Verbum Vitae, 2018, T. 34
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/26308
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Gniew człowieka i wezwanie do życia bez gniewu według świętego Franciszka SalezegoZarzycki, Stanisław T. (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Artykuł podejmuje zagadnienie gniewu człowieka z trojakiego punktu widzenia: psychologicznego, moralnego i duchowego. Najpierw omawia uczucie gniewu w sferze uczuciowej i objaśnia jego miejsce w jej strukturze, uwzględniając podziały uczuć św. Augustyna i św. Tomasza. W ramach moralnego aspektu rozpatruje uczcie gniewu w sobie samym w powiązaniu z nauką stoicką, a następnie to samo uczucie ze względu na jego uległość władzom duchowym człowieka, uwzględniając jego naturę skażoną grzechem Rozpatruje także moralną kwestię zasadności posługiwania się gniewem, wskazując na jej szkodliwość i użyteczność. W ostatniej części artykuł objaśnia naukę moralną i duchową wykluczającą gniew, podaje jej racje i pokrótce ukazuje sposób opanowania gniewu poprzez duchowość ześrodkowaną na miłości Boga i bliźniego oraz przez „małe cnoty” doskonalące relację z bliźnimi i służące opanowaniu gniewu.Pozycja Czemu służy „gniew” Boga?Witczyk, Henryk (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Pozycja „Gniew człowieka przyniesie Ci chwałę” (Ps 76,11)Węgrzyniak, Wojciech (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Celem artykułu jest analiza egzegetyczna Ps 76,11, jednego z trudniejszych fragmentów Biblii. Studium składa się z pięciu etapów: (1) analizy manuskryptów hebrajskich, (2) wersji antycznych, (3) opinii egzegetów, (4) propozycji współczesnych tłumaczeń, (5) próby syntezy, która zawiera propozycję trzech interpretacji wersetu bez konieczności zmiany tekstu hebrajskiego.Pozycja Gniewne oblicze Pana. Hermeneutyka kilku biblijnych kolokacjiSzymik, Stefan (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Autor omawia wybrane kolokacje biblijne, za pomocą których autorzy natchnieni Starego Testamentu przedstawiali niełaskę i gniew Boga, także Jego nieobecność w ludzie Bożym. Istotnym, specjalnym składnikiem tych wypowiedzi jest antropomorfizm „oblicze Pana” wskazujący na Boga uzupełniony o wybrane czasowniki hebrajskie Pierwsza fraza („zwrócę me oblicze przeciw” – נתן את־פני ב) występuje w Starym Testamencie tylko kilka razy. Idiom opisuje stanowcze działanie Boga skierowane przeciw jednostce lub społeczności Izraela łamiących postanowienia Prawa i zawarte przymierze. Kolejne wyrażenie („ukryć me oblicze przed” – סתר פני מן) spotykane jest w Starym Testamencie dużo częściej, głównie w dwóch kontekstach: lamentacji jednostki oraz w wołaniach całego ludu. Ukrycie się Bożego oblicza oznacza chwilową lub trwałą nieobecność Boga w życiu jednostki i całego narodu, czasem doświadczenie Bożego gniewu. W trzeciej części omówione zostały dwie inne kolokacje: „odrzucić od mego oblicza” (hebr. שלך מעל פני) oraz „odtrącić od mego oblicza” (סור מעל פני). Obydwa wyrażenia opisują zerwanie relacji między Bogiem a narodem wybranym, czego zewnętrznym znakiem były deportacje, kolejno Izraela i Judy (722 i 586 przed Chrystusem). Ostatecznie jednak odwrócenie, ukrycie się i nieobecność Boga, a nawet jego gniew nie mają charakteru trwałego i nieodwracalnego, zwyciężają bowiem Boża łaskawość i miłosierdzie.Pozycja Kielich YHWH jako metafora gniewu Bożego w księgach prorockich Starego TestamentuSzmajdziński, Mariusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Jedną z metafor używaną przez proroków na ukazanie kary jest kielich YHWH (kôs YHWH). Trzynaście prorockich wyroczni – bezpośrednio lub pośrednio – przywołuje tę metaforę. Skutkiem picia z kielicha YHWH jest upicie się, chwianie się, zataczanie się, hańba i zawstydzenie z powodu nagości i nieobrzezania, wymioty, samookaleczenie i zniszczenie. Ten, kto musiał wypić z boskiego kielicha, upokarzał się w oczach swoich sąsiadów i wrogów. Skazani na tę karę byli Jerozolima i obce narody. Ta kara stanowiła ostateczny cios dla nich i dlatego prowadziła ku śmierci, tak jak alkohol wypity w nadmiarze. Jednak Bóg, kierując się swoim miłosierdziem, oddalał ten kielich i okazywał zbawienie, ale dotyczyło to tylko Jerozolimy.Pozycja Terminologia gniewu w SeptuagincieStrzałkowska, Barbara (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Niniejszy artykuł omawia wybrane aspekty terminologii dotyczącej gniewu w Biblii Greckiej. Septuaginta używa zasadniczo dwóch terminów określających gniew: θυμός i ὀργή (bardzo rzadko innych). Oba używane są w LXX zamiennie i, jak się wydaje, bez żadnego klucza zarówno na określenie gniewu Boga, jak i ludzi oraz zwierząt. Artykuł omawia oba terminy wraz z ich etymologią i występowaniem w klasycznej literaturze greckiej, ukazując, że słownictwo LXX nawiązuje zarówno do klasycznej filozofii i literatury (gdzie temat gniewu jest podejmowany niejednokrotnie, już w najstarszych pismach), jak i do tradycji żydowskiej (używając w przekładzie hebraizmów i charakterystycznych dla Biblii Hebrajskiej zwrotów). Artykuł ukazuje zarazem, że na poziomie terminologicznym i pojęciowym terminologia LXX dotycząca gniewu wywarła wpływ także na Nowy Testament.Pozycja Gniew Boga a hermeneutyka krzyżokształtna. Gregora A. Boyda apologetyczna lektura starotestamentalnych tekstów o przemocy nakazanej przez BogaStefański, Jacek (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Problem przemocy nakazanej przez Boga w Starym Testamencie został już podjęty przez liczne publikacje. Spośród nich opracowanie G.A. Boyda jest nowatorskie, ponieważ wyodrębnia doświadczenie Chrystusowego krzyż jako punkt odniesienia, w świetle którego należy odczytać wszystkie nawiązania do Bożego nakazu przemocy w Starym Testamencie Boyd dostrzega w Chrystusowym przyzwoleniu na ukrzyżowanie dowód na Bożą uległość, która w podobny sposób staje się przyzwoleniem na zniekształcony obraz Boga przedstawiony przez natchnionych autorów Starego Testamentu. Boyd zwraca uwagę, że każdy starotestamentowy opis relacjonujący nakaz przemocy przez Boga należy ocenić pod względem zgodności z uległością Syna Bożego na krzyżu. Jeżeli dany starotestamentowy opis odzwierciedla tę samą uległość, to znaczy – według Boyda – że jest właściwym obrazem Boga. Jeżeli nie, to znaczy, że obraz został wypaczony w wyniku grzeszności natchnionego autora i wpływu kultury, w której był osadzony. Teza Boyda jest jednak dyskusyjna, bo prowadzi do pytania, czy krzyż powinien być jedynym kryterium hermeneutycznym dla uwiarygodnienia starotestamentowego obrazu Boga nakazującego przemoc. Ponadto problematycznym założeniem Boyda jest przekonanie, że zamysł objawiającego się Stworzyciela może być sprzeczny ze zrozumieniem tego zamysłu przez natchnionego autora. Boyd patrzy na starotestamentowe zapisy działania Boga przez pryzmat myślenia człowieka XXI wieku, nie biorąc pod uwagę ludzkiej odpowiedzialności za grzech oraz wiecznych konsekwencji grzesznego czynu. Gdy do tego dochodzą niektóre spekulacje Boyda, które nie zawsze mają swoje potwierdzenie w tekście biblijnym, jego teza znacznie się osłabia.Pozycja Ukrzyżowanie Syna Bożego uśmierzające gniew Boga Ojca. Szkic z historii myśli teologicznejSkładanowski, Marcin (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Zbawcze znaczenie śmierci Chrystusa oraz gniew jako nienawiść Boga względem grzechu przeplatały się w dziejach teologii. W pewnych ujęciach próbowano nawet powiązać krzyżową śmierć Chrystusa z gniewem Bożym w taki sposób, jak gdyby Jego śmierć miałaby ten gniew uśmierzać. Artykuł zarysowuje główne fazy takiej syntezy teologicznej, dążąc do prześledzenia zależności między wiarą w zbawczą wartość śmierci Chrystusa a interpretacjami gniewu Bożego. Najpierw przedstawiany jest rozwój interpretacji śmierci Jezusa w teologii patrystycznej i scholastycznej. Na drugim etapie omawiany jest moment kulminacyjny związku teologii krzyża z teorią gniewu Bożego wyrażający się w reformacyjnej koncepcji zastępstwa karnego i w przejawach jej kontestacji. Z kolei trzeci etap prezentuje współczesne próby ukazania relacji pomiędzy zbawczą wartością krzyża a ideą Bożego gniewu.Pozycja Interpretacje gniewu we współczesnej refleksji o duchowościRybicki, Adam (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Artykuł zwraca uwagę na wybrane aspekty gniewu we współczesnej refleksji nad życiem duchowym. Poruszone są kwestie terminologiczne, problem natury gniewu oraz znaczenie gniewu dla chrześcijańskiego życia duchowego. Gniew jako siła destrukcyjna budzi pytanie o sposoby mądrej, zgodnej z duchowością chrześcijańską strategii lub wypracowania środków zaradczych mających na celu obniżenie jego destrukcyjnej siły Z kolei w interpretacji pozytywnej („gniew słuszny/święty”) ważne są warunki pozwalające doprecyzować, kiedy rzeczywiście można mówić o pozytywnej roli gniewu w duchowości chrześcijańskiej.Pozycja Steven D. Anderson – A.D. Riddle – Todd Bolen, Photo Companion to the Bible. The Gospels. I. Matthew. II. Mark. III. Luke. IV. John (www.BiblePlaces.com 2017). DVD & download. $299. ISBN 978-1-938324-24-6Kubiś, Adam (1976- ) (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Pozycja Marina Paszuk, Białoruskie przekłady Pisma Świętego w latach 1926-2013. Studium historyczno-porównawcze (Mińsk: Wydawnictwo „Pro Christo” 2017). Ss. 412. ISBN 978-985-7074-60-0.Kuśmirek, Anna (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Pozycja Anatomia gniewu według Bazylego WielkiegoPaczkowski, Mieczysław Celestyn (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Artykuł otwiera przedstawienie mowy Przeciwko gniewliwym Bazylego Wielkiego w kontekście jego nauczania praktyczno-moralnego. Następnie zostają ukazane przyczyny i objawy gniewu. Poprzez przybliżenie kwestii niebezpiecznego uczucia Kapadocejczyk wyczula swoich słuchaczy na to, by unikać tego zgubnego grzechu, który czyni człowieka szalonym i powoduje jego zezwierzęcenie Porównuje człowieka ogarniętego złością do niebezpiecznych i jadowitych zwierząt, osób dotkniętych chorobą psychiczną lub opętanych przez demona. Za pomocą sugestywnych metafor kaznodzieja ukazuje destrukcyjną siłę gniewu i jego zgubne konsekwencje. Uznaje jednak pozytywne jego skutki, gdyż to uczucie, odpowiednio ukierunkowane i odmienione, może służyć wielu dobrym aktom. Chrześcijanie mogą posłużyć się tym impulsem w walce ze złem. Środkami zaradczymi przeciwko gniewowi są: spokój, posłuszeństwo Słowu Bożemu, naśladowanie przykładu Chrystusa i postaci biblijnych.Pozycja Joanna Nowińska, Co słyszysz poza słowem? „Sound design” Apokalipsy św. Jana (Rozprawy i Studia Biblijne 47; Warszawa: Vocatio 2016). Ss. 214. PLN 65. ISBN: 978-83-7829-217-3Szymik, Stefan (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Pozycja Czy Izrael jest odrzucony przez Boga i potępiony? Anders Runesson o Bożym gniewie i zbawieniu u MateuszaNiedźwiedzki, Tomasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Niniejszy tekst został przygotowany jako artykuł recenzyjny książki Andersa Runessona zatytułowanej Divine Wrath and Salvation in Matthew. The Narrative World of the First Gospel (‘Boży gniew i zbawienie u Mateusza Świat narracji pierwszej Ewangelii’). We wprowadzeniu przedstawiono kontekst, w którym powstała ta publikacja, oraz jej główne założenia. Następnie zaprezentowano literaturę dotyczącą sądu i zbawienia w Ewangelii według św. Mateusza. Trzon pracy stanowi przedstawienie treści książki Runessona, która podzielona jest na dwie części. Pierwsza, bardzo obszerna część ma odpowiedzieć na pytanie, czy naród wybrany jest w całości odrzucony przez Boga i potępiony. Autor przekonuje w niej czytelnika, że jedynie przywódcy Izraela zostaną surowo osądzeni, podczas gdy żydowskie tłumy są adresatami Bożego zbawienia. Druga część dotyczy tematu sądu i zbawienia pogan. Pod koniec artykułu zaprezentowano rekonstrukcję etapów Bożego sądu u Mateusza oraz uwagi krytyczne.Pozycja Gniew bogów świata umarłych w wierzeniach starożytnego Bliskiego WschoduMünnich, Maciej (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Semici starożytnego Bliskiego Wschodu w sposób dość podobny wyobrażali sobie gniew bóstw świata podziemnego. Przede wszystkim ów gniew miał być śmiercionośny zarówno dla ludzi, jak i dla bogów. W takim kontekście często używanym obrazem jest przedstawienie czy to samych bóstw, czy to ich demonicznych pomocników, czy wreszcie pozostających pod ich rozkazami zmarłych jako pożerających swe ofiary (bogów albo ludzi). Gniew boskich władców podziemia nie jest przedstawiany jako nieodwołalny i można go ułagodzić poprzez składanie ofiar, modlitwę czy też wysławianie konkretnych bogów Pewne elementy tego obrazu, choć zmodyfikowane ze względu na monoteistyczne tło, można znaleźć także w Biblii.Pozycja Marcin Majewski, Pięcioksiąg odczytany na nowo. Przesłanie autora kapłańskiego (P) i jego wpływ na powstanie Pięcioksięgu (Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II 2018). Ss. 393. PLN 99. ISBN 978-83-7438-651-7Tronina, Antoni (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Pozycja Morderczy gniew. Intertekstualna lektura Mt 5,21-22Kubiś, Adam (1976- ) (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Głównym celem artykułu jest ukazanie oryginalności nauczania Jezusa na temat gniewu prowadzącego do śmierci, zdefiniowanego w Mt 5,21-22. Artykuł otwiera dyskusja na temat autentyczności obecności przysłówka εἰκῇ („bez przyczyny”) w Mt 5,22, rzutująca na odpowiedź na pytanie czy Jezus potępia każdy rodzaj gniewu czy tylko gniew nieusprawiedliwiony. W celu odkrycia oryginalności oraz znaczenia Jezusowego nauczania na temat gniewu w Mt 5,21-22 zaprezentowano wiele tekstów starotestamentowych oraz tekstów zaczerpniętych ze starożytnej żydowskiej literatury pozabiblijnej. Idea gniewu prowadzącego do śmierci obecna jest już w ST, zwłaszcza w literaturze mądrościowej Wskazać można również wiele paralel w literaturze peritestamentalnej oraz rabinackiej. Niemniej jednak kategoryczno-legalistyczna forma wypowiedzi Jezusa nosi znamiona oryginalności. Targumincza lektura Rdz 9,6 pomaga także zdefiniować pole semantyczne terminu κρίσις w Mt 5,22 jako Bożego sądu dotykającego wszystkich unoszących się gniewem.Pozycja Motyw „gniewu Bożego” w historiografii Ksiąg KrólewskichKinowski, Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)Motyw „gniewu Bożego” jest kluczowy do zrozumienia historiografii Ksiąg Królewskich, a przede wszystkim tragicznego końca Izraela i Judy. Opowiadając o losach monarchii podawidowej, autor biblijny przedstawia, jak gniew YHWH doprowadza najpierw do podziału królestwa Salomona (1 Krl 11,9-13), następnie do upadku Królestwa Północnego (2 Krl 17,5-23), a ostatecznie do upadku Jerozolimy i Judy (2 Krl 24–25). Teologiczna interpretacja historii w Pierwszej i Drugiej Księdze Królewskiej opiera się na wzajemnie powiązanych paradygmatach „zbrodni i kary” oraz „proroctwa i jego wypełnienia się”. Ich dopełnieniem jest nierozerwalny związek między gniewem YHWH a niewiernością Jego przymierzu według logiki zasady retrybucji. W ten sposób autor Ksiąg Królewskich interpretuje tragiczny koniec monarchii w Izraelu i Judzie jako skutek słusznego wzburzenia YHWH w reakcji na grzech bałwochwalstwa i porzucenie Go przez lud. Według tej logiki motyw „gniewu Bożego” w Pierwszej i Drugiej Księdze Królewskiej służy racjonalizacji narodowej katastrofy i apologii Boga. Tak nakreślona teologiczna wizja historii jest lekcją i przestrogą dla powygnaniowych odbiorców tych pism.Pozycja Trzy twarze gniewu. Jak Jan Kasjan pisał na nowo o starym temacieHiżycki, Szymon (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)W niniejszym krótkim studium śledzimy wybrane aspekty problemu gniewu w pismach Jana Kasjana w kontekście wcześniejszych rozważań filozoficznych i tradycji monastycznej. Pisząc na ten gniewu, Kasjan musiał poruszyć kwestie teologiczne (jaki jest Bóg sam w sobie), egzegetyczne, antropologiczne, etyczne i to, co wynika z teorii ascezy monastycznej. Tak daleko idąca złożoność zagadnienia wynika z jednej strony z bogatego filozoficznego i egzegetycznego tła rozważań, a z drugiej – z głębokich intuicji Kasjana, który aż nazbyt dobrze sobie zdawał sprawę, że gniew nie jest czymś prostym w ocenie, zawsze złym (skoro gniewa się Bóg lub człowiek może wybuchnąć gniewem na widok grzechu). Owa równowaga pism monastycznych jest czymś, co także po wiekach, nawet współczesnego czytelnika, powinno zastanowić.Pozycja Adam Grześkowiak, „U stóp Gamaliela…” (Dz 22,3). Zastosowanie metod egzegezy żydowskiej w Pierwszym Liście do Koryntian (Biblica et Judaica; Pelplin: „Bernardinum” 2017). Ss. 592. PLN 49,90. ISBN 978-83-7823-943-7Rosik, Mariusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2018)