Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie, 2023, nr 30
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/12144
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Księga Koheleta 1,1-11 z buddyjskiej perspektywy. Przyczynek do przekładu i komentarza międzyreligijnegoGoniszewski, Piotr (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)In this article, we have proposed an alternative, interreligious translation and commentary on Ecclesiastes 1:1-11 from the perspective of Buddhist philosophy. When translating and commenting on Ecclesiastes 1:1-11, we did not base ourselves on the philosophy of one particular branch of Buddhism. Reference was made to ideas that are present in both Theravada Buddhism and Mahayana, bearing in mind that in individual branches of this religion they have specific accents and sometimes play a slightly different role. The proposed translation leads to two important conclusions related to the process of interreligious dialogue. First, in literary works representing different religious and cultural systems, one can find ideas that are similar to each other. On the one hand, it facilitates the translation process, because we introduce some similar concepts in place of others. However, we must remember that even these seemingly similar ideas function in completely different social, historical, cultural and religious contexts. In the case of Ecclesiastes 1:1-11, such a concept that immediately evokes certain associations with Buddhist philosophy is the Kohelet hăbel/ hebel (“evanescence”, “vanity”), which we decided to render by two similar concepts, i.e. the Sanskrit term śūnyatā (“emptiness”) and the Pah dukkha (“something unsatisfactory”, “suffering”). Secondly, the challenge for this kind of translation and commentary is to find adequate ideas that perform an analogous function in the two juxtaposed religious systems, but at the same time they may radically differ from each other. In this case, the translator must find and grasp the specificity of various religious concepts and their place in a given system, and then find structural equivalents in the source text and doctrine from the perspective of which he interprets this text. In Ecclesiastes 1:1-11, an example of this type of phenomenon were those fragments in which eschatological threads appear. Ecclesiastes is a representative of the traditional Semitic idea, which limits authentic human life to the temporal world only. After death, the shadow of man is in the abyss called Sheol, where he only vegetates. Buddhism, on the other hand, teaches about the endless cycle of successive lives. Of course, Buddhism, based on the doctrine of non-self (anātman; Pali anattā), rejects the concept of an immortal, wandering soul or self.Pozycja Miłuj bliźniego jak siebie samego? Jaką miarą czy z jakiego powodu miłować bliźniego?Lemański, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)Tradycyjnie rozumienie końcowej syntagmy kāmôkā w sensie „jak siebie samego” rodzi kilka problemów interpretacyjnych i niekoniecznie pozwala właściwie zrozumieć przykazanie miłości bliźniego z Kpł 19,17-18.33-34. Zmiana interpretacji tej syntagmy z przysłówkowej (w odniesieniu do miłości) na atrybutywną (w odniesieniu do bliźniego: „jest jak ty”) jest dobrze uzasadniona (A. Schüle) i znacząco zmienia sam sposób rozumienia przykazania, gdyż pozwala w nowy sposób spojrzeć na samą definicję „bliźniego”. W Nowym Testamencie odchodzi się od próby zdefiniowania na rzecz wskazania, że bliźnim się nie jest, lecz się nim staje poprzez samo spotkanie z drugim człowiekiem.Pozycja Synodalność w prawosławnej, protestanckiej i katolickiej refleksji teologicznejBujak, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)Celem artykułu jest ukazanie wybranych kwestii z zakresu teologicznej refleksji nad znaczeniem synodów w teologii prawosławnej, luterańskiej i katolickiej. Teologowie prawosławni uzasadniają synodalny wymiar Kościoła nauczaniem Chrystusa, praktyką okresu apostolskiego i rozwojem synodalności w pierwszym tysiącleciu Kościoła. W Kościołach prawosławnych synodalność ma charakter episkopocentryczny i wyraża się na poziomie Kościoła lokalnego, z biskupem na czele oraz na poziomie regionalnym. Po zerwaniu jedności z Kościołem rzymskim w roku 1054 Kościoły prawosławne nie odbyły żadnego soboru o wymiarze ekumenicznym. To, co jest charakterystyczne dla wschodniej teologii synodów i soborów, to przekonanie, że ich decyzje nie są obowiązujące ex sese, ale uzyskują swoją ważność po recepcji przez wiernych. We Wspólnotach kościelnych wywodzących się z reformacji mamy różne formy organizacji synodalnej. W luteranizmie niemieckim do XX wieku obowiązywał model Kościoła państwowego, w którym sprawami Kościoła zarządzali władcy świeccy biskupów. Akceptacja takiej formy zarządzania Kościołem wynikała z wielu czynników, m.in. z teologii Marcina Lutra o powszechnym kapłaństwie i braku biskupów, których zastąpili właśnie książęta. W XIX, a zwłaszcza w XX wieku Kościoły luterańskie w Niemczech wypracowały struktury synodalne, w których główną rolę odgrywają świeccy. Decyzje podejmowane na synodach nie są uznawane za nieomylne, dlatego mogą podlegać zmianom. Również Wspólnoty luterańskie nie znają ekumenicznego wymiaru synodów. W Kościele rzymskokatolickim, podobnie jak w Kościołach prawosławnych, za źródło synodalności uznaje się praktykę Kościoła apostolskiego, zwłaszcza Sobór Apostolski opisany w Dziejach Apostolskich w rozdziale piętnastym, i okres pierwszego tysiąclecia Kościoła, w którym rozwinęły się struktury synodalne i soborowe. W Kościele rzymskokatolickim mamy dwa poziomy synodalności: pierwszy dotyczy prymatu papieża i kolegium biskupów będących z nim w jedności, drugi natomiast opiera się na udziale wszystkich ochrzczonych w życiu Kościoła, który polega na ich funkcji doradczej. Charakterystyczne dla Kościoła rzymskokatolickiego jest zachowanie wszystkich trzech poziomów synodalności: lokalnego, regionalnego i powszechnego, dzięki papieżowi, który zwołuje sobory. W Kościele rzymskokatolickim decyzje soborowe nie wymagają zatwierdzenia przez wiernych świeckich, ale uznawane są obowiązujące po przyjęciu ich przez zgromadzenie soborowe i papieża. Obecnie trwa dyskusja nad większym włączeniem w wiernych świeckich w podejmowanie decyzji dotyczących życia Kościoła.Pozycja Psychologiczny pomiar religijności uczniów poznańskiej szkoły niepublicznej oraz młodzieżowej wspólnoty parafialnej w okresie pandemii Covid-19Kozak, Igor (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)Tematem artykułu jest religijność młodzieży z Archidiecezji Poznańskiej. Wykorzystano w nim badania sondażowe, przeprowadzone w ósmych klasach społecznej szkoły podstawowej oraz pośród członków grupy młodzieżowej działającej przy parafii św. Jana XXIII w Komornikach. Młodzież, głównie dziewczęta, została przebadana trzema testami mierzącymi religijność w aspektach: emocji wobec Boga, personalnej relacji do Boga oraz spójności przekonań religijnych adolescentów. W części teoretycznej artykułu omówione zostały zagadnienia specyfiki adolescencji, w tym rozwoju religijności na tym etapie rozwojowym.Pozycja Likwidacja Kościoła katolickiego obrządku wschodniego w południowo-zachodnich guberniach Cesarstwa Rosyjskiego za panowania cesarza Mikołaja I (lata 30. XIX wieku)Bilyk, Viktoria (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)W artykule przedstawiono politykę władz rosyjskich zmierzającą do ograniczenia pola działania Kościoła katolickiego obrządku wschodniego (dawniej greckounickiego czy unickiego) i jego stopniowej likwidacji w latach 30. XIX wieku, a także pokazuje przygotowanie „aktu ponownego zjednoczenia” w 1839 roku. W latach 1794-1796 trwał intensywny proces „przyłączania” unitów do Cerkwi prawosławnej. Okres od 1797 roku do połowy lat 20. XIX wieku charakteryzuje się osłabieniem presji władz na Kościół katolickiego obrządku wschodniego. W drugiej połowie lat 20. XIX wieku władze rosyjskie zaostrzyły swoją politykę wobec Kościoła katolickiego obrządku wschodniego i zaczęły przygotowywać grunt pod jego ostateczne zjednoczenie z Cerkwią prawosławną. W proces likwidacji Kościoła katolickiego obrządku wschodniego zaangażowani byli także hierarchowie unici. Szczególną rolę odegrał biskup litewski Józef Siemaszko. Z pomocą biskupa białoruskiego Wasilija Łużyńskiego i biskupa brzeskiego, wikariusza diecezji litewskiej Antoniego Zubko zwołał on w 1839 roku w Połocku synod biskupów i kleru unickiego, na którym podjęto decyzję „ponownie zjednoczyć” Kościół katolickiego obrządku wschodniego z Cerkwią prawosławną.Pozycja II Synod Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej w historyczno-teologicznej perspektywie synodalności KościołaWojtczak, Jan (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)Synodalność Kościoła od samego początku ukazuje wspólnotę wiary jako jeden lud pielgrzymujący, w którym każdy ma swoje miejsce i dzieli odpowiedzialność za Kościół. Współcześnie praktyka Kościoła kładzie duży akcent na zaangażowanie wiernych świeckich w troskę o Kościół i przez prawodawstwo umożliwia im również udział we władzy kościelnej. Wyrazem wspólnej odpowiedzialności i przejawem synodalności na szczeblu partykularnym był II Synod Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej.Pozycja Dochodzenie beatyfikacyjne o życiu, sławie świętości i heroiczności cnót ks. Aleksandra Woźnego w świetle dokumentów procesu beatyfikacyjnegoMueller, Wojciech (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)Celem niniejszego opracowania jest ukazanie dochodzenia beatyfikacyjnego o życiu, sławie świętości i heroiczności cnót ks. Aleksandra Woźnego w świetle dokumentów procesu beatyfikacyjnego. Jest to swoiste studium źródłoznawcze, w którym czytelnik zostanie zaznajomiony z rodzajami i wartością zgromadzonych materiałów. W parafii pw. św. Jana Kaniego w Poznaniu na przestrzeni lat powstały liczne inicjatywy zmierzające do rozpoczęcia procesu beatyfikacyjnego kandydata na ołtarze, które został zapoczątkowany 25 stycznia 2014 roku. Po półtorarocznej pracy Trybunału, Komisji Historycznej oraz Komisji Teologów Cenzorów 23 maja 2015 roku, w kościele pw. św. Jana Kaniego w Poznaniu, odbyła się ostatnia publiczna sesja kończąca proces diecezjalny sługi Bożego. Obszerna procesowa dokumentacja, licząca ponad 6,5 tyś. stron, została przygotowana do przekazania jej do Dykasterii Spraw Kanonizacyjnych. Z tego powodu do zasadniczych prac postulatora na etapie rzymskim należało opracowanie Positio, które jest podstawowym dokumentem pracy przy studiowaniu i pogłębieniu danej sprawy. Cała Positio super vita, virtutibus et fama sanctitatis. Posnaniensis beatificationis et canonizationis Servi Dei Alexandri Woźny sacerdotis dioecesiani (1910-1983) została tak opracowana, by wystarczyła do wyrobienia obiektywnego sądu konsultorom teologom, a następnie kongregacji zwyczajnej kardynałów i biskupów, aby dzięki zebranym dowodom zdobyć pewność moralną przy udzieleniu odpowiedzi na dubium początkowe, które w procesie o życiu, sławie świętości i heroiczności cnót ks. Aleksandra Woźnego brzmi następująco: „Czy udowodniono cnoty teologalne: wiarę, nadzieję i miłość tak w stosunku do Boga, jak i do bliźniego, a także cnoty kardynalne: roztropność, sprawiedliwość, wstrzemięźliwość i męstwo, a nadto cnoty im pokrewne, w stopniu heroicznym oraz opinię świętości w tej konkretnej sprawie i w aspekcie, o jaki chodzi?”. Odpowiedź na powyższe pytanie jest możliwa nie tylko po wnikliwej analizie zeznań świadków, ale przede wszystkim po pogłębieniu merytorycznym i analizie zebranej całej dokumentacji procesowej, która znajduje swoje odzwierciedlenie w jednej z części Positio, mianowicie w Summarium Documentorum.Pozycja Dni Młodych w (archi)diecezji szczecińsko-kamieńskiej w latach 1990-2022Szczodry, Marcin (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)Diecezjalne obchody Światowego Dnia Młodzieży są celebrowane w Kościele szczecińsko-kamieńskim od 1990 roku. W ciągu ponad trzydziestu lat zmieniała się forma tego spotkania, ale zasadnicze elementy programu nieprzerwanie towarzyszą świętowaniu młodych archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie historii Dni Młodych, które początkowo gromadziły młodzież w stolicy diecezji, w Szczecinie, a od 2003 roku odbywają się w różnych miejscowościach na terenie całej archidiecezji. Przeprowadzono kwerendę w Archiwum Wydziału Duszpasterskiego Kurii Metropolitalnej oraz skorzystano z relacji prasowych zamieszczonych w diecezjalnym czasopiśmie Kościół nad Odrą i Bałtykiem. W podjętych badaniach opisano fenomen Archidiecezjalnych Dni Młodych nie tylko od strony historycznej, ale również teologiczno-pastoralnej. Święto młodych gromadzi każdego roku setki osób, które biorą udział w bogatym programie religijnym, duchowym, kulturalnym, artystycznym, rekreacyjnym. Program ten jest zorientowany ewangelizacyjnie, ale treści, które proponuje się młodym, są podane w przystępnej i zrozumiałej dla nich formie. Podstawowym założeniem, które towarzyszy opracowywaniu programu kolejnych edycji Dni Młodych, jest stworzenie takiej przestrzeni, w której młodzi ludzie doświadczą osobistego spotkania z Bogiem, pogłębią swoją wiarę, doświadczą piękna wspólnoty Kościoła, spotkają się z rówieśnikami, z którymi spędzając wspólnie czas, na różne sposoby będą mieli okazję dzielić się wiarą i poszukiwać odpowiedzi na najważniejsze egzystencjalne pytania. Archidiecezjalne Dni Młodych są świadectwem zaangażowania Kościoła szczecińsko-kamieńskiego w dzieło towarzyszenia młodym ludziom na drogach wiary oraz oznaką tego, że Kościół chce słuchać ich głosu i doceniać wkład, jaki wnoszą w życie lokalnej wspólnoty.Pozycja Model i wzór osobowy księdza parafialnego w interpretacji socjologicznej i w wyobrażeniach katolików dorosłych w Polsce na przełomie XX i XXI wiekuBaniak, Józef (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)Prezentowany artykuł składa się z dwóch części: teoretycznej i empirycznej. W części teoretycznej autor ukazuje dwie kwestie: metodologiczne założenia badań podjętych w artykule i socjologiczną interpretację modelu i wzoru osobowego księdza parafialnego. W części empirycznej ukazuje i analizuje z socjologicznego punktu widzenia wyobrażenia dorosłych katolików polskich dotyczące modelu i wzoru osobowego księdza parafialnego. W tych wyobrażeniach mieszczą się postawy i oceny obejmujące nastawienie księży parafialnych do modelu kapłana obowiązującego w Kościele Rzymskokatolickim. Podstawę dla tej analizy stanowią wyniki badań ankietowych, które zostały zrealizowane przez socjologów w minionym i obecnym wieku w parafiach wiejskich i miejskich. Badania te wykazały, że środowiskowy model i wzór osobowy księdza parafialnego ukazywany przez dorosłych katolików polskich nie jest identyczny z modelem kapłana postulowanym w doktrynie teologicznej Kościoła instytucjonalnego. W wielu aspektach i wątkach różni się on od modelu oficjalnego, na co wskazują wyobrażenia badanych katolików dorosłych dotyczące wprost tego modelu. Różnicę tę potwierdzają wyniki prezentowanych tu badań socjologicznych. Postawy i oceny badanych katolików dorosłych dotyczące modelu i wzoru osobowego księdza parafialnego były niekiedy istotnie zróżnicowane przez ich cechy osobowe i społeczne oraz zależne od środowiska parafialnego (od typu parafii – wiejskiej i miejskiej), a także od uwarunkowań wspólnoty lokalnej. Oceny pozytywne i krytyczne respondentów dotyczące modelu i wzoru osobowego księdza parafialnego były także ściśle powiązane z ich globalnym stosunkiem do wiary w Boga i do praktyk religijnych.Pozycja Urząd administratora diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej w okresie wakatu 3.03-9.07.2007 rokuDullak, Kazimierz; Pniewski, Łukasz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)Na czele diecezji, decyzją papieża, stoi biskup diecezjalny wyposażony w potrójną władzę: ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Kodeks Prawa Kanonicznego przewiduje możliwość zaistnienia wakatu na stolicy biskupiej. Taka sytuacja może być podyktowana kilkoma okolicznościami przewidzianymi przez prawo. Wówczas kolegium konsultorów wybiera administratora diecezji, celem prowadzenia Kościoła lokalnego, do momentu przejęcia diecezji przez nowego biskupa diecezjalnego. Trzykrotnie taki urząd piastował biskup Tadeusz Werno. Będąc tymczasowym zarządcą Kościoła partykularnego, przejął na siebie w tym okresie wszelkie obowiązki biskupa diecezjalnego. Był zobowiązany wypełniać je poprzez realizację swej władzy w zakresie nauczania, uświęcania i rządzenia. Wszelkie płynące stąd zadania podejmował on w łączności z biskupem Rzymu. Poprzez swoje rządy stanowił niejako gwarancję zachowania ciągłości władzy i sukcesji apostolskiej w kierowaniu diecezją. Tymczasowość jego rządów nie przeszkadzała jednocześnie w realizowaniu posługi kierowania wiernymi zgodnie z misją zbawczą Kościoła.Pozycja Jezus Chrystus Najwyższy Kapłan w świetle „Listów do kapłanów na Wielki Czwartek” Jana Pawła IIKochaniewicz, Bogusław (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)W niniejszym artykule przedstawiono analizę Listów do kapłanów na Wielki Czwartek Jana Pawła II. Opublikowane na przestrzeni całego pontyfikatu pisma adresowane do społeczności kapłanów podejmują wiele tematów związanych z życiem kapłańskim. Ich cechą wspólną jest perspektywa antropologiczna. W analizowanych pismach Jan Paweł II dokonuje opisu kwestii związanych z kapłaństwem ministerialnym, m.in. roli kapłana w życiu wspólnoty Kościoła czy tożsamości i duchowości kapłańskiej z akcentem położonym na Chrystusa. Autor przeprowadził badania i wyróżnił charakterystyczne cechy, które pojawiają się w dyskursie dotyczącym kapłaństwa Jezusa Chrystusa.Pozycja Oblicza świętości Ottona z Bambergu i płynące z nich przesłania dla współczesnych ludziWejman, Henryk (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)Celem niniejszego przedłożenia było ukazanie wartości postawy świętości Ottona z Bambergu dla współczesnych ludzi. Realizacja tak określonego celu nie mogła nie rozpocząć się od odsłonięcia uwarunkowań nadprzyrodzonych świętości, tj. Bożego powołania człowieka do niej, i tych naturalnych, tj. świadomości tego Boskiego zaproszenia ze strony Ottona. Następnym krokiem w realizacji celu było zaprezentowanie responsoryjnego wymiaru powołania do świętości, czyli ukazaniu Ottonowej odpowiedzi na to powołanie. W zakres tej odpowiedzi ze strony Ottona weszły: ofiarna posługa Chrystusowi w Jego Kościele, wrażliwość na bliźnich i wierność osobistej godności i powierzonej misji. Te trzy elementy stanowiły formy pełnienia przez Ottona powołania do świętości. Ich odsłonięcie pozwoliło na uwypuklenie płaszczyzn jego oddziaływania na współczesne działania ludzi w społeczeństwie. W tym względzie wpływu jego postawy świętości można upatrywać we wskazaniu na podstawę wszelkiego ładu w społeczeństwie i jedności w Kościele, jakim jest wierność Chrystusowej Ewangelii, w okazywaniu wsparcia ludziom w potrzebie jako wymiaru świadectwa o Chrystusie i w otwartości w duchu dialogu na ludzi, którzy wyznają inną wiarę i kierują się odmiennym światopoglądem jako podstawy wprowadzania między nimi pokoju. Właśnie w tych płaszczyznach zawiera się aktualność duchowości Ottona z Bambergu.Pozycja Katecheza wprowadzająca do życia wspólnotowego w kontekście założeń programu duszpasterskiego dla Kościoła w Polsce „Wierzę w Kościół Chrystusowy”Buchta, Roman (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)Program duszpasterski Konferencji Episkopatu Polski na rok liturgiczny 2022/2023 „Wierzę w Kościół Chrystusowy” jako pierwszorzędne zadanie duszpasterskie wskazuje budzenie i umacnianie wiary w Kościół. Uzasadnieniem podjęcia wskazanej tematyki są obserwowane przejawy utraty zaufania wobec wspólnoty Kościoła oraz zwołanie przez Franciszka Synodu o synodalności. Soborowa wizja Kościoła: otwartego, wspólnotowego i służebnego pozostaje nadal niezrealizowanym programem odnowy. Realizacja tego zadania zakłada podniesienie u wiernych poziomu rozumienia Kościoła oraz obudzenia w nich świadomości bycia Kościołem. W wymiarze katechetycznym, zadanie to powinno zostać zrealizowane poprzez wprowadzanie do życia wspólnotowego. Celem artykułu jest wskazanie szczegółowych zadań dla katechezy wprowadzającej do życia wspólnotowego w Kościele, próba oceny obecnej sytuacji katechetyczno-duszpasterskiej oraz prezentacja podejmowanych w Kościele katowickim inicjatyw wspomagających wprowadzanie do życia wspólnotowego.Pozycja Bonifacy Miązek, Zapiski autobiograficzne, oprac. Piotr Obrączka, Wydawnictwo Gens, Kielce 2021, ss. 197Romejko, Adam (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)Pozycja Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji naukowej „Świętość Kościoła na przykładzie historii Pomorza”, WSD Koszalin, 5 listopada 2022 rokuKrupka, Aneta (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2023)