiem zasadniczo omówione. O wiele mniej jest natomiast znany złożony i niejednoznaczny wizerunek samego Kościoła rzymskokatolickiego. Praca ta stanowi próbę przedstawienia tego wizerunku, a także przeprowadzenia namysłu nad nim i jego przemianą, do której doszło w latach 50. i 60. XX wieku. Paradygmatyczną zmianę czeskiego katolicyzmu można scharakteryzować jako proces personalizacji chrześcijańskiej egzystencji, czyli stopniowego przechodzenia od życia wiary opartego na akceptacji instytucjonalnie narzuconych wzorców moralnych i formalnym ich wypełnianiu do życia wiary, w którym chrześcijanin jest traktowany jako ktoś niezastąpiony a jego wiara jest osobista i wewnętrznie związana ze społecznością Kościoła.Pozycja „Sanguis Martyrum – semen Christianorum”. Ojciec Józef Huwer SVD (1895-1941) – kandydat na ołtarze z Rogowa nad OlząOlszar, Henryk (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pozycja Kościół w wypowiedziach Karola Wojtyły podczas przygotowania i przebiegu Soboru Watykańskiego IISawa, Przemysław (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pozycja Promocja wydawców książki katolickiej podczas krajowych imprez wystawienniczychWróbel, Joanna (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pozycja Pozycja Dariusz Iwański, Wstawiennictwo aniołów w Księdze Henocha (1 Hen), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2011, 407 s.Malina, Artur (Księgarnia Św. Jacka, 2013)Pozycja Pozycja Robert J. Woźniak, Różnica i tajemnica. Objawienie jako teologiczne źródło ludzkiej sobości, Wydawnictwo W drodze, Poznań 2012, 559 s.Kempa, Jacek (Księgarnia Św. Jacka, 2013)