Colloquia Theologica Ottoniana, 2019, nr 2
Stały URI dla kolekcjihttps://theo-logos.pl/handle/123456789/744
Przeglądaj
Ostatnie zgłoszenia
Pozycja Bóg i uniwersaliaJudycki, Stanisław (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019)W pierwszych dwóch częściach artykułu przedstawione są motywacje prowadzące do akceptacji istnienia uniwersaliów, jak również ich rodzaje. Dalej zostają wyróżnione cztery zasadnicze stanowiska w tzw. sporze o uniwersalia: realizm pojęciowy (platonizm), umiarkowany realizm pojęciowy, czyli rozwiązanie arystotelesowskie, konceptualizm i nominalizm (w różnych wersjach). W dalszych częściach artykułu przedstawiona jest krytyka rozwiązań nominalistycznych, arystotelesowskich i konceptualistycznych. Na tym tle autor argumentuje na rzecz teistycznego realizmu pojęciowego, ukazując, w jaki sposób należy zinterpretować relację pomiędzy ludzką świadomością semantyczną a uniwersaliami istniejącymi w umyśle Boga. W tym kontekście zostają wzięte pod uwagę zagadnienia dotyczące pojęć ewolucji kosmicznej i biologicznej oraz pojęcia stworzenia świata.Pozycja Ingerencje władz państwowych w sprawowanie kultu publicznego na przykładzie działań zielonogórskiej administracji wyznaniowej wobec Kościoła gorzowskiego w latach 1945–1972Mazurkiewicz, Dariusz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019)Po II wojnie światowej władze państwowe Polski Ludowej w planowy sposób odeszły od zasady neutralności światopoglądowej państwa. W jej miejsce pojawiła się teza głosząca konieczność daleko posuniętej interwencji w sprawy sumienia i wyznania obywateli. Skutkiem tego władze komunistyczne starały się ingerować zarówno w ludzkie sumienia, jak i utrudniać realizację prawa do publicznego wyznawania wiary. Szczególną rolę w polityce wyznaniowej państwa odgrywał powołany w 1950 roku Urząd do Spraw Wyznań. Jego prawdziwym zadaniem było nadzorowanie i zwalczanie Kościoła katolickiego oraz innych wyznań. Nie prowadził on w zasadzie samodzielnej polityki, ale wykonywał zadania wyznaczone przez biuro polityczne KC PZPR. Z kolei w województwach politykę wyznaniową realizowały wydziały do spraw wyznań. Wydział w Zielonej Górze, spośród wielu akcji wymierzonych w funkcjonowanie Kościoła gorzowskiego, ingerował w sprawowanie kultu publicznego. Jego działania polegały na utrudnianiu przeprowadzania pielgrzymek, nabożeństw i uroczystości. Apogeum wrogich wobec Kościoła działań wydziału przypadło na czas peregrynacji obrazu Matki Bożej Częstochowskiej i milenium chrztu Polski, kiedy to wszelkimi możliwymi, a przy tym niejednokrotnie bezprawnymi metodami, pracownicy administracji wyznaniowej starali się uniemożliwiać udział wiernych w nabożeństwach. Stosowane represje wobec duchowieństwa i wiernych świeckich nie przyniosły jednak spodziewanych efektów. Nie udało się wyrugować z przestrzeni publicznej uzewnętrznionych form religijności, co więcej, próby ingerencji w wykonywanie kultu publicznego nie tylko nie skutkowały ateizacją społeczeństwa, ale powodowały jeszcze liczniejszy udział wiernych w uroczystościach religijnych.Pozycja Aspekt historiograficzny Herodota,Tukidydesa i Plutarcha w chrystologii Dziejów ApostolskichSługocka, Katarzyna (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019)Pierwsza część artykułu ukazuje początki starożytnej historiografii i przedstawia sposób pisania historii w konwencji pierwszych historyków greckich, takich jak Herodot, Tukidydes oraz Plutarch, i na ich tle prezentuje księgę Dziejów Apostolskich, ze wskazaniem jej miejsca w standardach historiografii tego czasu. Druga część przedstawia aspekt historiograficzny prologu w Dziejach Apostolskich. Poświęcono mu sporo miejsca, gdyż jego obecność i zawartość wskazuje bezpośrednio na powiązania Dziejów z hellenistyczną historiografią starożytną i wyjaśnia rolę i funkcję, jaką czasy starożytne nadały prologom. Trzecia część artykułu koncentruje się na aspekcie chrystologii Dziejów Apostolskich i szuka do niej klucza w greckiej historiografii starożytnej poprzez odniesienia do ojców historiografii.Pozycja Obrazy i rysunki w wychowaniu dzieci starszych do patriotyzmuSzubartowska, Alicja; Juzwa, Artur; Chałupniak, Radosław (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019)Obrazy patriotyczne budzą, uświadamiają, uczą i umacniają miłość do ojczyzny. Wielkie sceny batalistyczne czy przedstawienia wydarzeń związanych z historią, dla wielu odbiorców powiązane z kształtowaniem postawy miłości do rodzinnego kraju, często miały dodawać sił i motywować do większego zaangażowania w pracę dla Polski. W patriotycznym formowaniu dzieci starszych pomagają wybitne obrazy Jana Matejki. Kazanie Skargi oraz Rejtan skupione zostały na krytyce wad rodaków, natomiast Grunwald na zaletach, które mogą służyć ojczyźnie. Malowidła poruszają wyrazistością ukazanych postaci, żywiołowością barw, złożoną kompozycją oraz bogatą symboliką. Dorastającym dzieciom zaprezentowano dzieła Artura Grottgera, który tworzył skromne cykle rysunkowe związane z powstaniem styczniowym. Polonia i Lithuania to wynik bezpośredniej reakcji na współczesne artyście wydarzenia. O ile Grottger skupia uwagę widza na dramatycznej treści, o tyle Maksymilian Gierymski „pisze” jakby reportaż z powstania i przedstawia codzienność jego uczestników. Kompozycja dzieła Pikieta powstańcza w roku 1863 w sposób naturalistyczny przetwarza doświadczaną rzeczywistość na estetyczny pejzaż. Analiza dzieła sztuki może przekazywać ważne informacje na temat świata i pomagać w jego kreatywnym postrzeganiu. Dziecięca wrażliwość na piękno wymaga metodycznej otwartości. Wśród metod aktywizujących zaproponowano m.in.: puzzle, tajemnice osób na obrazie, domalowywanie obrazu czy teatralizację. Dzieła sztuki wykorzystane w wychowaniu zarówno szkolnym, jak i pozaszkolnym, mogą być ważnym przyczynkiem do tworzenia i pogłębiania relacji z rodzimym krajem, do odkrywania swoich korzeni i budowania własnej tożsamości. Ojczyźnie, po Bogu i rodzinie, człowiek zawdzięcza najwięcej: język, tradycję, kulturę etniczną, osobowość, przekonania moralne i religijne. Naród kształtuje osobę ludzką biologicznie, intelektualnie i duchowo.Pozycja Wychowanie patriotyczne wyzwaniem dla katechezy Kościoła w PolsceTomasik, Piotr (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019)Artykuł przedstawia relację między wychowaniem patriotycznym a katechezą Kościoła katolickiego w Polsce. Autor rozpoczyna od wstępnych ustaleń definicyjnych, po czym formułuje, czym jest zgodna z Ewangelią tożsamość patriotyczna, skąd wyciąga wnioski odnośnie do zasad wychowania patriotycznego. Tak sformułowane zasady pozwalają na wskazanie konkretu: obecności wychowania patriotycznego w dokumentach i materiałach animujących działania duszpasterskie i katechetyczne we współczesnym Kościele polskim. W odniesieniu do nauczania religii w szkole istotne jest odniesienie do korelacji nauczania z całością programu szkolnego. Zadanie wychowania patriotycznego proponowane jest bowiem jako jeden z celów edukacyjnych nauczania przedmiotów humanistycznych i całości wychowania szkolnego. Zwykle proponuje się określenie dojrzałego patriotyzmu jako przywiązania do narodowej tradycji, krytycznego osądu własnej przeszłości historycznej i postawy odpowiedzialności za przyszłość ojczyzny. Pogłębianie i rozwijanie patriotyzmu wiązane jest słusznie z kształtowaniem praw i obowiązków obywatelskich, także z kształtowaniem szacunku wobec tradycji narodowej i instytucji państwowych. Wnioski, do których dochodzi autor, mają charakter instruktywny, domagają się korekty w podręcznikach do nauczania religii, choć zagadnień w programach dotyczących zasad życia społecznego, w tym narodowego, jest niemało. Szczególnie potrzebne jest urealnienie programu duszpasterskiego Kościoła w Polsce, autor bowiem dochodzi do wniosku, że szansa duszpasterska związana z jubileuszem odzyskania przez Polskę niepodległości nie została wykorzystana. Tymczasem potrzeba wychowania do mądrego patriotyzmu, pogłębienia go i wiązania z prymatem czci oddawanej Bogu, przemyślenia zasad pluralizmu postaw patriotycznych, stosowanie kryterium włączenia, a nie wyłączenia.Pozycja Ksiądz Józef Anczarski – z Kresów Wschodnich na PomorzeWejman, Grzegorz (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019)Ks. Józef Anczarski urodził się 18 lutego 1912 roku w Poczapach koło Złoczowa. Pierwszą wojnę światową, okres międzywojenny oraz drugą wojnę światową przeżył na Wschodzie. W 1946 roku został ewakuowany na Ziemie Zachodnie, do Wrocławia, a stamtąd udał się do Gorzowa Wlkp., gdzie posługiwał w kurii biskupiej. Następnie został skierowany przez biskupa do Trzebiatowa i Świnoujścia. Będąc jednym ze stu kapłanów archidiecezji lwowskiej, którzy przybyli na zachodnie rubieże Polski, zapisał piękną kratę kapłańskiego życia – mimo nieustannego szykanowania przez ówczesne władze Polski Ludowej – jako dyrektor, redaktor, proboszcz, czciciel Matki Bożej i przede wszystkim przyjaciel kapłanów. Zmarł 23 czerwca 2002 roku w wieku 90 lat. Został pochowany na świnoujskim cmentarzu przy ul. Karsiborskiej.Pozycja Dusza czyni nas tymi, kim jesteśmySwinburne, Richard (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019)Teoria tożsamości osobowej jest teorią poszukującą czynnika decydującego o tym, że osoba P2 w czasie t2 jest tą samą osobą, co osoba P1 w czasie t1 wcześniejszym od t2. Większość współczesnych teorii to „teorie złożone”. Teorie złożone utrzymują, że tożsamość dwóch osób zależy od pewnego stopnia „ciągłości” lub „łączności” między dwiema osobami pod względem jednej lub większej liczby cech – P2 musi posiadać część ciała lub mózgu P1 i/lub być zdolna do zapamiętania niektórych przeżyć osoby P1. Wszystkie te teorie są podatne na zarzut arbitralności – każda z nich musi bowiem dokładnie określić, jaki stopień odnośnej cechy sprawiłby, że P2 byłaby tą samą osobą, co P1, a wybór jakiejkolwiek konkretnej wartości jest w tym wypadku całkowicie arbitralny. Aby wystawić się na taki zarzut, teorie złożone muszą twierdzić, że bycie tą samą osobą, co P1, jest kwestią stopnia. Tymczasem „teorie tożsamości częściowej” są przedmiotem krytyki z uwagi na znamienną konsekwencję, że więcej niż jedna późniejsza osoba może być częściowo identyczna z osobą P1. Taka konsekwencja nie może być sformułowana w sposób spójny. Wynika z tego, że albo osoba P2 jest w pełni identyczna z osobą P1, albo osoba P2 nie jest w ogóle identyczna z osobą P1, co prowadzi do „prostej teorii” tożsamości osobowej, zgodnie z którą tożsamości osobowej nie można analizować pod kątem cech o różnym stopniu nasilenia. Jednak w czasie t2 musi zachodzić jakaś różnica między osobą P1 a osobą, która osobą P1 nie jest. Konkluzją niniejszej pracy jest stwierdzenie, że osoba P2 jest identyczna z osobą P1, jeśli obie mają tę samą niepodzielną nie-fizyczną część, czyli tę samą duszę. W przeciwnym razie osoby P1 i P2 identyczne być nie mogą. W związku z tym element, który czyni osobę tym, kim ona jest, to dusza tej osoby.Pozycja Report on the 11th Polish Philosophical Congress in LublinJaworski, Krzysztof (Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019)On September 9–14, the 11th Polish Philosophical Congress was held at the John Paul II Catholic University of Lublin. Conventions of this kind have been a part of the scientific life of Polish philosophers for almost a century. Each meeting is an opportunity to exchange ideas, present the current state of research in the field of philosophy, or integrate the world of Polish philosophers. Initially, this report presents the idea behind Polish philosophical conventions and briefly describes their history. Then, substantive and organizational details of the last congress in Lublin are given. Finally, plans for the next such event are presented.