Colloquia Theologica Ottoniana, 2014, nr 1
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/590
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Fides quae creditur, czyli relacja wiary i rozumuBujak, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)Celem artykułu jest ukazanie rzeczywistości wiary i jej relacji do rozumu we współczesnym nauczaniu Kościoła. Aby osiągnąć zamierzony cel, w pierwszym paragrafie rozróżniono fides qua i fides quae, w drugim przybliżono nauczanie Soboru Watykańskiego II na temat wiary, w trzecim punkcie ukazano relację wiary i rozumu w encyklice Jana Pawła II Fides et ratio, czwarty paragraf przeznaczono na rozważania o wierze w encyklice papieża Franciszka Lumen fidei, piąty zaś – o głównym zadaniu teologii, jakim jest poszukiwanie prawdy o człowieku w świetle Objawienia w myśli Benedykta XVI.Pozycja Ubogacający wymiar wiary w świetle encykliki Lumen fideiWejman, Henryk (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)Treść artykułu koncentruje się na ukazaniu roli i wartości wiary w życiu i działaniu człowieka w świetle encykliki Lumen fidei papieża Franciszka. Aby tak określony cel osiągnąć, najpierw zdefiniowano pojęcie wiary. Papież Franciszek wiarę określa jako odpowiedź na Boże Słowo skierowane do człowieka (por. LF 8). Odpowiedź ze strony człowieka jest następstwem na uprzednie udzielenie się Boga przez Chrystusa w Duchu Świętym (por. LF 4). Z tego względu wiara wpierw jest – uważa papież – darem Boga, a następnie aktem intelektualno-wolitywnym człowieka. Rodzi się ona ze spotkania z Nim (por. LF 4). Określenie istoty wiary umożliwiło kolejny krok w refleksji, czyli odsłonięcie dynamizmu postawy wiary człowieka. Pierwszym czynnikiem tego dynamizmu jest akceptacja ze strony człowieka własnej ograniczoności i pokorne przyjęcie Bożego udzielania się. Następnym czynnikiem dynamizującym postawę wiary człowieka jest modlitwa. Im intensywniej człowiek się modli, tym głębsza staje się jego wiara. Ukształtowana w taki sposób postawa wiary człowieka nie pozostaje bez wpływu na jego działanie. Ten wpływ ujawnia się w solidnym wypełnianiu codziennych zadań, tworzeniu braterstwa między ludźmi, budowaniu ducha wspólnoty miłości w rodzinie i gorliwości w wychowaniu dzieci oraz w poszanowaniu środowiska naturalnego.Pozycja Problem polskiej wiary. Uwagi socjologaPotocki, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)Autor prezentuje syntezę charakterystyki wiary religijnej Polaków widzianej pod kątem warsztatu badawczego socjologa. Pokazuje, że wiara jest jednym ze wskaźników religijności i nie wyczerpuje wielowymiarowego charakteru tej ostatniej. W świetle badań przedstawiona jest wiara Polaków na tle systemu ich wartości życiowych. Okazuje się, że wiara jest dość ważna, lecz nie najważniejsza, a i jej znaczenie ma tendencję malejącą. Przy tym powszechne jest u Polaków przyznawanie się do wiary. Jest to jednocześnie wiara mocno nacechowana selektywizmem – przyjmuje się część kościelnego depozytu wiary, a pewne prawdy wiary się odrzuca. W ten sposób połowa deklarujących się jako wierzący faktycznie wierzy na swój własny sposób. Wierzący i niewierzący mają w istocie dość podobną hierarchię wartości. Różnią się przede wszystkim opcjami moralnymi w sferze wymagań bioetycznych oraz w obszarze etyki seksualnej i małżeńskiej. Niewierzących znamionuje większy relatywizm i liberalizm moralny.Pozycja Wiara a wychowanieMurawski, Roman (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)Autor poszukuje odpowiedzi na kluczowe pytanie: czym jest wychowanie w wierze, zamiast dociekać, jak wychować dzieci do wiary. Zadanie to wydaje się szczególnie trudne ze względu na brak profesjonalnych badań w tej dziedzinie, zarówno w literaturze krajowej, jak i zagranicznej. Brak fachowej literatury jest motywacją do prowadzenia badań na ten temat. Inną trudnością jest to, że wiara jest złożonym zjawiskiem. Z jednej strony jest to dar od Boga, z drugiej zaś – to akt wolnej woli człowieka. Mimo że wiara jest łaską, pod uwagę brane są wszystkie czynniki ludzkie, albowiem wiara jest zawsze „wcielona” wszystkim ludziom. Ponadto wiara może być analizowana w różnych wymiarach. Wszystko to sprawia, że proces wychowania w wierze jest niezwykle skomplikowany. W swojej pracy autor skupia się na wybranych aspektach problemu. W pierwszej części odnosi się do terminologicznych niejasności związanych z omawianym tematem. Następnie przechodzi do katechezy w służbie wiary. Trzecia część jest refleksją na temat relacji między wiarą a wychowaniem.Pozycja Nowa ewangelizacja w służbie wiaryOffmański, Andrzej (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)Rok Wiary był szczególną okazją do refleksji także katechetycznej nad drogami, po których winna dzisiaj zdążać katecheza, by spełnić swój podstawowy obowiązek „czynienia świadków Ewangelii aż po krańce świata”. W sytuacji przemian kulturowo-społecznych konieczne wprost staje się zdynamizowanie nowej ewangelizacji, opartej na kerygmacie eklezjalnym przepajającym całe życie chrześcijanina, który z wiary czerpać będzie moc apostolskiej posługi.Pozycja Wiara jako pierwszorzędny cel katechezySzpet, Jan (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)Na wiarę jako podstawowy cel katechezy wskazują dokumenty i doświadczenie Kościoła. Wiara ukazana w perspektywie tożsamości katechezy wymaga odnowionego spojrzenia na cały proces jej formacji. Trzeba rozpoznać trudności w realizacji celu oraz główne faktory dojrzałej postawy wiary. Znaczącą rolę w tym procesie odgrywa osoba i działanie katechety oraz wykorzystana pedagogia.Pozycja Kształtowanie pojęć w kontekście itinerarium wiaryKantowski, Krzysztof (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)Rok Wiary zaowocował w Kościele pogłębionym spojrzeniem na rzeczywistość wiary oraz na sposoby jej przekazywania. Jednym ze sposobów wnikliwszego spojrzenia na pedagogię wiary może być konfrontowanie przebiegu tego procesu z dorobkiem nauk pedagogicznych reflektujących w różnorodny sposób procesy wychowawcze. W niniejszym artykule podjęto próbę ukazania roli, jaką w procesie dochodzenia do wiary dojrzałej może odegrać kształtowanie pojęć religijnych, oraz ukazano możliwości, jakie w tym dziele otwiera przed katechezą Katechizm Kościoła katolickiego.Pozycja Problematyka wiary w refleksji współczesnych polskich katechetykówKostorz, Jerzy (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)Artykuł ma na celu dokonanie przeglądu refleksji współczesnych polskich katechetyków na temat wiary. Problematyka wiary jest ważna i zawsze aktualna, dlatego często pojawia się ona w wielu publikacjach. Katechetycy podejmują różne problemy, a wśród nich często zajmują się rozwijaniem poznania treści wiary i kształtowaniem postaw wynikających z wiary. Są to problemy wpisane w naturę katechezy i wychowania chrześcijańskiego, dlatego poświęcono im wiele uwagi w niniejszym artykule. Uzupełniono je o definiowanie wiary – polscy katechetycy też o tym piszą, nie można było więc pominąć tej problematyki.Pozycja Fides ex visu we współczesnej teologii pięknaChałupniak, Radosław (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)Artykuł ukazuje szeroki kontekst relacji między wiarą, teologią i pięknem. Chrześcijaństwo, wyrosłe na judaizmie, podjęło niektóre surowe przepisy starotestamentalne. Wśród nich był zakaz tworzenia obrazów, choć został on przez chrześcijan inaczej zinterpretowany. Odwołując się do Katechizmu Kościoła katolickiego, należy przypomnieć, że zasadniczą racją powstawania obrazów religijnych, a także posługiwania się nimi w katechezie, jest misterium Wcielenia Jezusa Chrystusa. Ponieważ Słowo stało się ciałem, przyjmując prawdziwe człowieczeństwo, stąd ludzkie oblicze Jezusa może być „przedstawiane” (por. KKK 476). Tę naukę potwierdzały zarówno dawne, jak i współczesne wskazania Kościoła. Artykuł ukazuje, jak rozumiane było piękno w chrześcijańskiej teologii i jak odnoszone było bezpośrednio do Boga. Często powtarzane zdanie „Piękno zbawi świat” rozumiane jest jednoznacznie i odnosi do piękna samego Jezusa.Pozycja W kręgu religijności antycznej - misteria eleuzyjskie. Od mitu do kultuNowaszczuk, Jarosław (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)Misteria eleuzyjskie należą do grona zagadnień, które intrygują badaczy religii przedchrześcijańskich. Ciągle żywe zainteresowanie to wynik znaczenia tych wierzeń w starożytności, ich zasięgu i przede wszystkim tajemniczego charakteru. Na ogół panuje dziś zgoda, że prapoczątków rytuałów trzeba szukać już w kulturze egejskiej. Ich kres przypada z kolei na schyłek politycznego istnienia Imperium Romanum. Niewątpliwie stanowią one potwierdzenie rozpowszechnionego przekonania, iż religie misteryjne należą do najbardziej trwałych postaci kultycznych. Obrzędy nie były bynajmniej zjawiskiem niszowym, lecz ogarniały różnorodne sfery życia ludzi poszczególnych stanów i narodów. Wśród wtajemniczonych znajdowali się zarówno niewolnicy, jak i rzymscy cesarze. Doktryna powiązana z ceremoniałem regulowała nie tylko sferę życia religijnego, lecz przekładała się na światopogląd, dotyczyła spraw społecznych i państwowych. Determinacja mistów w dążeniu do zdobycia inicjacji w Eleusis płynęła z najgłębszego bodajże pragnienia człowieka, z pragnienia pokonania potęgi śmierci. Ryty miały na celu wprowadzenie uczestników w zrozumienie świata nadprzyrodzonego i ofiarowanie im nadziei na życie w wieczności. Przekonanie, że istnieje rzeczywistość nadnaturalna, stanowi jeden z kluczowych postulatów omówionych wierzeń. Uwagę zwraca w nich również większe zbliżenie bogów i ludzi, niż ma to miejsce w innych kultach przedchrześcijańskich. Choć bóstwa są odległe i - w niektórych momentach - budzą wręcz trwogę swoim bezwzględnym postępowaniem, to jednak dzieje Cerery przekonują, iż potrafią być wdzięczne ludziom, a oni sami są życzliwie nastawieni nie tylko do zwierzchności, lecz również wzajemnie do siebie. Historia opowiedziana w dawnym podaniu była interpretowana symbolicznie i tłumaczona z zastosowaniem alegorii, co stało się w późniejszym okresie cechą charakterystyczną religii antycznych. Za typowe przejawy ówczesnej pobożności można też uznać zabobonność, wiarę we wróżby i nieodwołalność boskich wyroków oraz przekonanie, że namiętności są siłą sprawczą wielu działań, a miłość potrafi pokonywać wszelkie przeszkody. Mit dotyczący bóstw chtonicznych stał się zatem podstawą ciekawego zjawiska religijnego, które pozwala zrozumieć inne kulty misteryjne i przybliża światopogląd ludzi w starożytności.Pozycja Współpraca środowisk katechetycznych w wychowaniu religijnym osób z niepełnosprawnością intelektualną w nowych dokumentach programowych katechezyLechów, Wojciech (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)Ostatnie dokumenty dotyczące stanu katechezy wskazują, że wychowanie chrześcijańskie w rodzinach, katecheza i nauczanie religii w szkole są nierozerwalnie związane z posługą chrześcijańskiego wychowania dzieci i młodzieży. Proces ten obejmuje również osoby upośledzone umysłowo. Chrzest, powołanie do zbawienia, przyjmowanie sakramentów, wzrastanie w świętości, prawo do odpowiedniej katechezy są niezbywalnym prawem dzieci upośledzonych umysłowo. To wymaga wzajemnej współpracy oraz komplementarności w działaniu rodziny, parafii i szkoły. Tylko dzielenie takiego podejścia do edukacji religijnej i wychowania dzieci upośledzonych umysłowo przez wszystkie podmioty uczestniczące w tym procesie umożliwia im prawidłowy rozwój duchowy.Pozycja Problem aktualności języka mistycznegoRutkowska, Izabela (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)W artykule rozważono różne aspekty funkcjonowania pojęcia mistyki i tekstów mistycznych we współczesnej kulturze. Jego celem jest wskazanie tych przestrzeni współczesnego życia, w których najbardziej dostrzegalna jest obecność języka mistycznego. Jak się jednak okazuje, pojęcie mistyki nie jest rozumiane jednoznacznie – jego popkulturowy obraz jest dość daleki od znaczenia teologicznego (chrześcijańskiego), a często wręcz z nim sprzeczny i przynależny raczej fałszywej mistyce. Wskazany w tytule problem dotyczy dzisiejszego odbioru mistycznych treści zapisanych przez autorów z dawnych lat. Z jednej bowiem strony chętnie sięga się po teksty mistyczne z uwagi na ich inność i niezwykłość, z drugiej zaś mało kto umie je rozumieć i przejmować do swojej osobistej praktyki duchowej. Ukazuje to zatem ogromną potrzebę dobrze przygotowanych katechetów, rekolekcjonistów czy duszpasterzy, którzy umieliby odpowiednio przekazać zawarte w tych dziełach treści. Prowadzone rozważanie wykazało także, że mistyka przeżywa w obecnych czasach swego rodzaju odrodzenie – staje się coraz popularniejsza zarówno w kręgach popkulturowych, jak i naukowych (teologicznych, filologicznych) czy kościelnych. Obserwacje te wskazują na duże zapotrzebowanie współczesnego człowieka na pogłębianie swojej duchowości.Pozycja Edward Sienkiewicz, Wspólnota Kościoła, Szczecin 2013, ss. 498.Rychlicki, Czesław (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)Pozycja Sherry Turkle, Alone together. Why we expect more from technology and less from each other, New York 2011, ss. 360.Łuszczek, Krzysztof (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2014)