Studia Paradyskie, 2022, t. 32

Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/5843

Przeglądaj

Teraz wyświetlane 1 - 10 z 10

Mojżesz, jakiego nie znamy? Kilka uwag na temat poszukiwań historycznego Mojżesza
Lemański, Janusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2022)
Poszukiwania historycznych źródeł tradycji o Mojżeszu, przy obecnym stanie wiedzy, prowadzą do wniosku, że jej śladów poszukiwać możemy przede wszystkim w tekstach biblijnych. Zaliczyć do nich można wspominane w Pięcioksięgu egipskie imię Mojżesza, jego związki z Madianitami/Kenitami oraz aktualną wiedzę o początkach i rozwoju jahwizmu. Na uwagę przy badaniu tych zagadnień zasługują również niektóre wzmianki w innych księgach Starego Testamentu (Oz 12,14; Sdz 18,30; 2Krl 18,4) łączące (bez podania imienia) Mojżesza z exodusem (pierwsza) oraz jakimiś nieortodoksyjnymi dla późniejszych autorów formami kultu (dwie kolejne). Wniosek płynący się z przebadania tych kwestii jest taki, że biblijna „biografia” Mojżesza jest w głównej mierze efektem późniejszej pracy literacko-teologicznej autorów biblijnych i prezentuje tego bohatera w sposób znacząco odbiegający od potencjalnego „historycznego” pierwowzoru.
Boecjusza idea duszy i poznania Boga na podstawie dzieła De consolatione filosofiae
Cyrek, Olga (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2022)
Tematem artykułu jest idea duszy, jej poznanie i droga do Boga rozpatrywana w dziele De consolatione philosophiae autorstwa Boecjusza – myśliciela późnej starożytności. Rozważania nad duszą łączą się z koncepcją Logosu, opatrzności Boga i wieczności. Boecjusz zakłada, że połączenie duszy i ciała jest dla duszy zniewoleniem, stanowi swoistą jej degradację. Dusza bowiem odwiecznie związana jest ze Źródłem, czyli Bogiem, i do niego pragnie wrócić, gdyż tylko Bóg stanowi jej szczęście. Dusza pierwotnie, „przed” wcieleniem w ciało, była czystym duchem, lecz w świecie materialnym musi zmagać się z namiętnościami ciała, stąd istotne jest, by w procesie wznoszenia się do Boga ujarzmiać zmysłowość. Dusza, żyjąc w fizykalnym ciele, niejako „zapomniała”, kim naprawdę jest. By wznieść się ku Bogu, musi ponieść znaczny wysiłek i przejść przez proces anamnezy, o którym pisał Platon. Proces ten polega na tym, że dusza „przypomina” sobie wiedzę, którą od zawsze ma w sobie. Dusza zakorzeniona jest w Logosie, Boskiej Racjonalności, i z niej czerpie swoją wiedzę. Stąd też zawsze odczuwa pragnienie zjednoczenia z Bogiem, chociaż w świecie materialnym wzrok duszy został przytłumiony, a ułomne władze poznawcze, jakimi dysponuje człowiek, nie pozwalają na pełne poznawanie rzeczywistości. Indywidualna świadomość istoty stworzonej żyje tak naprawdę tylko w swojej teraźniejszości, a rzeczywistość poznaje sekwencyjnie z momentu na moment. Żadne stworzenie nie ogarnia rzeczywistości całej naraz, tak jak Byt absolutny, który jako opatrzność wszystkim rozporządza i wszystkim bytom przydziela określone miejsce w hierarchii Wszechświata. Boecjusz porusza problem opatrzności, która jest przeznaczeniem, rozporządzeniem stworzonego świata. Według myśliciela opatrzność jednak nie odrzuca wolnej woli istot świadomych, które mają swobodę działania. Opatrzność to rozumny plan Boga, zasada kreacji, czyli Logos – Racjonalność, Świadomość Boga.
Neuinterpretation der Bußpraxis des frühen Christentums in Bezug auf die gegenwärtige Beichtpraxis
Kuźmicki, Tadeusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2022)
Na początku XX wieku powrócono do źródeł chrześcijaństwa. Zaowocowało to m.in. nowymi badaniami nad praktyką pokuty w pierwotnym Kościele, dla którego teologia chrztu świętego odgrywała istotną rolę. Pokuta pierwotnego chrześcijaństwa jest często utożsamiana z pierwszym etapem kształtowania się dzisiejszej powtarzalnej spowiedzi sakramentalnej. Pierwsi wierzący stawiali sobie pytanie o możliwość pokuty i przebaczenia grzechów popełnionych po chrzcie świętym. Wprowadzone przez Tertuliana pojęcie drugiej pokuty (poenitentia secunda) w sposób szczególny ukazało, że pierwsi chrześcijanie mieli możliwość ponownego skorzystania z przebaczenia i przyjęcia do wspólnoty Kościoła. Tym samym nowa interpretacja pokuty pokazała dobitnie, że pierwotny Kościół był otwarty na ponowne przyjęcie pokutujących grzeszników. Ta możliwość ponownego przebaczenia sprawiała, że pokuta stała się procesem rozciągniętym na całą chrześcijańską egzystencję. Interpertacja życia z perspektywy chrztu świętego prowadziła do wzbudzenia stałej postawy pokutnej obejmującej całe życia chrześcijanina. Ci wierzący, którzy po chrzcie świętym popełnili grzech, mogli ponownie skorzystać z przebaczenia oraz przyjęcia do wspólnoty wierzących. Ponowne przyjęcie składało się z trzech etapów: ekskomuniki, wyznania grzechów oraz rekoncyliacji (pojednania). Na każdym z tych etapów wspólnota Kościoła odgrywała istotną rolę. W trakcie rekoncyliacji sam biskup brał czynny udział. Ekskomunika i rekoncyliacja ukazują, że pokuta pierwotnego Kościoła była szczególnym wydarzeniem, obejmującym całe życie człowieka wierzącego. Ta wyjątkowa, pierwotnie jednorazowa praktyka pojednania wydaje się mieć inny charakter niż obecna spowiedź. Współcześnie w tym powtarzalnym „wydarzeniu pojednania” bardziej dostrzegalna jest realizacja troski o życie duchowe niż jednorazowe wydarzenie w całym życiu chrześcijanina.
Oktawa liturgiczna. Rys historyczny i obowiązujące unormowania
Dullak, Kazimierz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2022)
Sprawowanie i uczestniczenie w liturgii jest wyrazem wiary ludu Bożego. Liturgia tworzy wspólnotę Kościoła. Kościół hierarchiczny troszczy się o to, by przeżywanie liturgii było jak najbardziej owocne dla wszystkich ochrzczonych, stanowiących kapłański lud Boży. Normy liturgiczne, w tym kalendarze, zmieniały się na przestrzeni wieków. Tym samym zmieniały się akcenty podkreślające wagę poszczególnych wydarzeń religijnych w przełożeniu na obchody liturgiczne. Na ustanawiane prawo nakładał się również zmysł wiary ludu Bożego, który przejawiał się w zwyczajach i tradycji mającej wyraz w obrzędowości ludowej. Przykładem nakładania się przepisów liturgicznychKościoła i oddolnych inicjatyw zakorzenionych w pobożności ludowej jest m.in. pielęgnowana w Polsce tradycja oktawy uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa. XX w. to czas podejmowanych przez Pasterzy Kościoła powszechnego działań reformujących liturgię. Wiele znaków nagromadzonych w niej, które nie były przez uczestników nabożeństw należycie odczytywane, zostały zredukowane. Przyjęto zasadę upraszczania liturgii i redukowania obrzędowości do poziomu czytelności jej znaczenia. Oktawy liturgiczne mają w sobie bardzo mocne przesłanie – wzmocnienie w intensywności i czasie przeżywania treści zawartych w uroczystościach. Często powtarza się, że oktawa to jakby świętowanie samej uroczystości przez następujących osiem dni. O ile to twierdzenie można implikować w przypadku oktawy Paschy, to trudno odnieść je do oktawy Bożego Narodzenia. Mimo że aktualnie w kalendarzu liturgicznym pozostawiono jedynie dwie oktawy, różnią się one od siebie pod bardzo wieloma względami. Pojawiają się pytania: czy to jest dobre rozwiązanie dla wiernych Kościoła katolickiego? Czy nie należałoby wrócić do innych oktaw, np. uroczystości Zesłania Ducha Świętego? Czy aktualnie obowiązujące tabele pierwszeństwa dni liturgicznych nie wymagają przeredagowania? Rodzi się wiele wątpliwości, a za nimi pytań dotyczących unormowań liturgicznych. Niniejsze opracowanie miało za zadanie ukazać rozwój i obecny kształt oktaw liturgicznych. Dokonano tego, przybliżając decyzje papieży i organów działających w ich imieniu (kongregacji) na przestrzeni wieków. W końcowym akordzie przedstawiono aktualne unormowania i naświetlono źródło ich ukształtowania.
Konteksty i implikacje III Sesji Plenarnej „Der synodale Weg” we Frankfurcie nad Menem, 3–5 lutego 2022 roku
Chojnacki, Grzegorz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2022)
Trzecia sesja plenarna „Der Synodale Weg” i przyjęte podczas niej trzy dokumenty pozwalają na wstępną diagnozę rozpoczętego w 2019 roku procesu odnowy i reform w Kościele katolickim w Niemczech. Diagnoza ta pozwala zauważyć, że członkowie wspólnoty kościoła są zaniepokojeni coraz większą liczbą apostazji oraz trudnościami z odzyskaniem zaufania i wiarygodności spowodowanego nadużyciami autorytetu i władzy w wielu wymiarach życia duchowego i fizycznego (seksualnego). W uchwalonych dokumentach w wymiarze teologicznym dokonano rewizji precedencji źródeł teologicznych, kładąc większy akcent na „znaki czasu” jako locus theologicus oraz uwypuklając większe znaczenie konferencji episkopatu danego kraju do rozstrzygnięć w obrębie autentycznego nauczania w Kościele powszechnym. Gremium „Der Synodaler Weg” oraz mające się ukonstytuować Rady synodalne na poziomie diecezji także powinny mieć nie tylko charakter doradczy, ale i rozstrzygający. Podobne reformy Kościoła katolickiego spotykają się z ruchami kontestującymi takie rozstrzygnięcia, wskazującymi na to, że uczestnicy tego gremium nie mają mandatu, aby zobowiązywać wierzących w Niemczech do ich przestrzegania. Stolica Apostolska wydała Deklarację, wskazując, że decyzje podejmowane przez „Der Synodale Weg” nie mają mocy wiążącej ani w przypadku propozycji nowych form kierowania Kościołem, ani w kwestiach wiary i moralności.
Działalność religijno-społeczna Kościoła gorzowskiego w latach 1966–1972
Wejman, Grzegorz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2022)
Okres pomiędzy Milenium Chrztu Polski (1966) a bullą papieża Pawła VI Episcoporum Poloniae coetus (1972) obejmował rządy bp. Wilhelma Pluty i jego sufraganów: Jerzego Stroby i Ignacego Jeża. To w tym czasie widać szczególnie intensywne działania na rzecz normalizacji organizacji kościelnej na tych ziemiach. Zaś działalność religijno-społeczna Kościoła gorzowskiego, tak ważna w tym procesie normalizacji, skupiona była na: duszpasterstwie sakramentalnym i specjalnym; dwóch stowarzyszeniach katolickich – Bractwie Różańcowymi i Towarzystwie Przyjaciół KUL; instytucjach oświatowych – Wyższym Seminarium Duchownym, Studium Wiedzy Religijnym, ośrodku kształcenia katechetów oraz referacie miłosierdzia Bożego. Omawiana działalność opierała się głównie na parafiach. Wielką pomocą było posiadanie jednego wielkiego obiektu – Wyższego Seminarium Duchownego w Paradyżu. Stąd też zrozumiałym było wołanie bp. Wilhelma Pluty we Wrocławiu w 1970 r. o nowe diecezje, aby dostęp wiernych do swoich duszpasterzy był łatwiejszy.
Teologiczno-patriotyczny charakter jasnogórskich aktów zawierzenia św. Jana Pawła II
Warzeszak, Józef (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2022)
W niniejszym artykule omówiono akty zawierzenia, które Jan Paweł II kierował do Pani Jasnogórskiej, Królowej Polski, „Matki mojego narodu” i „mojej Ojczyzny” w czasie pielgrzymek do Polski. Papież dziękuje w nich za błogosławioną obecność Pani Jasnogórskiej na polskiej ziemi; wyraża swą bliskość z cierpiącymi rodakami, zwłaszcza z tymi, których dotknęły represje reżimu komunistycznego. W aktach tych zawarty jest ogromny skarb teologiczny i patriotyczny, dlatego warto prowadzić nad nimi refleksję teologiczną.
Pomoc rodzicom w akceptacji kontynuowania ciąży po negatywnej diagnozie prenatalnej
Rawicka, Iwona (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2022)
Życie ludzkie zaczyna się z chwilą poczęcia. W świetle nauki płód ludzki jest człowiekiem i, jak każdy człowiek, już od momentu poczęcia nabywa zarówno prawo do życia, jak i wszelkie inne prawa człowieka. Dla respektowania tych praw ważny jest okres przygotowania rodziców do rodzicielstwa w sferze psychicznej, fizycznej, jak i materialnej, zarówno w aspekcie osobistym, jak i medycznym. W opiece perinatalnej istotne są: prawidłowa opieka nad kobietami w ciąży, dostęp do badań specjalistycznych i trójstopniowy system opieki prenatalnej oraz promowanie prawidłowego stylu życia i odżywania. W przypadku, gdy diagnoza postawiona podczas badań prenatalnych wskazuje na obciążenie płodu chorobą, można podjąć próbę leczenia w czasie ciąży oraz zaplanować poród w wysokospecjalizowanym ośrodku, gdzie dziecko otrzyma właściwą pomoc tuż po porodzie. Jeżeli natomiast współczesna medycyna nie jest w stanie pomóc choremu dziecku, należy podczas opieki perinatalnej przygotować rodziców na niepomyślne zakończenie ciąży oraz na nieuchronną śmierć ich dziecka. Zgodnie z obowiązującym obecnie polskim prawem kobieta – matka, czy wspólnie rodzice, nie mogą podjąć decyzji o zakończeniu ciąży w przypadku stwierdzenia u nienarodzonego dziecka wady wrodzonej, skutkującej upośledzeniem lub nieuleczalną chorobą. W związku z tym szczególnej uwadze należy poddać proces akceptacji kontynuowania ciąży po negatywnej diagnozie prenatalnej przez rodziców, zwłaszcza przez matki. Troska o dziecko jest podstawowym sprawdzianem stosunku człowieka do człowieka. Prawo do życia jest najbardziej podstawowym prawem człowieka. Nie jest, jak głosi część opinii publicznej, jedynie kwestią światopoglądu czy też tzw. prawem religijnym. Pomoc rodzicom w akceptacji kontynuowania ciąży w przypadku stwierdzenia wady płodu wymaga zarówno profesjonalnej pomocy o charakterze medycznym, jak również psychologicznym, psychoterapeutycznym, pedagogicznym i duchowym.
Dowody ze świadków w postępowaniu kanonizacyjnym Sługi Bożego ks. Stanisława Streicha
Mueller, Wojciech (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2022)
28 października 2017 r. w kościele pw. św. Jana Bosko w Luboniu rozpoczął się proces beatyfikacyjny na etapie diecezjalnym ks. Stanisława Streicha, zamordowanego u stóp ołtarza 27 lutego 1938 r. w Luboniu przez komunistę – Wawrzyńca Nowaka. Ani okres II wojny światowej, ani usytuowanie powojennej Polski w ścisłej kontroli od Związku Radzieckiego, choć realnie opóźniło starania zmierzające do procesu beatyfikacyjnego, nie przyćmiło przekonania, że luboński męczennik zasługuje na chwałę ołtarzy. Z tego powodu opinia męczeństwa, świętości i znaków była siłą wiodącą, która ostatecznie doprowadziła do rozpoczęcia dochodzenia diecezjalnego. Jednym z istotnych elementów tegoż procesu jest faza dowodowa, czyli zebranie odpowiednich argumentów ludzkich, które pozwolą osiągnąć pewność moralną co do faktu męczeńskiej śmierci, względnie heroiczności cnót kandydata na ołtarze, cudu, a także istnienia kultu Sługi Bożego. Pośród środków dowodowych przyjętych w procesach kanonicznych obok oświadczeń stron, dowodów z dokumentów i z opinii biegłych oraz wizji lokalnej i oględzin sądowych szczególną wagę posiada dowód ze świadków, na co wskazuje instrukcja Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych Sanctorum Mater o prowadzeniu dochodzenia diecezjalnego lub eparchialnego w sprawach kanonizacyjnych, która w artykule 29 § 2 stwierdza, że w sprawach nowych dochodzenie dotyczy „przede wszystkim” przesłuchania świadków. Tak więc dowód ze świadków stanowił istotny element diecezjalnego postępowania kanonizacyjnego Sługi Bożego ks. Stanisława Streicha.
Przyczyny odmowy wszczęcia dochodzenia wstępnego w przypadkach oskarżeń wobec duchownych o czyny contra sextum z osobami małoletnimi
Mazurkiewicz, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2022)
The usual procedure of the ordinary or the hierarch when receiving information about an offense of a cleric contra sextum committed against a minor or a person legally equated with him, is to initiate a preliminary investigation. Such action is necessary whenever the allegation of a crime appears at least probable. Its purpose is to investigate whether fumus delicti exists in a specific case. This is done by collecting evidence in the form of hearing the person who made the report, the alleged victim, witnesses, or the accused himself, and collecting documents that make the accusation probable or undermining it. After the proceedings are completed, the evidence is sent to the Congregation for the Doctrine of the Faith or another competent department. Canon law, however, provides for situations in which an ecclesiastical superior should not initiate a preliminary investigation after receiving a report of an offense. This is mainly the case when the accusation seems improbable. This type of case includes circumstances where the accused was not a clergyman at the time of the crime, the alleged victim was no longer a minor, and if it is obvious that the accused could not be present at the scene of the crime. It is not a taxonomic calculation, but other circumstances that would result in a refusal to initiate a preliminary investigation would also have to result from the impossibility of the crime, and never from an arbitrary decision of the church superior. However, even in these situations, the ordinary or the hierarch must inform the Holy See of his decision. In addition, as a reason for refusing to initiate an investigation, one should indicate situations where it is unnecessary, because the church authority has received sufficient evidence from state law enforcement agencies, or when the act is notorious due to the verdict issued by the state court, or when the accused admits to the accused of the acts, with the simultaneous presentation of at least general evidence confirming the guilt. In addition, no evidence proceedings are instituted in the case of accusations brought against the deceased.

Przeglądaj

Ostatnie zgłoszenia