Roczniki Teologiczne, 2015, T. 62, nr 4
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/20342
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Św. Jan Chrzciciel w cieniu św. Benedykta z Nursji. Kartki z dziejów PuchaczowaMoskal, Tomasz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Puchaczów to nieduża osada położona 5 km od Łęcznej. W 1526 roku król Zygmunt I Stary wyraził zgodę na lokację miasta (prawa zabrane w 1870), pozostającego do pocz. XIX w. pod opieką benedyktynów z Sieciechowa. Parafię erygował biskup krakowski Piotr Tomicki w 1533 roku. Drewniana świątynia z tego czasu spłonęła w czasie pożaru miasta w 1623 roku. Nowa, wybudowana przy wsparciu arcybiskupa lwowskiego Andrzeja Próchnickiego, została konsekrowana w 1633 roku. Pod koniec XVIII wieku podjęto inicjatywę budowy kościoła murowanego, którą zwieńczyła konsekracja w 1786 roku. Na uwagę badaczy dziejów miasta zasługuje herb przedstawiający św. Jana Chrzciciela. Jest on z jednej strony inny, niż znane heraldyczne wyobrażenia tego świętego, z drugiej jest przykładem koegzystencji dwóch świętych w jednej osadzie, uwzględniając patrona właścicieli miasta − benedyktynów, św. Benedykta z Nursji.Pozycja Z dziejów parafii unickiej w GrodysławicachFrykowski, Janusz A. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Artykuł przedstawia blisko 200-letnie dzieje parafii unickiej p.w. Podwyższenia Świętego Krzyża w Grodysławicach (od końca XVII w. do 1875 r., czyli roku likwidacji unii i tym samym parafii). Na wstępie określono położenie geograficzne parafii, jej wielkość i miejsce w strukturach organizacyjnych Kościoła. Analizując protokoły powizytacyjne biskupów chełmskich oraz wykazy statystyczne, przedstawiono wygląd świątyni parafialnej i kościołów filialnych oraz ich wyposażenie. W miarę możliwości, na ile pozwoliły źródła, ukazany został także wygląd plebanii i budynków ekonomicznych. Następnie określono beneficjum cerkiewne z uwzględnieniem zmian, jakie zachodziły w jego wielkości i jakości. W kolejnej części odtworzono listę związanych z parafią 14 duchownych, wzbogacając ją o podstawowe dane biograficzne poszczególnych kapłanów. W końcowej części określono liczbę wiernych, przedstawiono liczbę parafian przystępujących do sakramentów oraz w miarę możliwości zaprezentowano poziom religijnego uświadomienia wiernych parafii grodysławickiej.Pozycja Hitlerowskie więzienia i obozy przejściowe w świetle literatury wspomnieniowej duchowieństwa polskiego z lat 1939-1945Dańczura, Katarzyna (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Upływ prawie 70 lat od zakończenia II wojny światowej pozwala stwierdzić, iż mimo przeprowadzenia gruntownych badań nad okupacja hitlerowską nadal w historii tego okresu pozostają obszary niezbadane. Wymownym tego przykładem jest system terroru i eksterminacji przeprowadzony na duchownych polskich, którego częścią składową były więzienia i tzw. obozy przejściowe (mieszczące się zazwyczaj w zaadaptowanych do tego celu klasztorach). Bogatym i cennym źródłem uzupełniającym dotychczasowe nieścisłości są wspomnienia kapłanów-ofiar tej przerażającej machiny. Opierając się na literaturze pamiętnikarskiej, artykuł porusza zagadnienia związane z internowaniem kapłanów w aresztach − począwszy od momentu ich osadzenia (rewizja osobista), poprzez pobyt (harmonogram dnia, wyżywienie, warunki bytowe, kary i represje oraz oprawcy, praca), kończąc na życiu religijnym.Pozycja Dzieje Sanktuarium Matki Bożej w Gidlach w świetle akt z Archiwum Dominikanów w KrakowieCholewiński, Łukasz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Celem niniejszej pracy jest przedstawienie i przybliżenie historii Sanktuarium Matki Bożej w Gidlach. Temat ten nie doczekał się jak do tej pory swojego opracowania. Artykuł może stać się przyczynkiem do napisania pełnej monografii. Autor oparł swoje badania na materiałach zgromadzonych w Archiwum Dominikanów w Krakowie. Wykorzystał także dostępną literaturę przedmiotu. W swojej pracy omówił dzieje klasztoru do 1914 r. Szczególna uwaga skierowana została na kwestię budowy świątyni, gdzie umieszczono cudowną figurkę Matki Bożej. W artykule poruszone zostały także kwestie związane z rozwijającym się ruchem pątniczym. Elementy te złożyły się na historiograficzną wizję dziejów sanktuarium od XVI do XX wieku.Pozycja Michael Joseph McGivney − założyciel Rycerzy KolumbaWaksmundzki, Leszek W. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Ksiądz Michael McGivney urodził się w Waterbury, Connecticut, USA, w dniu 12 sierpnia 1852 r., jego rodzice, Patrick i Mary (Lynch) McGivney, przybyli z wielką falą imigrantów z Irlandii w XIX w. Michael od najmłodszych lat przejawiał chęci do bycia kapłanem i pomimo wielu trudności został wyświęcony na kapłana w dniu 22 grudnia 1877. Nowo wyświęcony ksiądz McGivney rozpoczął pracę w parafii w New Haven intensywnie i z wielkim zaangażowaniem, walczył z alkoholizmem oraz pracował z młodzieżą i więźniami. Pod koniec XIX w. katolicy w USA byli często pozbawiani prawa przynależności do związków zawodowych, organizacji ubezpieczeniowych. McGivney chciał zapewnić mężczyznom alternatywę. W 1881 r. McGivney zaczął rozważać ideę katolickiego stowarzyszenia pomocy bratniej, którego głównym celem byłoby odciągniecie katolików od wstępowania do tajnych stowarzyszeń poprzez oferowanie im pomocy w wypadku śmierci czy choroby. W dniu 29 marca 1882 r. zgromadzenie ogólne stanu Connecticut zatwierdziło statut Rycerzy Kolumba na prawach świeckiej korporacji z siedzibą w New Haven. W tym roku „jedność” i „miłosierdzie” zostały uznane jako podstawowe zasady Zakonu. Zasady „braterstwa” i „patriotyzmu” zostały dodane później. Dzięki zaangażowaniu księdza McGivney’a Zakon Rycerzy Kolumba zaczął się rozwijać, tworzone kolejne rady w Meriden, Forest City. McGivney był początkowo sekretarzem organizacji a od 1884 roku Najwyższym Kapelanem Zakonu. W listopadzie 1884 r. McGivney objął probostwo w Thomaston dalej wspierając rozwój Zakonu. Ksiądz Michael McGivney zmarł w dniu 14 sierpnia 1890 r. W dniu śmierci swego założyciela Rycerze Kolumba liczyli 6000 członków. Obecnie istnieje ponad 1,8 mln członków. Członkiem może być mężczyzna, praktykujący katolik, który skończył osiemnaście lat. Zakon działa głównie w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Meksyku, na Filipinach, a od 2006 roku w Polsce i od 2013 roku na Ukrainie oraz Litwie. Rycerze Kolumba to największa na świecie bratnia organizacja zrzeszająca mężczyzn katolików. W marcu 2008 roku papież Benedykt XVI nadał księdzu Michaelowi McGivney tytuł „Czcigodny Sługa Boży”.Pozycja Historiografia wydarzeń i osób związanych ze Zgodą Sandomierską z 1570 roku w Sandomierskim Muzeum DiecezjalnymMoskal, Tomasz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Pozycja Reorganizacja archidiecezji gnieźnieńskiej na podstawie bulli cyrkumskrypcyjnej „Vixdum Poloniae unitas” z 1925 rokuKrucki, Łukasz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Na skutek zaborów historyczne terytorium archidiecezji gnieźnieńskiej zostało podzielone między Rosję i Prusy. Na terenie państwa Hohenzollernów znalazła się stolica archidiecezji – Gniezno wraz z obszarem kanonicznym, który składał się z 3 odrębnych enklaw. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości ważnym problemem okazało się zreorganizowanie struktur Kościoła, aby mógł on właściwie wypełniać swoją misję duszpasterską. Kwestią tą zajął się Episkopat Polski, który w latach 1919-1924 przedstawił kilka koncepcji dokonania nowych rozgraniczeń pomiędzy diecezjami. Niektóre z nich wpłynęły na tenor bulli cyrkumskrypcyjnej Piusa XI Vixdum Poloniae unitas z 28 X 1925 r., która ustanowiła dwie nowe metropolie: krakowską i wileńską, a także cztery diecezje: częstochowską, katowicką, łomżyńską i pińską. Nie mniej ważne okazały się zawarte w niej wytyczne odnoszące się do ustroju i organizacji archidiecezji gnieźnieńskiej. W ich świetle przyłączono do archidiecezji świętowojciechowej dwa poznańskie dekanaty: miłosławski i jarociński (23 parafie), choć jednocześnie odłączono na rzecz Poznania dekanaty ołobocki i krotoszyński (24 parafie). Zamiana ta zlikwidowała istniejące w archidiecezji gnieźnieńskiej enklawy, a jej ujednolicony obszar objął ok. 12.000 km2. Uzyskany na mocy bulli Vixdum Poloniae unitas kształt terytorialny utrzymał się do 1992r., czyli momentu ogłoszenia przez papieża Jana Pawła II bulli Totus Tuus Poloniae populus.Pozycja Młodość i wychowanie świętego Kolumbana StarszegoKosiński, Łukasz (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)W Irlandii we wczesnym średniowieczu działało wielu duchownych, którzy w znacznym stopniu wpisali się w historię tego regionu. Po niektórych z nich zachowała się bogata tradycja, w większości w postaci legend, czy też dzieł hagiograficznych. Jednym z takich świętych jest choćby Kolumban Starszy, mnich żyjący w VI wieku. Najstarszy zachowany żywot tego duchownego – Vita Sancti Columbae pióra Adamnana − zawiera cenne informacje świadczące o tym opacie. Źródło to stanowi bardzo ważny materiał do badań choćby z uwagi na fakt przedstawienia głównego jego bohatera zgodnie z wzorcem iroszkockiej świętości. Niezwykłość Kolumbana przejawiała się już w okresie lat młodzieńczych, a nawet dokładniej mówiąc jeszcze przed jego narodzinami. W Vita zawarto bowiem wiele przykładów, które potwierdzać miały wspaniałość tego duchownego. Dlatego większość zawartych tam opisów typowa jest dla tego rodzaju źródeł. Do nich zaliczyć należy przewidywanie przyszłych czynów świętego, dokonywanie przez niego licznych cudów, czy też edukację Kolumbana w kilku zgromadzeniach zakonnych. Mnisi irlandzcy mieli bowiem wielką potrzebę odbywania intelektualnej peregrinatio, która kształtować miała ich formację duchową. Na przykładzie opisu młodości Kolumbana Starszego widać zaś jakie elementy w prezentacji bohatera były konieczne w celu zachowania wymogów tekstu hagiograficznego.Pozycja Ks. Józef Gawlina organizatorem Katolickiej Agencji PrasowejWiśniewska, Joanna M. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)W okresie międzywojennym, przedstawiciele hierarchii Kościoła w Polsce zabiegali o stworzenie centralnej instytucji, zarządzającej katolicką informacją. Zadanie takie spełniać miała − działająca pod auspicjami Komisji Prasowej Konferencji Episkopatu Polski − Katolicka Agencja Prasowa, która swoją działalność rozpoczęła w kwietniu 1927 r. Na pierwszego dyrektora KAP powołano ks. Józefa Gawlinę, który stał się faktycznym budowniczym jej struktur. Śląski kapłan, cieszący się zaufaniem prymasa A. Hlonda oraz doświadczony w pracy redakcyjnej, celem sprostania nowym zadaniom odbył podróż rekonesansową po Europie. W ten sposób nawiązał konieczne kontakty oraz zapoznał się z podstawowymi zasadami pracy agencji informacyjnych na Zachodzie. Przed rodzącą się instytucją stanęły poważne wyzwania: przeciwdziałanie antypolskiej propagandzie oraz wpływ na opinię międzynarodową i krajową dotyczącą działalności Kościoła i episkopatu w Polsce.Pozycja „Occasione anni jubilaei”. Dokument erekcji seminarium duchownego na Żmigrodzie w Lublinie (8 X 1714)Marczewski, Jarosław R. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)W 2014 roku przypadła okrągła rocznica założenia seminarium duchownego na Wzgórzu Żmigród w Lublinie. Funkcjonuje ono nieprzerwanie na tym samym miejscu od 300 lat. Podstawę materialną dla seminarium stanowiły liczne zapisy majątkowe, w tym przede wszystkim fundacja Jadwigi Niemyskiej. W oparciu o tę bazę materialną biskup krakowski Kazimierz Łubieński erygował seminarium 8 października 1714 roku i powierzył jego prowadzenie Zgromadzeniu Misjonarzy św. Wincentego à Paulo. Oryginalny dokument erekcji seminarium nie zachował się. Udało się natomiast odnaleźć jego dwa odpisy w Krakowie i Lublinie. Kopia z Krakowa jest starsza, stąd posłużyła ona do przygotowania krytycznej edycji dokumentu erekcyjnego.Pozycja Dictionnaire des évêques de France au XXe siècle, red. Dominique-Marie Dauzet, Frédéric Le Moigne, Les Éditions du Cerf, Paris 2010, ss. 848 + 48 ss. ilustr.Prokop, Krzysztof R. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Pozycja Robotnicy, duchowni i aparat administracyjno-partyjny. Strajki w Hucie Stalowa Wola w 1988 rokuBukała, Marcin (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Artykuł dotyczy trzech strajków robotniczych zorganizowanych w Hucie Stalowa Wola w Stalowej Woli w dniach 29-30 kwietnia, 13 lipca i 22 sierpnia – 1 września 1988 r. Powodem protestów była pogarszająca się sytuacja ekonomiczna w kraju, lekceważenie postulatów pracowniczych przez komunistyczne władze oraz brak niezależnej, legalnej reprezentacji związkowej robotników. Opisywane wydarzenia wpisywały się w ogólnopolskie nastroje społeczne i działania opozycyjnej „Solidarności”. Sukces letniej fali strajków w 1988 r. w kraju, do którego wyraźnie przyczynili się strajkujący pracownicy huty, spowodował, że władze partyjno-rządowe musiały iść na ustępstwa wobec opozycji i podjąć oficjalne rozmowy z jej przedstawicielami, na czele z Lechem Wałęsą. W oparciu o przeanalizowany materiał źródłowy – archiwalia wytworzone przez Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą, dokumenty Służby Bezpieczeństwa, akta sądowe i prokuratorskie oraz prasę, stwierdzić można, że członkowie opozycyjnego i nielegalnego NSZZ „Solidarność” ze Stalowej Woli mogli liczyć na wyjątkowe wsparcie miejscowych księży rzymskokatolickich, szczególnie proboszcza parafii Matki Bożej Królowej Polski w Stalowej Woli ks. Edwarda Frankowskiego. Tylko dzięki współpracy robotników z miejscowymi duchownymi, strajk z sierpnia 1988 r. mógł przybrać takie rozmiary. Po jego zakończeniu, biorący w nim udział pracownicy i wspierający ich duchowni byli represjonowani i prześladowani przez władze komunistyczne.Pozycja Ks. Lesław Łesyk, Tertulian wobec kwestii społecznych północnej Afryki. Studium pism parenetycznych. Promotor: ks. prof. dr hab. Jerzy Pałucki. Recenzenci: ks. dr hab. Michał Kieling (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu), ks. prof. dr hab. Mariusz Szram (KUL).Łesyk, Lesław (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Pozycja Ks. Rafał Piekarski, Biskup Walenty Wójcik. Życie i działalność (1914-1990). Promotor: ks. prof. dr hab. Jan Walkusz. Recenzenci: ks. dr hab. Waldemar Gliński (prof. UKSW), ks. dr hab. Piotr Szczur (prof. KUL).Piekarski, Rafał (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Pozycja Maciej Bogdan Stępień, Okultyzm w świetle badań nad ezoteryką zachodnią. Promotor: ks. prof. dr hab. Zygmunt Zieliński. Recenzenci: prof. dr hab. Eugeniusz Sakowicz (UKSW), ks. dr hab. Włodzimierz Bielak (KUL)Stępień, Maciej B. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Pozycja Zdzisław Gogola OFMConv, Dzieje franciszkańskiej Prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię 1918-1939, UNUM, Kraków 2011, ss. 843.Kwiatkowski, Rafał (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Pozycja Geschichte des Kardinalats im Mittelalter, red. Jürgen Dendorfer, Ralf Lützelschwab (Päpste und Papsttum, t. 39), Anton Hiersemann Verlag, Stuttgart 2011, ss. XIV + 608.Prokop, Krzysztof R. (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Pozycja Łukasz Schreiber, Sulla 138-78 p.n.e., Seria Bitwy/Taktyka, Wydawnictwo Inforteditions, Zabrze−Tarnowskie Góry 2013, s. 400Rogalski, Paweł (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Pozycja Józef Makarczyk OFMConv, Prowincja litewsko-białoruska Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w latach 1687-1845, Grodno 2012, ss. 555.Kwiatkowski, Rafał (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)Pozycja Jean-Marc Ticchi, Le Voyage de Pie VII à Paris pour le sacre de Napoléon (1804-1805). Religion, politique et diplomatie, Honoré Champion, Paris 2013, ss. 599.Zając, Paweł (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2015)