Studia Gdańskie, 2010, T. 26
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/27309
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Sprawozdanie z konferencji naukowej nt. Czy Bóg rozumie tylko po polsku? Dylematy polskiej emigracji we współczesnej EuropieRomejko, Adam (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Pozycja Christoph Schönborn, Radość kapłaństwa. Śladami proboszcza z Ars, przeł. z franc. Agnieszka Kuryś, Wydawnictwo PROMIC, Warszawa 2010, ss. 160Romejko, Adam (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Pozycja A. Szudra, K. Uzar (red.), Personalistyczny wymiar filozofii wychowania, Wyd. KUL, Lublin 2009, ss. 392.Cichosz, Wojciech (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Pozycja Juan Esquerda Bifet, Duchowość kapłańska. Słudzy Dobrego Pasterza, Wydawnictwo Homo Dei, Kraków 2009, ss. 272.Romejko, Adam (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Pozycja „Klejnot kapłaństwa”. Poetyckie kommemoracje virtutis sacerdotis w xvi ‑wiecznym zbiorze „Herbów rycerstwa polskiego” Bartosza Paprockiego na tle europejskiej tradycji teologicznej i parenetycznejKapuścińska, Anna (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)XVI‑wieczne dzieło Bartosza Paprockiego „Herby rycerstwa polskiego” było wielokrotnie przedmiotem badań historyków, genealogów czy heraldyków. Autorka zwraca uwagę na religijno‑historyczny kontekst powstania dzieła: reformację i postanowienia soboru trydenckiego – zwłaszcza na naukę o sakramencie kapłaństwa, a także starożytne i średniowieczne pisma poświęcone moralnemu ideałowi duchownych. W tym właśnie kontekście analizuje sposób prezentowania w „Herbach” osób duchownych, zwłaszcza ich cnót kapłańskich.Pozycja O zasługach księży Macieja i Juliana Smoleńskich z Grabienic MałychChodubski, Andrzej (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)W artykule przybliża się życie i działalność księży Macieja i Juliana Smoleńskich, powiązanych z autorem więzami genealogiczno‑ ‑przestrzennymi. Wskazuje się na ich drogę edukacyjną, duszpasterską oraz pasje badawcze i popularyzujące wiedzę religijną. Przypomina się, że ks. Maciej Smoleński ujawnił duże zainteresowanie dziejami kościołów na ziemi dobrzyńskiej. Zgromadził bogaty materiał faktograficzny o ich przeszłości i teraźniejszości, opublikował go w książce „Cztery kościoły w ziemi dobrzyńskiej”. W pracy podniósł ważne przesłania metodyczne, dotyczące dokumentowania wiedzy o współczesności. Ks. Julian Smoleński ujawnił podobne zainteresowanie, a w tym szczególny rozgłos przyniosła mu książka „100 mów pogrzebowych”. Kreśląc ogniwa działalności duszpasterskiej obu księży, wskazuje się na ich relacje rodzinne. Mieli oni braci, nad którymi sprawowali opiekę po śmierci ojca, a którzy stali się luminarzami polskiej nauki. Przykładowo Władysław Smoleński jest uznawany za luminarza świata intelektualnego epoki pozytywizmu, legitymował się bogatym dorobkiem badawczym dotyczącym dziejów Polski, przede wszystkim XVIII w. W analizie poznawczej wskazuje się na najważniejsze zasługi księży Smoleńskich oraz członków ich rodziny, jak też na świat wartości kulturowo‑cywilizacyjnych.Pozycja Kongregacje w dekanacie puckim na podstawie księgi z lat 1728‒1779Kropidłowski, Zdzisław (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Praktyka odbywania kongregacji dekanalnych w diecezji włocławskiej i pomorskiej sięga 1568 r. Dokładny ich regulamin ustalił bp Maciej Łubieński w 1634 r. Miały się one odbywać dwa razy w roku, od wschodu słońca aż do wieczora. Odprawiano na nich część ascetyczną, dyscyplinarną i samokształceniową. Nieobecność nieusprawiedliwiona pociągała karę 15 grzywien. W XVIII w. spotkania odbywały się raz na dwa lata. Program pozostał ten sam, złagodzono kary za nieobecność. Z treści księgi wynika obopólną niechęć kapłanów diecezjalnych i cystersów oliwskich. Oskarżali się oni wzajemnie o oszczerstwa i brak gorliwości w służbie Bożej, rozważali nauczanie Kościoła i zasady prawa kanonicznego.Pozycja Duchowieństwo i uposażenie parafii Świętej Trójcy w Kościerzynie w okresie Rzeczypospolitej szlacheckiejJażdżewski, Leszek (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)W okresie Rzeczypospolitej szlacheckiej parafia kościerska należała do dekanatu mirachowskiego a proboszczowie kościerscy pełnili często funkcję dziekanów. Wśród rządców parafii należy wymienić plebanów i komendariuszy. Plebani zarządzali samodzielnie parafią oraz decydowali zarówno o sprawach duchowych, jak i materialnych. Grupę komendariuszy tworzyli ci duchowni, którzy wypełniali funkcje w zastępstwie plebana, za określonym wynagrodzeniem. Ważną pozycją dochodów proboszcza było meszne. Proboszczowi składano też ofiary za pogrzeby oraz udzielanie sakramentów chrztu i małżeństwa. Ważne miejsce w taksie zajmowały opłaty za ceremonie pogrzebowe. Znaczne korzyści czerpał kościerski proboszcz z własnego gospodarstwa. Pieniądze kościelne przeznaczone były przede wszystkim na zakup wina mszalnego, świec, sprzętów kościelnych oraz na bieżące naprawy świątyni. Opłacano z nich pracowników parafialnych: kościelnego, organistę oraz służbę pracującą na plebanii.Pozycja Zaangażowanie duchowieństwa katolickiego w ruch trzeźwościowy na pomorzu przed 1920 rokiemGłodowski, Bogusław (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Z powodu dramatycznej plagi pijaństwa na terenach zaboru pruskiego już w latach 30. XIX w. podjęto akcję promocji trzeźwości i towarzystw trzeźwościowych. Zapoczątkowany wtedy ruch rozrastał się mimo trudności związanych z Wiosną Ludów, wojną 1870, Kulturkampfem i Hakatą. Zaangażowany był w ten ruch Kościół katolicki. Szczególny czas rozwoju tych dzieł przypadł na okres po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. W artykule zaprezentowane są źródła i rozwój ruchu trzeźwościowego na Pomorzu, ze szczególnym uwzględnieniem działalności i wpływu na życie społeczne Bractw Trzeźwościowych. Dzięki zaangażowaniu duchowieństwa katolickiego działały one w 233 parafiach (na 274) w diecezji chełmińskiej. Wielość grup i różnorodność ich członków wskazuje, jak wielki miały one wpływ na świadomość społeczną.Pozycja Samotność teologa – samotnością mistyka i twórcyKubicki, Dominik (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)W kontekście opublikowanego w 2005 r. osobistego dziennika Yves Congara OP (1904–1995), datowanego na lata 1946–1956, autor artykułu podnosi kwestię mistycznej samotności teologa w jego refleksji naukowej nad słowem objawionym. Ukazuje, że doświadczenie osamotnienia mistyka w Kościele katolickim przez Y. Congara i doznanego pewnego niezrozumienia ze strony jego społeczności hierarchicznej wobec prezentowanych przez siebie wyników badań teologicznych dotyczących eklezjologii, nie będąc wyłącznym udziałem piszącego Journal d’un théologien, zdaje się stanowić nieodłączną charakterystykę wszystkich czyniących refleksję nad słowem objawionym, jeżeli tylko podejmują próbę pogłębionego jego rozumienia jako Słowa, które przemawia w ludzkim „dziś”. Autor rozważań proponuje usytuowanie rozumienia Congarowego problemu w perspektywie miejsca i roli teologa w Kościele, a więc pozostającego w szczególnym mistycznym i teologicznym oraz teologicznie twórczym „twarzą w twarz” wobec Słowa w jego wydarzaniu się w człowieczej rzeczywistości, następujących ludzkich pokoleń.Pozycja Kapłan gwiazdor, showman i inkwizytor: Zagrożenia aktywizmem w posłudze katechetyczno‑duszpasterskiejCichosz, Wojciech (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Przez analizy prowadzone w tekście przewija się zasadnicze pytanie: czy usprawiedliwione jest stosowanie metod aktywizujących w nauczaniu religii i pracy duszpasterskiej? Nowe trendy w teologii i nauczaniu religii mają bez wątpienia wiele zalet; podkreśla się zwłaszcza wynikającą z nich efektywność nauczania. Czynią także zadania ucznia bardziej atrakcyjnymi i ułatwiają pracę nauczyciela. Z ich zastosowaniem wiążą się jednak pewne niebezpieczeństwa, przede wszystkim przecenienie roli psychologii w podejściu do doświadczenia religijnego i koncentracja raczej na metodzie uczenia niż na jego celu. Stąd w podejściu do metod aktywizujących należy zachować arystotelesowski „złoty środek” – właściwą równowagę.Pozycja Kapłan sługa Eucharystii a jego niedyspozyjność duchowaDrews, Krzysztof (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Tematem artykułu jest kapłaństwo Nowego Przymierza, wywodzące się od Jezusa Chrystusa, który w swoich Boskich planach pragnął, aby misja przekazana apostołom trwała aż do końca świata. Kapłan został tutaj ukazany jako sługa Eucharystii, która domaga się od niego odpowiedzi godnej daru i ofiary. Jest nią pełny i wielkoduszny dar z siebie, który znajduje swój wyraz w wiernym dążeniu do doskonałej miłości Boga i bliźniego. Zostało postawione także pytanie odnośnie kapłana, który ma sprawować Mszę św., a jest w stanie grzechu ciężkiego. Ukazano, że współistnieją dwa warunki, które będą wskazywać, że w danym momencie nie obowiązuje spowiedź tego kapłana, który ma na sumieniu grzech ciężki, a mianowicie: brak spowiednika i jednocześnie konieczność sprawowania Mszy św.Pozycja Kapłaństwo w kerygmacie biskupa pelplińskiego Jana Bernarda SzlagiBabiński, Jarosław (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Biskup Jan Bernard Szlaga reprezentuje współczesną polską teologię biblijną. Problematyka sakramentologiczna, także temat sakramentu kapłaństwa, jest bardzo ważna w jego nauczaniu. W swoim przepowiadaniu formułuje program aktywizacji życia dla kapłanów. Zwraca uwagę na konieczność konstytuowania silnych relacji między Bogiem a kapłanem, także miedzy kapłanem a człowiekiem. Dla tworzenia i pogłębiania tych relacji kapłan musi być człowiekiem modlitwy i wiedzy. Istnienie tych dwóch relacji jest warunkiem zbierania dobrych owoców kapłańskiej pracy, która się wyraża przez szafowanie sakramentów, głoszenie Słowa Bożego i świadectwo jego życia.Pozycja Jeden kapłan – jedna ofiara. Jednocząca funkcja kapłaństwa Chrystusowego w „Liście na rozpoczęcie roku kapłańskiego z okazji 150. Rocznicy dies natalis świętego proboszcza z Ars” Benedykta XVISzulist, Janusz (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Rok kapłański ogłoszony przez Benedykta XVI w 2009 r. jest okazją do teologicznej refleksji nad sakramentami Kapłaństwa i Eucharystii oraz ich miejsca wśród Bożych darów. Pierwsza część artykułu odnosi się do nauki Kościoła dotyczącej jedyności kapłaństwa i Eucharystii, która objawia wyjątkowy aspekt ofiary Chrystusa jako koniecznego środka na drodze do świętości. Część druga oparta jest na pismach św. Jana Marii Vianneya, który w swoim nauczaniu podejmował takie tematy, jak posługa pojednania człowieka z Bogiem, rozumienie konsekracji Eucharystycznej dla życia wspólnoty oraz wezwanie do nowego życia. Wymienione tematy wskazują na wykorzystanie dogmatów w praktyce katolickiej wiary. List papieski proklamujący Rok Kapłański wskazuje, jak możliwe jest wypełnienie wskazań nauki wiary w codziennym życiu. Przykładem jest tu osoba św. Jana Marii Vianneya, który kierował się nade wszystko miłością do Boga i powierzonej sobie wspólnoty i który stał się świadkiem działania Bożej łaski.Pozycja Kapłaństwo jako dar z siebie w życiu i myśli Jana Pawła IIBramorski, Jacek (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Za pewnego rodzaju „klucz interpretacyjny” teologii kapłaństwa w ujęciu Jana Pawła II można uznać teologiczną i antropologiczną kategorię „daru z siebie”, poprzez który człowiek najpełniej może zrealizować swoje życiowe powołanie. „Dar z siebie” staje się podstawowym warunkiem uczestnictwa i budowania wspólnoty osób (communio personarum). W takiej perspektywie powołanie kapłańskie, jako spotkanie osób dokonujące się w dialogu pomiędzy Bogiem a człowiekiem, prowadzi do odkrycia dynamizmu „daru z siebie”. Według Jana Pawła II powołanie kapłańskie jest darem i tajemnicą. Otrzymany i przyjęty dar powołania wzywa bowiem do odpowiedzi nań poprzez wolny i bezinteresowny dar z samego siebie dla Boga i dla ludzi. Ta wzajemność w postawie daru odkrywa głębię tajemnicy miłości, która jako caritas pastoralis stanowi zasadę jednoczącą życie i posługę prezbitera. Kapłańska postawa Jana Pawła II jest najlepszym potwierdzeniem jego nauczania na temat kapłaństwa jako „daru z siebie”, a jednocześnie to nauczanie jest odzwierciedleniem jego osobistej świętości kapłańskiej.Pozycja Zasada reprezentacji zawarta w formule in persona Christi agereDańczak, Andrzej (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Formuła in persona Christi wyraża zasadę reprezentacji Chrystusa‑Głowy przez kapłana wobec wspólnoty Kościoła. Jest ona wspólna zarówno dla rozumienia episkopatu jak i prezbiteratu i jako taka przyczynia się w kontekście współczesnej dyskusji nad tożsamością poszczególnych stopni święceń do zaakcentowania tradycyjnego rozumienia kapłaństwa w teologii katolickiej, które wiązane jest ze sprawowaniem liturgii jako uobecnianiem uwielbionego Chrystusa. Zasada reprezentacji od starożytności chrześcijańskiej ujmowana była w głębokim powiązaniu z ogólną tożsamością celebransa‑kapłana. Wyraża się to w całościowym rozumieniu natury sakramentu święceń oraz m.in. w przekonaniu o możliwości dopuszczania do prezbiteratu wyłącznie mężczyzn.Pozycja Prezbiter w kontekście eklezjologii komunijnejGąsecki, Krzysztof (Gdańskie Seminarium Duchowne, 2010)Sprawujący urząd prezbitera kieruje konkretną wspólnotą w oparciu o „prawzór”, którym jest Jezus Chrystus. In persona Christi służy on jedności Kościoła. W ramach eklezjologii komunijnej jedność tę należy jednak rozumieć jako jedność komunikacyjno–komunijną. Jest to posługa służąca temu, aby ludzie otwierali się na siebie i udzielali się sobie wzajemnie; oznacza ona wspieranie zdolności komunikacyjnej w różnorodnych grupach, czynienie ze wspólnoty przestrzeni spotkania i współżycia, wspieranie powstawania komórek, grup i ruchów. Prezbiter sprawuje in persona Ecclesiae swój urząd, gdy buduje wspólnotę i zachowuje ją, stając się drogowskazem w procesie komunii, żywej wymiany między trójjedynym Bogiem a ludźmi.