Roczniki Teologiczne, 2019, T. 66, nr 9
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/23192
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Relacja z międzynarodowego sympozjum naukowego „Kościół i misja”. Rzym, 18-19 lutego 2019 r.Żyła, Magdalena (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)Pozycja Materialne i niematerialne przejawy kultu św. Barbary w środowisku górniczymŚwitała-Trybek, Dorota (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)The cult of St. Barbara in the professional environment of miners takes many different forms. It has been developing in Upper Silesia since the first half of the 19th century and is related to the intensive development of the mining industry in this area. The most characteristic material and immaterial manifestations of the cult of St. Barbara include: churches and chapels under her invocation, paintings and statues depicting the patron of miners, functioning brotherhoods of St. Barbara, songs and prayers to St. Barbara, celebrating the 4th December as a patron and professional holiday (so-called Barbórka), which was inscribed on the National List of Intangible Cultural Heritage in 2018.Pozycja National Civil Religion in the German Empire (1871-1918)Piwowarczyk, Dariusz J. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)The article draws on the argument presented by Carolyn Marvin and David Ingle (1996), and specifically on the thesis that nationalism can be also approached as a religious phenomenon- with its distinctive mythology, dogmas, “saints,” and ritual behavior; they term such ideological-ritual complex “national civil religion.” Using this heuristic tool, I analyze the quasi-religious content of German national ideology dominant in the Kaiserreich (1871- 1918) by discussing three layers of imagery that can be distinguished in this ideological system: appropriated history as vell as Christian-Biblical and mythological-folkloric components.Pozycja Religia przeżywanaPawlik, Jacek Jan (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)The article presents the concept of a lived religion, which corresponds to modern forms of experiencing the sacred. Postmodernity emphasizes religious experience, often individual, apart from institutionalization of churches. The concept of a lived religion complies with new forms of the sacred stressing, among others, the meaning of embodiment, discourse, materiality and sensational forms in religious experiences. The concept of a lived religion focuses on a person practicing religion, however, ignoring the issues of transcendence, truth and supernatural effects.Pozycja Sprawozdanie z XIV Zjazdu Stowarzyszenia Teologów Fundamentalnych w Polsce „Teologia fundamentalna wobec wyzwań współczesnych nauk o człowieku”Pawlak, Adam (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)Pozycja Personalistyczny charakter chrystofanii paschalnych w ujęciu ks. prof. Edwarda Kopcia (1918-1999)Mastej, Jacenty (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)Artykuł prezentuje personalistyczny charakter chrystofanii paschalnych w ujęciu ks. prof. Edwarda Kopcia, nestora teologii fundamentalnej w Polsce. Podjęty temat został zaprezentowany w czterech punktach: 1. Chrystofanie paschalne jako wiarygodne znaki zmartwychwstania; 2. Osobowy wymiar ukazywania się Zmartwychwstałego; 3. Personalistyczny charakter rozpoznania; 4. Personalistyczne aspekty misji, wiary paschalnej i świadectwa. Wychodząc z przekonania, że chrystofanie paschalne stanowią najważniejsze znaki wiarygodności rezurekcji Jezusa, ks. E. Kopeć traktuje je zawsze jako wydarzenia realne oraz obiektywne i prezentuje je wieloaspektowo. Nade wszystko chrystofanie paschalne, podobnie jak starotestamentowe teofanie, mają dla lubelskiego profesora charakter osobowy. Spotkania zmartwychwstałego Pana z uczniami są wyrazem międzyosobowej relacji, co wyrażają istotne elementy większości chrystofanii, a mianowicie: ukazanie się – rozpoznanie – misja. Pionierskie opracowanie przez ks. E. Kopcia chrystofanii paschalnych w kategoriach personalistycznych koreluje z ich historiozbawczym charakterem, co ma istotne znaczenie dla wykazania wiarygodności rezurekcji Chrystusa.Pozycja Tomasz Kalniuk, Drogi i miejsca religijności ludowej. Antropologiczne studium nowych ośrodków kultu we współczesnej Polsce (Strachocina, Stryszawa, Sokółka i Legnica), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2019, ss. 322.Kupisiński, Zdzisław (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)Pozycja Dzień świętego Szczepana w religijności i kulturze ludowej w PolsceKupisiński, Zdzisław (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)Artykuł poświęcony jest św. Szczepanowi – pierwszemu chrześcijańskiemu męczennikowi, którego święto w liturgii Kościoła katolickiego przypada w drugi dzień Bożego Narodzenia, tj. 26 grudnia. Autor omawia oddziaływanie patrona tego dnia na życie codzienne oraz formy świętowania mieszkańców wsi. Kult świętego Szczepana zauważalny jest nie tylko w religijności ludowej, ale także w obrzędowości ludowej charakterystycznej dla tego święta. W opracowaniu tematu autor wykorzystał własne etnograficzne badania terenowe prowadzone w subregionach opoczyńskim i radomskim nad obrzędowością doroczną (1990-1994) oraz doroczną i funeralną (1997-2006), jak również literaturę przedmiotu z zakresu teologii i religioznawstwa. W wierzeniach ludowych wokół św. Szczepana skoncentrowały się niektóre przedchrześcijańskie praktyki agrarne, ale po nadaniu im chrześcijańskiej interpretacji zostały włączone w liturgię Kościoła. Jednym z powszechnych zwyczajów jest święcenie przez księdza owsa w kościele i wzajemne obsypywanie się nim. Dawniej był to obrzęd magiczny mający zapewnić pomyślność w uprawie zbóż i gospodarstwie. Po uzyskaniu chrześcijańskiej wykładni stał się symbolem ukamienowania św. Szczepana. Ponadto autor przedstawia i analizuje inne zwyczaje i obrzędy ludowe charakterystyczne dla tego dnia, jak składanie życzeń, kolędowanie, rozwiązywanie przez służbę umów o pracę czy kojarzenie małżeństw.Pozycja Dialog religii a dialog kulturKałuża, Krystian (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)W artykule podjęto zagadnienie relacji między dialogiem kultur a dialogiem religii. Analiza pojęcia religii i pojęcia kultury pokazała, że ich treści są ze sobą ściśle powiązane. Nie ma religii bez kultury ani kultury bez religii. Dlatego pojawiający się czasem postulat zastąpienia dialogu międzyreligijnego dialogiem międzykulturowym jest bezpodstawny. Dialog kultur bez dialogu religii jest niemożliwy. Aby dialog mógł zaistnieć, muszą być spełnione odpowiednie warunki. Jednym z nich jest dążenie do prawdy. Prawda ma jednak charakter inkluzywny, a nie ekskluzywny. Dlatego w religii nie ma miejsca na przemoc w imię prawdy. Dla chrześcijan prawda ma charakter osobowy. Jest nią Jezus Chrystus – Zbawiciel „polifoniczny” (Klemens Aleksandryjski).Pozycja Urzeczywistnianie Kościoła w eklezjalnych wspólnotach podstawowych w BrazyliiGrecki, Andrzej (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)Małe wspólnoty stały się masową formą życia chrześcijańskiego w katolicyzmie i w innych wyznaniach chrześcijańskich. Wychodząc od tak powszechnego zjawiska, autor analizuje wybrane aspekty urzeczywistniania się Kościoła na przykładzie doświadczenia brazylijskich wspólnot podstawowych (Comunidades Eclesiais de Base – CEBs). Zagadnienie rozwija w dwóch częściach. W pierwszej omawia ich genezę, w drugiej – przejawy życia CEBs jako formy stawania się Kościoła na poziomie pierwotnych grup społecznych.Pozycja Andrzej A. Napiórkowski OSPPE, Niezbywalność teologii. Implikacje eklezjologiczne i mariologiczne, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, Kraków 2018, ss. 222.Dąbek, Tomasz M. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)Pozycja „Pismo mówi, że On ma powstać z martwych” (J 20,9). Znaczenie odwołania się do Pisma w najwcześniejszych formach wyznania wiary w Zmartwychwstanie. Analiza teologicznofundamentalnaBorto, Paweł (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)Niniejszy artykuł omawia sposób, w jaki najwcześniejsze formy wyznania wiary w Zmartwychwstanie odwołują się do świadectwa Pisma Starego Testamentu. Analizie zostały poddane najważniejsze świadectwa wiary w Zmartwychwstanie wyrażone w aklamacjach i formułach wiary – zarówno te, w których nie pojawia się bezpośrednie odwołanie się do Pisma, jak też i te, w których można wskazać nawiązanie do określonych miejsc w Piśmie. W analizie pominięto katechezy i hymny liturgiczne, stosując w wyborze kryterium diachroniczne wskazujące na pierwszeństwo chronologiczne aklamacji i formuł wiary. Przeprowadzona analiza pozwoliła wykazać, że pierwszym punktem odniesienia dla wiary w Zmartwychwstanie nie jest Pismo, lecz świadectwo świadków, którzy spotkali Zmartwychwstałego, a więc u początku wiary w Zmartwychwstanie jest wydarzenie. Słowo Starego Testamentu samo w sobie jest niewystarczalne. Dopiero kiedy zaczyna się je odczytywać w świetle wydarzeń z życia Jezusa i w świetle Jego słów, można zacząć wskazywać na wypełnienie się Pisma w wydarzeniach paschalnych. Tak więc choć to nie Pismo jest początkiem wiary w Zmartwychwstanie, to zarazem wiara ta szuka odniesienia w Piśmie – lecz nie w pojedynczych tekstach Pisma, ale w Piśmie czytanym jako jedno wielkie świadectwo o zbawczym Bożym działaniu. W pierwszych formułach wiary w Zmartwychwstanie oraz w aklamacjach utrwalony został zarazem pewien sposób lektury Pisma, który stanowi wzorzec dla budowania argumentacji skrypturystycznej w teologii fundamentalnej, ponieważ ukazuje on, że Pismo jest tu czytane najpierw jako całość (egzegeza kanoniczna) oraz w świetle tradycji apostolskiej i z uwzględnieniem analogii wiary, na co zwraca uwagę Benedykt XVI w dokumencie Verbum Domini.Pozycja Wunderheilung. Eine fundamentaltheologische UntersuchungAnderwald, Andrzej (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2019)What medical doctors have to do with a healing process? Is the theological term “miracle” even compatible with current medical knowledge? How can a miracle cure be recognized? Where does the church’s caution come from when recognizing a medically inexplicable healing as a miracle healing in a religious sense? The paper is to present the answer to this question from a perspective of the contemporary Catholic theology. The whole discussion involves firstly a presentation of a new understanding of a miracle as signs from God. The whole procedure involves first of all the idea of a current understanding of miracles as a sign of God (1). Then it will present the participation of medical science in the investigation of the miraculous cures of Lourdes (2). Finally, theological process of recognizing a medically inexplicable healing as a miracle healing in a religious sense will be analyzed (3).