Verbum Vitae, 2025, T. 43, nr 1
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/37326
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Poetical Postmodern Exegesis: Paul Ricoeur and Olivier-Thomas Venard in DialogueWeisel, Aaron James (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)In a postmodern linguistic turn, Paul Ricoeur pays great attention to the subject and the Biblical text itself. This helpfully presents a very pristine text, one which can move and re-create the subject who encounters the text with humility. However, when it comes to Biblical exegesis specifically, Ricoeur’s method is immanentist, a historical, and unhelpfully rejects any interpretive authority. Olivier-Thomas Venard, like Ricoeur, pays great attention to the sign-character of the Bible’s language, but offers a more holistic exegesis which takes the Bible on its own terms and is metaphysically and historically grounded. In this article, I first lay out Ricoeur’s poetical exegetical project and offer interpretive and metaphysical critiques; specifically, I contend that his “distanciated” reading of the Bible and his rejection of authority fail to interpret the Bible on its own terms. I then turn to Venard, who sympathizes with Ricoeur’s subjective and linguistic turn while remaining grounded in interpretive authority, history, and providence, offering what Matthew Levering calls a “participatory exegesis.”Pozycja Błogosławieństwa w rycie hiszpańsko-mozarabskim i ich teologiczne znaczenieRoszak, Piotr (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)Artykuł prezentuje sposób celebrowania oraz teologiczne znaczenie błogosławieństw w rycie hiszpańsko-mozarabskim zarówno w kontekście historycznym, jak i systematycznym. Podkreśla obecność wielu obrzędów błogosławieństw, które pojawiają się w Liber Ordinum, wyrażających prośbę o podporządkowanie ludzkich aktywności i sytuacji mocy Boga. Przyzywanie Jego błogosławieństwa oznacza w sensie teologicznym, jak to ujmuje św. Tomasz z Akwinu, „pomnażanie” dobra w konkretnych sytuacjach ludzkich. Z tego powodu odnajdziemy w błogosławieństwach również elementy egzorcyzmów, które uwalniają od wpływu złego ducha. Aby ukazać teologiczne znaczenie zawarte w błogosławieństwach, najpierw zostanie przeanalizowany ich przedmiotowy zakres w Liber Ordinum, następnie sens błogosławieństwa w ramach Mszy Świętych, udzielanego przed przyjęciem Komunii Świętej i z nią powiązanego, aby na końcu ukazać główne idee teologiczne obecne w modlitwach błogosławieństw w rycie hiszpańskim.Pozycja El santoral hispano-mozárabe. Fuentes para su estudioMiquel, Gabriel Ramis (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)The study of the cycle of saints in liturgical books sheds light on the evolution of the cult of the saints in a given rite or Church. Through such a study, we can trace the theological and historical evolution of the calendar of saints. This article aims to systematically present the sources of the liturgy of the Spanish-Mozarabic rite, which will be useful for later research on the calendar of saints. It is divided into two parts: manuscripts and printed sources. This covers the entire timeline of liturgical books and presents all sources of the A and B traditions of the Office and the Mass, including the liturgical calendars. The manuscripts date from the late 7th or early 8th century to the 12th century, and the printed sources date from 1500 to the present day. The lack of records from the early years of Christianity makes studying the cycle of saints difficult. Of course, the Churches of the Iberian Peninsula celebrated the feasts of the saints before the 8th century, but no liturgical records survived. Most sources date from the 10th to 12th centuries, a time when the Spanish liturgy’s calendar of saints took shape and the number of feast days of saints venerated by other Churches significantly increased. With the publishing of the Missal and the Breviary by Cardinal Cisneros, the feast days of saints originating from Roman sources were added to the calendar.Pozycja Wprowadzenie do rytu hiszpańsko-mozarabskiegoPorosło, Krzysztof; Roszak, Piotr (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)Niniejszy artykuł ma charakter prezentacji najważniejszych informacji dotyczących rytu hiszpańsko-mozarabskiego i w tym sensie stanowi wprowadzenie do tej tradycji liturgicznej oraz editorial numeru czasopisma „Verbum Vitae”, który jest poświęcony własnej liturgii Kościoła hiszpańskiego. Artykuł został podzielony na dwie zasadnicze części. Pierwsza stanowi syntetyczną historię kształtowania się i rozwoju rytu hiszpańsko-mozarabskiego. Przy tej okazji zostały również wyjaśnione różne nazwy rytu, z którymi można się spotkać w literaturze przedmiotu. Ze względu na to, iż najlepiej poznawać charakterystyczne cechy danego rytu przez odniesienie do sakramentu Eucharystii, druga część jest prezentacją i komentarzem do ordo missae, aktualnie obowiązującego Missale Hispano-Mozarabicum.Pozycja Freedom as a Polyphonic Concept in the vota for the Second Vatican CouncilWąsek, Damian; Zieliński, Sławomir (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)This article explores the multifaceted nature of freedom that emerges from the various vota sent from around the world in the antepreparatory phase of the Second Vatican Council. The voices of bishops and institutions, each with their unique perspective, are structured into five categories. The first is the foundations and sources of freedom often presented in a polemical aspect. The second category is the issue of free will and freedom of conscience. The third concerns freedom within the Catholic Church. The fourth issue considered is freedom in ecumenical and interreligious dialogue. The last reflection explores freedom in the area of state governance and its relationship with the Church. The whole is concluded by detailing the tensions in the positions cited above, with a commentary that demonstrates the topicality of the issue addressed.Pozycja Charakterystyka postu w euchologii okresu przygotowania paschalnego w Mszale hiszpańsko-mozarabskim z 1991 rokuPorosło, Krzysztof (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)Artykuł stara się w pierwszej kolejności ukazać charakterystykę okresu przygotowania paschalnego rytu hiszpańsko-mozarabskiego, szczególnie w odniesieniu do zarówno praktyki wstrzemięźliwości od mięsa, jak i postu. W tym celu została przedstawiona historia kształtowania się tego okresu liturgicznego w pierwszym tysiącleciu oraz charakterystyczne dla tradycji hiszpańskiej cechy wielkiego postu, które w pewnej części są wspólne z innymi tradycjami liturgicznymi tak Zachodu, jak i Wschodu. Na unikatową teologię postnego okresu przygotowania do Paschy w tradycji wizygockiej wpłynęła także teologia św. Izydora z Sewilli, która odcisnęła swój ślad na hiszpańskiej euchologii mszalnej. Sercem artykułu jest zatem prezentacja teologii postu, która wypływa z analizy wielkopostnych oracji Missale Hispano-Mozarabicum. Czterdziestodniowy post, na wzór postu Mojżesza, Eliasza i samego Jezusa, jest rozumiany w rycie hiszpańskim jako ofiara składana Bogu i wstawiennictwa za żywymi i zmarłymi, jako lekarstwo na grzechy i skuteczny środek duchowej walki z diabłem, jako narzędzie uświęcenia człowieka i przygotowania go do Paschy, czy w końcu jako przeciwieństwo rajskiego grzechu polegającego na obżarstwie i nieumiejętności poszczenia Adama i Ewy. Okres quadragesimae i abstynencja w tym czasie są dziesięciną całego roku, którą każdy chrześcijanin powinien ofiarować Bogu.Pozycja Massimo Pazzini, Grammatica siriaca (Analecta 46. Milano: Terra Sancta Edizioni, 2022). Pp. 191. 35 EUR. ISBN 979-12-5471-135-4.Jutkiewicz, Piotr (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)Pozycja Eucharistic Theology as a Condition of Eucharistic Revival According to John Paul II and Benedict XVIMigut, Bogusław (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)The answer to the question of whether the Eucharistic theology of John Paul II and Benedict XVI in its selected aspects can constitute the foundation for the Eucharistic renewal of the Church is absolutely affirmative. This is proven by the depth of their theology, which consists in linking the Eucharist to the most important theological issues. An analysis of the teachings of John Paul II and Benedict XVI confirms the thesis put forward in the introduction to this paper that the Eucharist is one of the most important theological topics. The renewal and revival of Eucharistic life cannot consist only of pastoral activity, but in the constant discovery of the theological depth of this sacrament and the delight of its richness. Only such a deeply theological vision of the Eucharist can protect it from being made shallow and marginalized. John Paul II presents the Eucharist as: (1 ) the place where God humbles Himself to such an extent that His Majesty is hidden, and the reason for this is love; (2) the place of Christ’s loving us “to the end,” where He unites Himself to us, where the spousal nature of Christ’s body transforms our bodies into His image; and (3) the place of revelation of God to man and of man to man. Benedict XVI presents the Eucharist as: (1) the principle and place of action of the Divine Logos, who was the principle and model of the creation of the world and of man, who took on flesh and became man and began anew the original relationship of creation with its Creator through obedience, and who now continues to transform the world through the Eucharist, transforming the human heart into His own image; (2) the place of action of the Logos and the worship of God by us joined to the Logos and in the image of the Logos; (3) the place of transforming our eros love (love of desire, passion, a climbing) for God and neighbor into agape love, that is, making the gift of self.Pozycja Biografia św. Juliana z Toledo (642–690) w świetle krytycznej analizy źródełKasprzak, Dariusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)W przypadku Juliana z Toledo polska bibliografia patrystyczna potwierdza tendencję istniejącą w światowej patrologii, a mianowicie brak większego zainteresowania tak samą osobą, jak i jego dziełem. Stąd wydawało się uzasadnione napisanie krytycznej biografii wymienionego biskupa Toledo. W niniejszym opracowaniu po omówieniu źródeł pisanych i stanu badań dotyczących Juliana z Toledo na ich podstawie przedstawiona zostanie próba historycznej rekonstrukcji jego życiorysu, uwypuklając szczególnie dwie kwestie: żydowskie pochodzenie Juliana oraz prawdopodobny udział w spisku przeciwko królowi Wambie. Dokonana analiza tekstów źródłowych z okresu VII–VIII wieku dotyczących Juliana z Toledo wykazuje, że jego twórczość liturgiczna, kanoniczna i teologiczna potwierdza słuszność królewskich nominacji na biskupa i arcybiskupa stolicy Wizygotów. Znaczące dla ówczesnego Kościoła były podejmowane przez bpa Juliana inicjatywy unifikacji lokalnych rytów liturgicznych wizygocko-hiszpańskich, kodyfikacji prawa kanonicznego dla Kościoła wizygockiego czy stworzenie podręcznikowego wykładu o czyśćcu. Problematycznym w ocenie pozostaje natomiast jego udział w spisku przeciwko królowi Wambie czy uczestniczenie w tworzeniu legislacji antyżydowskiej za króla Erwiga.Pozycja The Culmination of the “Royal Travesty” in the Poetic Imagery of Solomon’s Wedding Procession (Song 3:6–11)Jasnos, Renata (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)The description of the wedding procession in Song 3:6–11 is distinguished by the culmination of royal features and its climax in the cyclical poetic development of the theme of the king. It is also the only direct reference to weddings in the Song of Songs. Therefore, the following question has been asked about the content of the culmination of royal metaphors in 3:6–11: What is the relationship between the meaning of the pericope and the wisdom conclusion of the entire Canticle (8:5–7)? The article begins with the cultural context (Sitz im Leben) of weddings, and then arguments are presented in favour of the interpretation of pericope 3:6–11 as a poetic vision of a wedding procession. The literary device of the royal travesty and its use in the Song of Songs (form criticism) are explained. The basic exegetical analysis is preceded by an analysis of the composition of the pericope. It leads to the conclusion that there is a compositional relationship between the pericope under study 3:6–11 and the punch line of Canticle 8:5–7. They reflect the steps in the progression of the message within the cyclical development of its content, so characteristic for the Song of Songs. The study ends with an intertextual analysis of the studied pericope 3:6–11 and the wisdom conclusion of Canticle 8:5–7. A deeper analysis results in the conclusion that the royal travesty of the wedding procession serves as something more than the praise of the nuptials themselves. The bridegroom’s royal travesty is an attempt at a human response to the experienced mystery of the power and splendour of love (mysterium fascinosum) between the bride and bridegroom. The compositional relationship between the pericopes makes it possible to interpret and justify the words of the punch line of Canticle 8:6 as a call to a commitment and oath of nuptial love.Pozycja Jedność w różnorodności: uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w liturgii rzymskiej i hiszpańsko-mozarabskiejGutowski, Tomasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)Artykuł podejmuje problem historyczno-teologicznego ukształtowania się uroczystości Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w dwóch tradycjach liturgicznych: rzymskiej oraz hiszpańsko-mozarabskiej. Analiza koncentruje się na ukazaniu genezy święta, jego ewolucji oraz specyficznych cech tekstów liturgicznych związanych z tą uroczystością w obu rytach. Struktura opracowania obejmuje wprowadzenie, dwie zasadnicze części oraz wnioski. Pierwsza część poświęcona jest historii święta i analizie współczesnych tekstów liturgicznych w rycie rzymskim. Druga część dotyczy analogicznych kwestii w rycie hiszpańsko-mozarabskim. Wnioski zawierają porównanie obu tradycji, ukazując zarówno wspólne tematy teologiczne, jak i różnice wynikające z odmiennych akcentów liturgicznych. W analizie zastosowano metodę analityczną, ograniczając się do tekstów mszalnych obu rytów, bez uwzględnienia czytań biblijnych oraz tekstów brewiarzowych. Kluczowym materiałem były opracowania zbierające dotychczasową literaturę tematu. Główny wniosek wskazuje, że liturgia rzymska i hiszpańsko-mozarabska wyrażają tę samą prawdę wiary i główne tematy teologiczne z nią związane, ale z nieco innym rozłożeniem akcentów. Jedność teologiczna przy jednoczesnej różnorodności liturgicznej podkreśla bogactwo Kościoła i jego zdolność do integracji tradycji, które wzajemnie się ubogacają.Pozycja La celebración del Sacramento del Matrimonio en la tradición hispanaGrenesche, Juan-Miguel Ferrer (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)This paper aims to offer a diachronic view of the celebration of Marriage in the territory of ancient Roman Hispania, coinciding with the Iberian Peninsula. From pre-Roman times to the present day, focusing, in particular, on the evolution of these rites from Christianization to the rituals in force today. Emphasizing the origin, formation/codification and survival of the tradition of what is now known as the Hispano-Mozarabic Rite. As can be seen from the chapter titles of this work, a chronological analysis of the development of the institution of marriage in the territory of the Iberian Peninsula has been followed. At the same time, whenever possible, some synchronous comparisons have been made between the Roman rite and the Hispano-Mozarabic rite. The methodology combines reference to specialized studies, with regard to the tradition of marriage in the peoples of pre-Roman and Roman Hispania; and for the entire Christian period, direct recourse to successive liturgical sources, without forgetting reference to some specialized studies on this period. Particular note is taken of the importance of the Roman-pagan rites and the process of Christian inculturation involving them and their maintenance, even within the Roman liturgy, to the present day. Thus confirmed is the conviction implied in these rites and texts concerning the origin of matrimony in the creation and its continuity and perfection when Christ raised it to the status of a sacrament, which appears to be deeply grounded in theology and involving the ecclesial community as a whole. At the same time, the insistence on the acknowledgement of common dignity between husband and wife within marriage stands out.Pozycja Errors in Preaching the Word of God in the Perspective of the Catholic Church and Evangelical CommunitiesChrzanowski, Damian (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)The article presents and analyzes the errors in preaching God’s word, focusing on two homiletic traditions: Catholic and Evangelical. The purpose of the paper is to organize knowledge about these errors and conduct a comparative analysis of the similarities and differences in approaches to preaching God’s word. The author employs literary analysis and comparative methods to answer the question of what errors are made most commonly in both traditions and whether they have common sources. The first part of the article will present errors in homily preaching, attempting to view these errors within the context of Catholic homiletics. The second part will discuss errors in expository preaching, which is primarily the domain of Evangelical communities. The third part of the article will attempt to analyze and compare the differences and similarities in the presented preaching errors. The work shows that Catholic homilies are strongly tied to Tradition and liturgy, while Evangelical sermons focus on the direct application of Scripture and personal experience of faith. A better understanding of these differences and a more intentional approach to preaching can help minimize errors and improve the quality of preaching in both traditions.Pozycja The History of the Liturgical Use of the “Professio fidei” in the Hispanic MassCeliński, Łukasz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)The Hispanic Mass was the first among all Western liturgical traditions to welcome the Symbol of Faith within the ritual sequence. The Professio fidei, still present in the rite of the Hispanic-Mozarabic Mass, renewed after the Second Vatican Council, is characterized not only by the retention of the plural at the beginning (Credimus in place of Credo known in the Roman rite), corresponding to the conciliar text, but also by its specific ritual placement, before the prayer of the Our Father. The present contribution, beginning with a critical study of the sources, offers a historical look at the genesis and development of the liturgical use of the Symbol of Faith in the Hispanic Mass. Based on the insights of the methods of comparative liturgy it also intends to offer a broader context of the process of the evolution of liturgical rites. The study conducted with scientific criteria was also able to challenge, among other things, the idea of the ordinary presence of the Professio fidei in the history of the Hispanic Mass from the time of its appearance toward the end of the 6th century.Pozycja The Maximian Perspective on Paul: A Reconstruction of the “Works of the Law” in Maximus the ConfessorBergman, Andreas (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2025)In Paul’s “Works of the Law” in the Perspective of Second-Century Reception, Matthew J. Thomas argues that the “Early Perspective on Paul” (EPP) resembles the New Perspective on Paul (NPP) more closely than the Old Perspective on Paul (OPP). Thomas’ conclusion is based on three questions that he poses to the second-century sources; namely, what the works of the law are, what their purpose is, and why are they not necessary to Christians. This article applies Thomas’ question to the most important exegetical works of one of the greatest Byzantine theologians, Maximus the Confessor, and constructs the “Maximian Perspective on Paul.” Maximus’ perspective on Paul is largely similar to Thomas’ reconstruction of the EPP. Interestingly, however, in contrast to the NPP and the EPP, Maximus’ understanding of the works of the law resembles the OPP, since the “works of the law” can refer to all outward works, not just some of the precepts of the Mosaic law.